Με τον όρο Προσανατολισμός ενός μνημείου ορίζεται η απόλυτη θέση και.. η διεύθυνσή του στο χώρο, δηλαδή η διαδικασία εκείνη με την οποία είναι δυνατόν ένα μνημείο να τοποθετηθεί στο χώρο σε συγκεκριμένη διεύθυνση (αζιμούθιο) ως προς μια βασική διεύθυνση αναφοράς. Η επιστήμη η οποία ασχολείται με την ερμηνεία του προσανατολισμού των μνημείων είναι η αρ- χαιοαστρονομία, που θεωρείται το σημείο συνάντησης της αστρονομίας με την αρχαιολογία. Η έρευνα σχετικά με τον αστρονομικό προσανατολισμό μνημείων, από διάφορους πολιτισμούς, θε- μελιώθηκε από τον Heinrich Nissen (1906) και τον Sir Norman Lockyer (1894). Για την πλειοψηφία των μνημείων – ναών που έχουν διερευνηθεί έχει αποδειχτεί ότι η διεύθυνση του προσανατολισμού τους Δεν είναι τυχαία. Αντίθετα είναι συγκεκριμένη και συνήθως συνδέε- ται με την ημερομηνία εορτής του μνημείου (Θεότητας ή Αγίου) που είναι αφιερωμένο. Έχει επί σης διαπιστωθεί ότι ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του κατάλληλου φωτισμού που επιτυγχάνεται σε συγκεκριμένο σημείο του μνημείου – ναού την συγκεκριμένη ημέρα (Ποταμιάνος, 2000). Οι μελέτες που έχουν προηγηθεί τον 19ο και τον 20ο αιώνα και αφορούν στην διερεύνηση του προ- σανατολισμού, προϊστορικών μνημείων, μνημείων της κλασσικής αρχαιότητας, ή βυζαντινών μνη- μείων, έγιναν με απλές τοπομετρικές μεθόδους, χρησιμοποιώντας απλά όργανα μέτρησης όπως η τοπογραφική πυξίδα, το ακόντιο και το κλισίμετρο χειρός για τον προσδιορισμό του ορίζοντα του μνημείου, όπου αυτό, σε ελάχιστες περιπτώσεις, κρινόταν απαραίτητο. Ο βασικός άξονας του μνημείου ή άλλες ειδικές διευθύνσεις δεν προσδιορίζονταν γεωμετρικά – αναλυτικά αλλά εμπειρικά
και με τα όποια σφάλματα τα παραπάνω όργανα και οι μέθοδοι εμπεριέχουν.
Η σύγχρονη γεωδαιτική μεθοδολογία που εφαρμόζεται για τη μελέτη του προσανατολισμού μνημείων έχει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις προγενέστερες που εφαρμόζονταν και περιλαμβάνει μια σειρά από γεωμετρικές κυρίως διαδικασίες, οι οποίες υλοποιούνται χρησιμοποιώντας σύγχρονα γεωδαιτικά όργανα και μεθόδους μέτρησης και επεξεργασίας.
Έτσι με πρόχειρη μελέτη προκύπτει οτι ο προσανατολισμός του ταφικού μνημείου είναι τέτοιος ωστε ο ήλιος να εισχωρεί μέσα βαθειά στο μνημείο κατα το χειμερινή ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου. Τότε είναι στο χαμηλότερο ύψος ο ήλιος ώστε να «εισβάλει» στο τούνελ του τάφου και μάλιστα με μεγάλη φωτεινότητα αφού ο τέλειος προσανατολισμός επιτυγχάνεται ώρα 12:45 το μεσημέρι.
Μια άλλη ανάγνωση μας υποχρεώνει να διαπιστώσουμε οτι το ταφικό μνημείο έχει προσανατολισμό ο οποίος «βλέπει» συνεχώς τον αρχαιολογικό χώρο του λόφου της Αμφίπολης, εκεί που βρίσκονται τα ερείπια των τεσσάρων βασιλικών παλαιοχριστιανικού τύπου. Εκεί στον αρχαιολογικό χώρο, υφίσταται το μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο να έχουν χτιστεί τέσσερις μεγάλες εκκλησίες παλαιοχριστιανικές τόσο κοντά που πραγματικά δημιουργείται αδιαχώρητο.
Προφανώς, εδώ όπως και σε πολλές περιπτώσεις, υπήρχε τεράστιος αρχαίος ναός, σύμβολο τη πόλης και πάνω σε αυτόν, με τα υλικά αυτού χτίστηκαν οι χριστιανικοί ναοί. Εκεί ήταν προσανατολισμένο το ταφικό μνημείο.
Ο τύμβος Καστά όπως φαίνεται απο το χώρο τον αρχαιολογικό χώρο του λόφου της Αμφίπολης.
Λεπτομέρεια των παλαιχριστιανικών ναών.
Εντυπωσιακό είναι επίσης οτι η ίδια ομάδα επιστημόνων προσδιόρισε με μεγάλη ακρίβεια και το έτος κτισίματος των ναών που μελέτησε!!!!
