Δρυς ή Βελανιδιά. Το Ιερό Δένδρο της Γαίας, του παντοδύναμου Δία, το προφητικό δένδρο του Μαντείου της Δωδώνης, των Αρχαίων Ελλήνων.
Η μόνη λύση για τις πυρκαγιές και η πραγματική λύση για την κλιματική αλλαγή: απέναντι στα δάση των ανεμογεννητριών που φυτεύουν στο νομό μας οι Μεγαλοεργολάβοι της «Πράσινης Ανάπτυξης» ας αντιτάξουμε την δημιουργία πραγματικών δασών μέσω της σποροφύτευσης βελανιδιών!
Ας μην περιμένουμε από τους ανευθυνοϋπεύθυνους πολιτικούς μας «άρχοντες» να πάρουν τους κασμάδες και τα τσαπάκια τους για να φυτέψουν πευκάκια στα καμένα μπροστά από τις τηλεοπτικές κάμερες του ΣΚΑΪ ! Ας αναλάβουμε δράση τώρα εμείς: οι Πολίτες και οι Συλλογικοί μας φορείς! Η λύση είναι μία και χωρίς μεγάλο κόστος: Σποροφύτευση Βελανιδιών!
Η αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων με βελανιδιές μπορεί να βελτιώσει αισθητά το μικροκλίμα της περιοχής, να περιορίσει τις πυρκαγιές και να κάνει το έργο της πυρόσβεσης πολύ πιο εύκολο. Πρόκειται για λύση που αφορά όλη τη νότια Ευρώπη και ειδικότερα την Αιτωλοακαρνανία- που έτσι κι αλλιώς παλαιότερα καλυπτόταν από τεράστια βελανιδοδάση, και παρά τις «φιλότιμες προσπάθειες» του Ελληνικού Κράτους να τα εξαφανίσει παντελώς, υπολείμματά τους συναντούμε ακόμη σε όλο τον νομό, από τον Βάλτο ως την Ναυπακτία!
Γιατί οι βελανιδιές;
1. Καίγονται πιο αργά. Τα περισσότερα είδη βελανιδιάς, εκτός από το πουρνάρι, καίγονται πιο δύσκολα από τα πεύκα που συνήθως η πολιτεία χρησιμοποιεί στις αναδασώσεις. Οι αναδασώσεις με πεύκα και γενικότερα με τα κωνοφόρα οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην ερημοποίηση και την καταστροφή αφού αρπάζουν φωτιά πολύ εύκολα σε αντίθεση με την βελανιδιά που είναι πολύ πιο βραδυφλεγής.
2. Φυτρώνουν παντού. Η βελανιδιά είναι από τα λιγοστά πλατύφυλλα δέντρα που μπορούν να φυτρώσουν πάνω σε καθαρά βραχώδεις περιοχές. Αυτό αποδεικνύεται από την παρουσία της περιοχές όπως το Ξηρόμερο της Αιτωλοακαρνανίας αλλά και στις Κυκλάδες όπως Τζια, Κύθνος, Τήνος ή Νάξος.
3. Αποθηκεύουν νερό. Χάρη στο τεράστιο ριζικό σύστημα που αναπτύσσει, η βελανιδιά λειτουργεί σαν μια μεγάλη αποθήκη νερού. Με την διαπνοή των φύλλων αυξάνει την υγρασία στο περιβάλλον και ταυτόχρονα ψύχει την ατμόσφαιρα.
4. Φέρνουν βροχές. Όπως το νερό φέρνει νερό, έτσι και οι μεγάλες εκτάσεις με Δρυοδάση φέρνουν βροχή. Μπορούν, έτσι, να παίξουν σημαντικό ρόλο στον κύκλο του νερού αυξάνοντας τις βροχοπτώσεις και εμπλουτίζοντας τον υδροφόρο ορίζοντα. Μιλάμε, άρα, για μία άμεση βελτίωση του μικροκλίματος ως λύση στην κλιματική αλλαγή. Έτσι, δεν διορθώνεται απλώς μία συνέπεια της κλιματικής αλλαγής αλλά ανεβαίνουμε στην κορυφή της πυραμίδας και λύνουμε το μεγάλο αυτό πρόβλημα που ξεκινάει με την αύξηση της θερμοκρασίας.
