Βρήκαν το «ρολόι» του DNA που μετρά την ηλικία των οργάνων μας!

Θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν τη διαδικασία της γήρανσης
To βιολογικό «ρολόι» DNA που καταγράφει την ηλικία των οργάνων και των ιστών του οργανισμού μας ανακάλυψε ο καθηγητής γενετικής και βιοστατιστικής Στιβ Χόρβαθ της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια…
Όπως είδε ο Αμερικανός ερευνητής, στον ίδιο άνθρωπο, άλλη ηλικία μπορεί να έχει το ένα όργανο και άλλη το διπλανό του, ενώ ο εν λόγω βιολογικός μηχανισμός μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τη διαδικασία της γήρανσης, αλλά και να βρουν τρόπους, φαρμακευτικούς ή άλλους, για να την επιβραδύνουν.

Προηγούμενα βιολογικά «ρολόγια» έχουν βασιστεί στο σάλιο, στις ορμόνες ή στο μήκος των τελομερών (των άκρων των χρωμοσωμάτων), όμως το νέο «ρολόι» για πρώτη φορά βασίζεται στο ίδιο το «μόριο της ζωής» (DNA) και στις αλλαγές που αυτό υφίσταται διαχρονικά. Ο καθηγητής Χόρβαθ, που έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας “Genome Biology”, ανακάλυψε ότι ενώ πολλοί υγιείς ιστοί γερνάνε με τον ίδιο ρυθμό που γερνά όλο το σώμα, μερικοί γερνάνε πιο αργά ή πιο γρήγορα από το σύνολο.

Το «ρολόι» δείχνει ότι ορισμένα άρρωστα όργανα του σώματος έχουν «ηλικία» πολλές δεκάδες χρόνια μεγαλύτερη από τα υπόλοιπα υγιή όργανα του ίδιου ανθρώπου.

«Θα ήταν πολύ συναρπαστικό αν τελικά μπορούσαμε να αναπτύξουμε θεραπευτικές παρεμβάσεις, έτσι ώστε να ξαναρυθμίσουμε το «ρολόι» και να μένουμε νέοι», δήλωσε ο Στιβ Χόρβαθ.

Ο αμερικανός ερευνητής ανέλυσε σχεδόν 8.000 δείγματα DNA από 51 διαφορετικούς υγιείς και καρκινικούς ιστούς και κύτταρα. Ειδικότερα, εξέτασε αν και κατά πόσο η μεθυλίωση, μια φυσική διαδικασία χημικής τροποποίησης του DNA, ποικίλει ανάλογα με την «ηλικία» ενός οργάνου ή ιστού.

Η έρευνα έδειξε ότι όντως η μεθυλίωση διαφέρει σημαντικά μεταξύ των διαφορετικών μερών του σώματος και έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα είδος βιολογικού «ρολογιού». Αυτό το ρολόι «χτυπάει» πιο γρήγορα σε όλους τους ανθρώπους μέχρι περίπου την ηλικία των 20 ετών και μετά επιβραδύνεται σε ένα πιο σταθερό ρυθμό. Κατά πόσο οι αλλαγές στο DNA προκαλούν τη γήρανση ή το αντίστροφο (αυτές προκαλούνται από τη γήρανση) είναι κάτι στο οποίο οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα καταλήξει.

Το «ρολόι» ήδη έχει αποκαλύψει ορισμένα ενδιαφέροντα ευρήματα. Για παράδειγμα, τα τεστ σε υγιή ιστό της καρδιάς έδειξαν ότι η βιολογική ηλικία του (πόση φθορά έχει υποστεί διαχρονικά) είναι περίπου εννέα χρόνια νεότερη από την αναμενόμενη. Από την άλλη, ο ιστός του γυναικείου μαστού, ακόμα και ο υγιής, φαίνεται να γερνά πιο γρήγορα από το υπόλοιπο σώμα (κατά μέσο όρο είναι δύο έως τρία χρόνια πιο «γέρος»).

Αν η γυναίκα έχει καρκίνο του μαστού, ο υγιής ιστός γύρω από τον όγκο είναι κατά μέσο όρο 12 χρόνια πιο ηλικιωμένος από το υπόλοιπο σώμα της.

Γενικότερα, οι άρρωστοι ιστοί γερνάνε με διαφορετικούς ρυθμούς, με τους καρκίνους να επιταχύνουν το «ρολόι» κατά 36 χρόνια κατά μέσο όρο, πράγμα που ίσως εξηγεί γιατί ο καρκίνος είναι τόσο διαδεδομένος. Μάλιστα μερικοί καρκινικοί εγκεφαλικοί ιστοί από παιδιά έδειξαν βιολογική ηλικία άνω των 80 ετών. Σημειωτέον ότι η γήρανση των κυττάρων αποτελεί από μόνη της έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου.

Η έρευνα του Στιβ Χόβαρθ δείχνει ότι το βιολογικό ρολόι «μηδενίζεται», όταν ενήλικα κύτταρα αναπρογραμματίζονται γενετικά, ώστε να μετατραπούν ξανά σε πολυδύναμα (αντίστοιχα με τα εμβρυικά) βλαστικά κύτταρα, τα οποία στη συνέχεια είναι δυνατό να εξειδικευτούν σε οποιαδήποτε κύτταρα επιμέρους οργάνων του σώματος.

«Αυτό αποτελεί μια ελπιδοφόρα απόδειξη πως είναι δυνατό κανείς να ξαναρυθμίσει το ρολόι», είπε ο αμερικανός βιολόγος, ο οποίος τώρα θέλει να κάνει δοκιμές για να δει με ποιό τρόπο οι νευροεκφυλιστικές και οι λοιμώδεις νόσοι επηρεάζουν το βιολογικό ρολόι ή, αντίστροφα, επηρεάζονται από αυτό;

protothema