Βιολογικό ζιζανιοκτόνο …made in Λάρισα με αιθέρια έλαια από το ΤΕΙ Θεσσαλίας

Το άκουσμα – και μόνο – της λέξης «ζιζανιοκτόνο» προκαλεί, αναμφίβολα, συγκεκριμένους συνειρμούς… Ένα χημικό σκεύασμα, το οποίο πέρα από το γεγονός ότι εξαφανίζει τα ανεπιθύμητα ζιζάνια από μια καλλιεργήσιμη έκταση, μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία του ανθρώπου, ενώ η εκτεταμένη χρήση του επιβαρύνει το φυσικό περιβάλλον.

Αυτήν ακριβώς την ευρύτατα διαδεδομένη αντίληψη έρχεται να ανατρέψει μια νέα ανακάλυψη, η οποία είναι… made in Larissa.

Πρόκειται για το βιολογικό ζιζανιοκτόνο, το οποίο προέκυψε μετά από μακροχρόνια έρευνα στο Εργαστήριο Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας με έδρα τη Λάρισα.

Η larissanet, συζητώντας με τον Καθηγητή Κώστα Πετρωτό, παρουσιάζει σήμερα τη συγκεκριμένη πρωτοποριακή πατέντα, καθώς αξίζει να σημειωθεί πως δεν υπάρχει αντίστοιχο προϊόν σε διεθνές επίπεδο που να αφορά τη βιολογική γεωργία.

Ο καθηγητής Κώστας Πετρωτός

«Το βιολογικό ζιζανιοκτόνο παράγεται με βάση και δραστική ουσία το ριγανέλαιο. Το ριγανέλαιο είναι βρώσιμο σε τρόφιμα. Χαρακτηριστικά χρησιμοποιείται στα πατατάκια με γεύση ρίγανη» υπογραμμίζει ο κ. Πετρωτός και προσθέτει ότι «το συγκεκριμένο ζιζανιοκτόνο είναι ακίνδυνο για τον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς δεν έχει την τοξικότητα που έχουν τα γνωστά χημικά ζιζανιοκτόνα».

Πως φθάσαμε στην ανακάλυψη
Σ’ αυτό το σημείο ο Καθηγητής του ΤΕΙ Θεσσαλίας κάνει μια σύντομη ιστορική αναδρομή των πειραμάτων που πραγματοποιήθηκαν σε διεθνές επίπεδο και δεν πέτυχαν τον τελικό στόχο που δεν ήταν άλλος από τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού ζιζανιοκτόνου σε πραγματικές συνθήκες αγροτικής εκμετάλλευσης.

Ο κ. Πετρωτός μας μεταφέρει στο 2005, όταν «επί σειρά ετών από τότε και μετά γεωπόνοι που ασχολούνταν με την ζιζανιοκτονία διεξήγαγαν πειράματα με διάφορα αιθέρια έλαια, συμπεριλαμβανομένου και του ριγανέλαιου, για να διαπιστώσουν αν μπορούν αυτά τα φυσικά προϊόντα να χρησιμοποιηθούν στη φυτοπροστασία μέσω ενός σκευάσματος, αλλά και στην ζιζανιοκτονία.

Τα πειράματα αυτά απέδειξαν, χωρίς αμφιβολία, ότι κάποια απ’ τα αιθέρια έλαια που δοκιμάστηκαν, όπως για παράδειγμα το ριγανέλαιο και το έλαιο της κανέλας, ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικά ως καταστροφείς ζιζανίων σε πειράματα που διεξάγονταν σε κλειστό ελεγχόμενο περιβάλλον μέσα στο εργαστήριο.

Όταν τα πειράματα αυτά έγινε προσπάθεια να μεταφερθούν σε περιβάλλον αγρού – δηλαδή στο πεδίο που πρέπει ένα ζιζανιοκτόνο να δείξει την αποτελεσματικότητά του – απέτυχαν παταγωδώς, διότι τα πτητικά αιθέρια έλαια δεν εισέρχονταν στον φυτικό ιστό, αλλά εξατμίζονταν και δεν είχαν καμία αποτελεσματικότητα».

Αυτή η αποτυχία σε διεθνές επίπεδο, έδωσε το έναυσμα το 2010 – 2011 στην ερευνητική ομάδα του ΤΕΙ Θεσσαλίας να ξεκινήσει τα πρώτα πειράματα.

«Έτσι γεννήθηκε η σκέψη να δοκιμάσουμε τη σταθεροποίηση των πτητικών αιθέριων ελαίων με ενθυλάκωσή τους σε μορφή βρέξιμης σκόνης (σκόνη που μπορεί να μπει στο νερό και να διαλυθεί) ώστε να μην εξατμίζεται και να παραμένει σε επαφή με την επιφάνεια του φυτικού ιστού και κατ’ αυτόν τον τρόπο το σκεύασμα να έχει δραστικότητα και στο περιβάλλον του αγρού» δηλώνει ο κ. Πετρωτός και συνεχίζει «για περίπου δύο χρόνια η σκόνη αυτή δεν είχε ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα. Μετά από σχετικές τροποποιήσει της μεθόδου παραγωγής και εφαρμογή της νανοτεχνολογίας η σκόνη έγινε ιδιαίτερα αποτελεσματική».

