Απόρρητα αρχεία του Foreign Office για την ελληνική διαφθορά το 1981

“…Οι ελληνικές δημόσιες υπηρεσίες χαρακτηρίζονται από γραφειοκρατία, βραδύτητα και έντονη κομματικοποίηση. Η διοίκηση δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στην ανάγκη για μεταρρυθμίσεις. Παρόλο που οι Έλληνες είναι καλοί στο να εκπονούν σχέδια, υστερούν στην υλοποίησή τους και τα αλλάζουν με καινούργια με μοναδική μαεστρία. Κάθε φορά, επίσης, που η διοίκηση έρχεται σε επαφή με τους πολίτες, παρατηρείται μια αντιπαραγωγική και συχνά απάνθρωπη γραφειοκρατία.

Το πρόβλημα έγκειται εν μέρει στην οθωμανική γραφειοκρατική παράδοση που αρέσκεται σε έγγραφα και πιστοποιητικά και στην οποία ο ασήμαντος λειτουργός, ανίκανος να αναλάβει πρωτοβουλία κι ευθύνη για θετική δράση, κάνει επίδειξη ισχύος του κωλυσιεργώντας τους συμπολίτες του και εν μέρει οφείλεται στο χαμηλό μορφωτικό επίπεδο της πλειονότητας των δημοσίων υπαλλήλων σε συνδυασμό με την τάση όλων των κυβερνήσεων να τοποθετούν «δικούς τους» στη διοίκηση (γεγονός που καταλήγει με τη σειρά του σε υπεράριθμους υπαλλήλους). 
Μεγάλο μέρος της «διαφθοράς» στη δημόσια ζωή της Ελλάδος οφείλεται, κατά τη γνώμη μου, στο ότι το πολιτικό σύστημα καλείται να λειτουργήσει στα όριά του, επιτρέποντας (και μάλιστα βασιζόμενο) την αρχή του ρουσφετιού, ήτοι τα χατίρια και τις πελατειακές σχέσεις. Το στοιχείο αυτό, όπως μπορούν να αποδείξουν οι ανθρωπολόγοι, είναι βαθιά ριζωμένο στην ελληνική κοινωνία και εξυπηρετεί έναν κοινωνικό σκοπό, εφόσον η διοίκηση δεν αντιμετωπίζει τους πολίτες της με ταχύτητα και αμεροληψία. (Γνωρίζω ότι εδώ υπάρχει ένας φαύλος κύκλος περί του ότι το ίδιο το ρουσφέτι είναι που παρακωλύει την ανάπτυξη ενός δίκαιου κράτους). 

Ο τοπικός βουλευτής πείθει τον Υπουργό να βρει μια δουλειά σε μια «ακρούλα» του Υπουργείου για τον γιο ενός «δικού του», όπως συνηθίζεται να λένε. Ο νέος μπορεί να μην είναι και τόσο ευφυής και να μη συμβάλλει στη βελτίωση της αποδοτικότητας του Υπουργείου· ο «πελάτης», όμως, που τυγχάνει να είναι και παράγων του χωριού, μαζί με το μεγάλο του σόι και τους φίλους του, σίγουρα θα δώσουν την ψήφο τους στο κόμμα.Η ίδια αρχή περί εξυπηρέτησης με ανταλλάγματα υφίσταται και σε άλλες περιστάσεις πέραν της ευρέσεως εργασίας – από το να σου βρουν κρεβάτι σε νοσοκομείο μέχρι και να σε διορίσουν ακόλουθο Πρεσβείας στο εξωτερικό. Υπάρχουν και πιο χονδροειδή παραδείγματα διαφθοράς που εμπλέκουν υψηλά ισταμένους, ακόμη και Υπουργούς.
Οι περιπτώσεις χειρισμού συμβάσεων με τον ιδιωτικό τομέα βρίθουν τέτοιων παραδειγμάτων. Ωστόσο, δεν πιστεύω ότι αυτό το φαινόμενο είναι διαδεδομένο, ούτε ότι η φήμη της κυβερνήσεως και της διοικήσεως έχει τρωθεί. Οι Έλληνες ψηφοφόροι φαίνεται να αποδέχονται τη διαφθορά -μεγάλη ή μικρή- ως αναπόφευκτο κομμάτι της κοινωνικής και πολιτικής σκηνής. Με μια κάποια δυσπιστία, εκτός από τους αφοσιωμένους υποστηρικτές και τους αφελείς, δεν περιμένουν ότι το ΠΑΣΟΚ θα διαφέρει και πολύ. […] Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα σίγουρα θα επιφέρει συγκεκριμένα και έντονα προβλήματα προσαρμογής, υπό το βάρος των οποίων τμήματα της ελληνικής βιομηχανίας, ανίκανα να ανταγωνιστούν χωρίς προστασία, θα καταρρεύσουν. […]
Το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία θα ήταν μια δύναμη αστάθειας, διαλύσεως, επιζήμια για τα δυτικά συμφέροντα […] Τέλος, αναρωτιέμαι πού μπορεί να ενυπάρχει στο σύστημα η πιθανότητα αλλαγής και μεταρρυθμίσεως, σε βαθμό μάλιστα που θα μπορέσει να μειώσει την ανικανότητα και να εξαλείψει τη διαφθορά; Είναι δύσκολο να το εντοπίσει κανείς. Διατηρώ αμφιβολίες σχετικώς με τις δυνατότητες του ΠΑΣΟΚ να μεταρρυθμίσει τη διοίκηση και τους κυβερνητικούς μηχανισμούς. […] Ούτε, όμως, είναι εύκολο να δούμε γρήγορες αλλαγές από τη Νέα Δημοκρατία. Τα χρόνια της στην εξουσία αποσάθρωσαν τη θέληση για βελτίωση της υφισταμένης τάξεως, που ήταν τόσο πρόδηλη αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας…”
Επιστολή του Βρετανού πρέσβη στην Αθήνα, Ίαν Σάδερλαντ, προς τον Γιούαν Φέργκιουσον, Φόρεϊν Όφις, 27 Ιανουαρίου 1981. 

Use Facebook to Comment on this Post