Η κύρια στρατηγική για τον εντοπισμό ζωής σε άλλους πλανήτες βασίζεται στο χημικό αποτύπωμα που αφήνει η ζωή στην ατμόσφαιρα ενός πλανήτη. Για παράδειγμα η ατμόσφαιρα του πλανήτη μας θα ήταν πολύ διαφορετική εάν δεν υπήρχε ζωή σε αυτόν.
«Δε γνωρίζουμε ακριβώς τι είναι η ζωή, αλλά μπορούμε να ανιχνεύσουμε την επίδρασή της. Μέσω του μεταβολισμού παράγει αέρια, τα οποία μπορούμε να ανιχνεύσουμε», εξηγεί η αστροφυσικός του ΜΙΤ Σάρα Ζίγκερ.
Το 2018 αναμένεται να τεθεί σε τροχιά το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, το οποίο θα είναι σε θέση να ερευνήσει για τη χημική υπογραφή της ζωής στις ατμόσφαιρες πλανητών σε άλλα ηλιακά συστήματα.
Ένα πρόβλημα όμως που προκύπτει είναι πως οι επιστήμονες δε γνωρίζουν από πού να αρχίσουν την έρευνα για εξωγήινη ζωή μέσα σε ένα τόσο μεγάλο Σύμπαν, αναδεικνύοντας έτσι και τον παράγοντα τύχη.
«Δε ξέρουμε πόσους πλανήτες θα χρειαστεί να εξετάσουμε πριν βρούμε ζωή. Εάν δε βρούμε στους πρώτους 10 ή 100, δε σημαίνει πως δεν υπάρχει», υποστηρίζει ο Τζον Γκρουνσφελντ, υποδιευθυντής της NASA στις επιστημονικές αποστολές.
Πέρα από τη ζωή σε μακρινούς πλανήτες, οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη αποκλείσει το ενδεχόμενο ύπαρξης μορφών ζωής εντός του Ηλιακού Συστήματος, κάτι που αποτελεί και μείζων ερευνητικό στόχο για το όχημα Curiosity το οποίο ερευνά την επιφάνεια του Άρη.
Στα υποψήφια ουράνια σώματα που μπορεί να φιλοξενούν ζωή συμπεριλαμβάνονται και οι δορυφόροι του Δία Ευρώπη και Γανυμήδης αλλά και ο Τιτάνας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου, για τα οποία υπάρχουν σχέδια για μελλοντικές ρομποτικές αποστολές.
Ένας ακόμη πιο ευφάνταστος τρόπος με τον οποίο η ανθρωπότητα ερευνά για ζωή αφορά στην απευθείας ανίχνευση νοήμονος ζωής. Μέσω του προγράμματος SETI (Search for Extra Terrestrial Intelligence), ένα δίκτυο επιστημόνων ερευνά το Γαλαξία για σήματα με προέλευση άλλους πολιτισμούς.
Μέχρι σήμερα, έχοντας ερευνήσει περίπου το 1% των ελάχιστων αστρικών συστημάτων που απαιτούνται για να υπάρχει μία σημαντική πιθανότητα επιτυχίας, το πρόγραμμα SETI δεν έχει ανακαλύψει κάτι αξιόλογο.
Σε κάθε περίπτωση όμως η αισιοδοξία στην επιστημονική κοινότητα είναι διάχυτη πως δεν απέχουμε πολύ από την εύρεση ζωής στο Σύμπαν, κάτι που θα αποτελέσει ίσως την πιο σημαντική ανακάλυψη στην ανθρώπινη ιστορία.