ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Οι σκέψεις που ακολουθούν δεν θα μπορούσαν να ήταν επιεικείς, όταν συλλογιζόμαστε τη δοκιμασία των νέων μας. Ολους αυτούς που είναι αναγκασμένοι σήμερα να νοθεύσουν την ποιότητά τους για να ζήσουν. Αυτούς που, ξεμοναχιασμένοι κι αστήριχτοι, περιμένουν και ελπίζουν να τελειώσει όσο μπορεί γρηγορότερα το μαρτύριό τους.
Ποτέ η ερήμωση του φόβου δεν ήταν τόσο καταθλιπτική. Η δική μου γενιά συνέβαλε πράγματι στην υλική ανόρθωση της χώρας, αλλά πνευματικά υπόβαθρα για να σταθούν οι επερχόμενες γενιές δεν άφησε. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι νεότερες γενιές της δραματικής αυτής δεκαετίας να κινδυνεύουν να πέσουν αναπολόγητες στην άβυσσο της απόγνωσης, που χωρίς αιδώ κάποιοι το ονομάζουν ακόμη «νέα προοδευτικότητα»!
Ο φόβος αυτός φώλιασε στους νέους ανθρώπους, έγινε ένας δαιμονικός, απροσμέτρητος πολύποδας, που άπλωσε τη μακάβρια φτερούγα του μπροστά τους και τους ακινητοποιεί. Το μέλλον τους φαίνεται ν’ ακινητεί μέσα σε καταχθόνιες συγχύσεις. Τους παγώνει η ατσάλινη σιωπή του. Το πνεύμα αυτού του φόβου πλανιέται καταλυτικό και ακαταμάχητο. Η εποχή μας δεν είναι η εποχή των μεγάλων πράξεων και των μεγάλων ευθυνών. Είναι η εποχή της πιο ταπεινής συναλλαγής, της πλέον ανίερης καιροσκοπίας, των πολτοποιημένων συνειδήσεων. Η εποχή της απροσχημάτιστης λιποταξίας.
Τους εκπαιδεύσαμε ότι όλα επιτρέπονται – τους εμφυσήσαμε μια ψυχολογία τυχοδιωκτική, μια διαγωγή ανερμάτιστη. Τους έγινε βραχνάς η μηδενιστική αίσθηση του αναπότρεπτου και φεύγουν για άλλες κοινωνίες. Βλέπουν ότι δεν είναι ο καιρός των ηρωικών πράξεων, αλλά των ανομολόγητων παραλείψεων. Τους κάναμε να πιστέψουν σ’ έναν απύθμενο κυνισμό – ότι ολόκληρη η ύπαρξή τους αποτελεί μια τερατώδη χρεοκοπία. Οι θεσμοί δεν έχουν πια τη δύναμη να τους συγκρατήσουν. Οι αξίες αποδεικνύονται χωρίς πάγιο περιεχόμενο. Το αίσθημα ανασφάλειας παραφρονεί τις ώρες τους.
Και το χειρότερο είναι ότι έχει ανεπανόρθωτα κατρακυλήσει το πνεύμα, αυτό που καθοδηγεί κάθε κοινωνία. Ξέπεσε στον ρόλο του πειθαρχικού οπαδού, του ευτελούς υπηρέτη. Οδηγείται, δεν οδηγεί. Το καπηλεύονται όσοι σήμερα υποδύονται τους πνευματικούς ανθρώπους, τους επιστήμονες, τους μελωδούντες και τους γράφοντες, οι οποίοι με συνθήματα και κυνικές σκοπιμότητες προδίδουν τους ανθρώπους, με ανόητες δικαιολογίες, όπως η δεοντολογία της ιδέας ή η νομοτέλεια της ιστορικής πραγματικότητας. Ανήμποροι αποποιήθηκαν ό,τι τους κληροδότησε η μεγάλη πνευματική γενιά του ’30.
Προδίδουν οι πνευματικοί άνθρωποι την αλήθεια και φοβούνται να καταθέσουν τη μαρτυρία τους για όσα συμβαίνουν στη χώρα. Πνίγουν την κριτική τους διάθεση και γίνονται ενδιάμεσοι των ομαδικών παρακρούσεων. Δεν πιστεύουν οι περισσότεροι στην αναγεννητική τους αποστολή. Επαψαν να θυμούνται και να αισχύνονται. Αποτέλεσμα αυτού είναι να βασιλέψουν η θεσμική παρεκτροπή, η ψυχική διαστροφή, ο εγώδουλος κυνισμός, η απόλυτη αδιαφορία. Αφησαν τη χώρα αδειανή από αντισώματα αξιών. Αφησαν να αναγνωριστεί η δολιότητα ως αρετή, να περιφρονηθεί κάθε ηθικός κανόνας. Οι πνευματικοί μας άνθρωποι έδωσαν δείγματα αναξιότητας και μικροπρέπειας. Εφήμεροι, καθώς κατάντησαν, και με το έρμα τους εξανεμισμένο από τη φοβία του καιρού, οδηγούνται σε πράξεις αγοραίας κραυγής και πλαστογραφίας του εαυτού τους. Οδηγούνται με ακατάσχετο μένος, ανερυθρίαστοι και θλιβεροί κομπάρσοι και αριβίστικοι πρόμαχοι, στις ευρηματικότερες συσκοτίσεις του λαού μας, στις θρασύτερες πανουργίες που γνώρισε η πολιτική, η κοινωνική και ειδικότερα η πνευματική ιστορία του τόπου.
Ομως η χώρα διαθέτει ακόμη υγιείς ανθρώπους, ικανούς να την οδηγήσουν σε μια νέα εποχή αναδημιουργίας. Αρκεί να κινητοποιηθούν καινούργιοι άνθρωποι, με οδηγό μια νέα «κινούσα τα πράγματα ιδέα». Φτάνει να μπορέσουν να την κάνουν συναίσθημα και από συναίσθημα λυτρωτική πεποίθηση στον λαό μας. Η εποχή μας δεν αναζητά πλέον σωτήρες και δημαγωγούς. Αρκεί μόνο ο καυτερός λίβας που κάποτε πρέπει να φυσήξει στις καρδιές όλων των νέων της χώρας και όλων των πρωτοπόρων δυνάμεων. Να πάρουν μέρος στη γιγάντια πάλη εναντίον των ψεύτικων ινδαλμάτων, που σήμερα παράγει η ασάλευτη και ηττημένη κοινωνία μας.
* Ο κ. Αλέκος Παπαδόπουλος είναι πρώην υπουργός.
ΈντυπηΠηγή άρθρου – kathimerini.gr