5. Ευνοούν την βιοποικιλότητα. Η βελανιδιά δημιουργεί πολύ πλούσια οικοσυστήματα. Επιτρέπει και ευνοεί την μεγάλη ποικιλία φυτών και δέντρων στην περιοχή της. Σφενδάμια, κουτσουπιές, φράξοι και πολλά άλλα φυτρώνουν με ευκολία αν έχει δουλευτεί το έδαφος από τις βελανιδιές. Χάρη στα πεσμένα φύλλα του φθινοπώρου που με την πάροδο των χρόνων δημιουργούν ένα πλούσιο χούμους που ακόμη και σε πετρώδεις περιοχές ευνοούν την εγκατάσταση και άλλων φυτών. Αντίθετα, οι πευκώνες δημιουργούν πολύ φτωχά οικοσυστήματα αφήνοντας ελάχιστα άλλα φυτά να φυτρώσουν στις περιοχές τους.
6. Ξαναφυτρώνουν αν καούν. Ακόμα και σε περίπτωση πυρκαγιάς, η βελανιδιά μπορεί χάρη στο βαθύ της ριζικό σύστημα να βγάλει νέους βλαστούς χωρίς να έχει ανάγκη από τεχνητή αναδάσωση.
7. Ο μύθος των ταχυαυξών ειδών πεύκου… Λένε για την βελανιδιά ότι μεγαλώνει αργά. Είναι μύθος. Σε συγκεκριμένο τεστ που έγινε στον Υμηττό της Αττικής υπάρχουν βελανιδιές που έχουν το τριπλάσιο μέγεθος από πεύκα της ίδιας ηλικίας.
Το παρελθόν της βελανιδιάς γενικότερα…
Η βελανιδιά αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία εξέλιξης του ανθρώπου. Υπήρξε ένας από τους βασικότερους παράγοντες για την στήριξη της κτηνοτροφίας στο παρελθόν. Εκτός από τα φρέσκα φυλλώματα που έτρωγαν τα ζώα το καλοκαίρι, οι κτηνοτρόφοι αποθήκευαν σε θημωνιές τα κλαδιά της βελανιδιάς και τάιζαν τα ζώα το χειμώνα. Τα βελανίδια αποθηκεύονταν για τον ίδιο σκοπό.
Οι γεωργικές εκτάσεις στην αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν κυρίως στην παραγωγή τροφής για τον άνθρωπο και για όχι για τα ζώα όπως γίνεται σήμερα. Έτσι η κτηνοτροφία που αποτελούσε βασικό στοιχείο της ασχολίας και της διατροφής των ανθρώπων στηριζόταν ειδικά για το χειμώνα σε περιοχές με δρυοδάση.
Για πολλούς αιώνες η ήμερη βελανιδιά αποτέλεσε συμπληρωματική ασχολία για πολλές περιοχές στην Ελλάδα όπου μάζευαν τα βελανίδια και έκαναν εξαγωγή στην Ιταλία για την επεξεργασία της βυρσοδεψίας. (Οι τανίνες που υπάρχουν στα κύπελλα των βελανιδιών χρησιμοποιούνταν έως το 1970 για την επεξεργασία των δερμάτων). Χαρακτηριστικό είναι το δάσος του Ξηρόμερου αλλά και της Τζιας όπου έκαναν συστηματικά εξαγωγή.
Τα σκληρά μέρη των πλοίων (σκελετός, καρίνα κτλ) κατασκευάζονταν κυρίως από βελανιδιές ή βουνοκυπάρισσα. Τα βουνοκυπάρισσα εξαφανίστηκαν για το λόγο αυτό από πολλές περιοχές της Ελλάδας. Η βελανιδιά μειώθηκε πάρα πολύ σε περιοχές όπου υπήρχέ έντονη η παρουσία του ανθρώπου.