Το ζιζανιοκτόνο που έχει ως βάση το ριγανέλαιο μετά από σειρά πειραμάτων σε αγρούς αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματικό σε όλα τα είδη ζιζανίων.

Ως ζιζάνια νοούνται όλα εκείνα τα μη επιθυμητά φυτά μέσα στις καλλιέργειες όπως π.χ. μουχρίτσα, αγριάδα κλπ.

Ο Καθηγητής του ΤΕΙ Θεσσαλίας αναφέρεται και στις μελλοντικές έρευνες επί του συγκεκριμένου σκευάσματος, επισημαίνοντας ότι «επιπλέον δοκιμάζονται και νέες τεχνικές ώστε να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο η αποτελεσματικότητά του και να δοκιμαστούν εφαρμογές του ως εντομοκτόνου φυτοπροστατευτικού σκευάσματος».

Πλεονεκτήματα
Σύμφωνα με τον κ. Πετρωτό τα πλεονεκτήματα του ζιζανιοκτόνου με βάση του ριγανέλαιο μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

Είναι το μοναδικό σκεύασμα – ζιζανιοκτόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εφαρμογές βιολογικής γεωργίας με μεγάλη αποτελεσματικότητα.

Παράγεται από βρώσιμα υλικά και δεν εγκυμονεί κανέναν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Το βιολογικό ζιζανιοκτόνο έχει ήδη βραβευτεί σε διαγωνισμό καινοτομίας της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς και καλύπτεται από ελληνική και ευρωπαϊκή πατέντα. Παράλληλα, αποτελεί μια σημαντική πρωτοτυπία γιατί δεν υπάρχει διεθνώς αντίστοιχο προϊόν κυρίως σε ότι αφορά τη βιολογική γεωργία.

Απευθύνουμε ερώτηση για την αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου σκευάσματος στη συμβατική γεωργία, ο κ. Πετρωτός τονίζει ότι «στη συμβατική γεωργία θα είχε αποτελεσματικότητα εφόσον εφαρμόζονταν σε δόσεις που να είναι αποτελεσματικές».

Σε συνδυασμό με το οικονομικό κόστος για τον παραγωγό επισημαίνει ότι «για τη συμβατική γεωργία η εφαρμογή του είναι ακριβή, για τις βιολογικές παραγωγές όχι».

Σ’ αυτό το σημείο σημειώνεται πως ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις με επιχειρηματίες, ώστε να αρχίσει η βιομηχανική παραγωγή του σκευάσματος.

« Εάν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με τους επιχειρηματίες τότε σε ένα χρόνο μπορεί να παράγεται και σε βιομηχανικό επίπεδο. Η συνολική επένδυση που θα απαιτηθεί εκτιμάται στο 1 εκ. ευρώ, έτσι ώστε να παράγονται 300 κιλά ημερησίως» δηλώνει ο Καθηγητής του ΤΕΙ Θεσσαλίας.

Επιστήμονες και σπουδαστές που σήμερα εργάζονται πάνω σε έρευνες και πειράματα στο Εργαστήριο Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας

Η ομάδα της ανακάλυψης
Θα ήταν παράλειψη, κλείνοντας, αν δεν γίνονταν ονομαστική αναφορά σε όλη την επιστημονική ομάδα που δούλεψε ώστε να δημιουργηθεί αυτό το πρωτοποριακό σκεύασμα.

Η Έρευνα έγινε στο Εργαστήριο Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας στη Λάρισα.

Υπεύθυνος καθηγητής είναι ο Κώστας Πετρωτός, ενώ η ομάδα συναποτελούνταν από τον Μηχανικό Βιοσυστημάτων MScΠασχάλη Γκουτζίδη και τρεις σπουδάστριες τις Φανή Καρκαντά, Αναστασία Λαζαρίδου και Κατερίνα Συμεωνίδου.

Η έρευνα έγινε σε στενή συνεργασία με τον καθηγητή – γεωπόνο Ιωάννη Βασιλάκογλου, ειδικό στη ζιζανιολογία.

Υπογραμμίζεται πως η ενεργή συμμετοχή των σπουδαστριών φαίνεται και από το γεγονός ότι τα ονόματά τους εντάχθηκαν και στην Ευρωπαϊκή Πατέντα και όχι μόνο την ελληνική.

Παράλληλα, οι τρεις σπουδάστριες της ΣΤΕΓ του ΤΕΙ Θεσσαλίας έλαβαν υποτροφία από τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς για την παρακολούθηση μαθημάτων επιχειρηματικότητας.