Η σκληρότητα και η ανθεκτικότητα στο χρόνο έκαναν το ξύλο της βελανιδιάς το καταλληλότερο για την κατασκευή σπιτιών (Οι ξυλοδεσιές των τοίχων, ξεκινούν στα Μυκηναϊκά χρόνια και σταματούν πριν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με την ύπαρξη του τσιμέντου). Στα όρθια μέρη της στέγης αλλά και σε κολώνες εσωτερικές και εξωτερικές στα σπίτια προτιμούνταν πάντα η βελανιδιά. Τα δρύινα πατώματα ήταν και είναι ακόμη από τις καλύτερες επιλογές. Το ίδιο και στην επιπλοποιία. Τα δρύινα τραπέζια ή γραφεία τα βρίσκει κανείς σε άψογη κατάσταση μέσα σε αρχοντικά του περασμένου αιώνα.
Τα δρύινα βαρέλια τα συναντούμε από τα ομηρικά χρόνια έως σήμερα στην οινοποιία αλλά και σε άλλες χρήσεις όπως η τυροκομία.
Στα ξυλόγλυπτα τέμπλα των εκκλησιών συχνά συναντούμε δρύινα τμήματα.
Εκεί που οι βελανιδιές ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της εξέλιξης του ανθρώπου ήταν στην παραγωγή ξυλοκάρβουνου. Το δε ξυλοκάρβουνο με τη σειρά του ήταν απόλυτα αναγκαίο για τη μεταλλουργία και την υαλουργία. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος ειδικά για της περιοχές της Ελλάδας να τήξουν πρώτα το χαλκό, αργότερα το σίδερο και το γυαλί χωρίς τη χρήση του ξυλοκάρβουνου. Οι θερμοκρασίες που απαιτούνται στα καμίνια για τη χύτευση επιτυγχάνονται μόνο με το ξυλοκάρβουνο ( στο παρελθόν ).
Ο προβιομηχανικός πολιτισμός δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς να έχει κοντά του βελανιδιές για την δημιουργία ξυλοκάρβουνου. Οι ανάγκες στη μεταλλουργία ήταν τεράστιες αν σκεφτεί κανείς τα σκεύη καθημερινής χρήσης, τους ναούς, τα πλοία αλλά και τη συχνότητα των πολέμων.
Τι προτείνουμε…
Για τις καμένες περιοχές προτείνουμε την φύτευση βελανιδιών διαφόρων ειδών εκτός από πουρνάρι (στην Ελλάδα υπάρχουν τουλάχιστον 9 είδη βελανιδιάς). Επειδή έχουν διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης θα βοηθήσουν στην εδαφοκάλυψη και στη γρηγορότερη αποκατάσταση.
Βελανίδια υπάρχουν άφθονα σε όλη την Ελλάδα και δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω από μια απλή φύτεψη με 2 εκατοστά χώμα πάνω από το βελανίδι.
Η συλλογή πρέπει να γίνει από τέλη Σεπτεμβρίου έως μέσα Νοεμβρίου ανάλογα με την περιοχή και το είδος και ταυτόχρονα μπορεί να ξεκινήσει και η σπορά.
Όσον αφορά τους καμένους κορμούς δέντρων, προτείνουμε να μην κοπούν, πέρα από αυτούς που είναι απαραίτητοι για τα αντιπλημμυρικά έργα και τα κορμοδέματα. Και αυτό γιατί τα όρθια καμένα δέντρα προσφέρουν σκιά στο έδαφος για να μην αφυδατώνεται που τα πρώτα χρόνια μετά την φωτιά την έχει πολύ ανάγκη. Με τον ίδιο τρόπο μειώνουν την ένταση της βροχής προσφέροντας επιπλέον προστασία στη γη. Τα μεγάλα δέντρα μπορούν επίσης να προσφέρουν καταφύγιο ή σταθμούς ξεκούρασης στην ορνιθοπανίδα η οποία συμβάλλει ουσιαστικά στην μεταφορά και σπορά πολλών διαφορετικών φυτών.
Το σχέδιο…
Να καλυφθούν όλες οι καμένες – αλλά και οι γυμνές βραχώδεις – εκτάσεις του Νομού μας με δάση βελανιδιάς. Μια τέτοια δράση θα μπορούσε να είναι ένα πρότυπο μοντέλο για πολλές περιοχές της Μεσογείου και να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση.
Σε βάθος χρόνου τα δάση βελανιδιάς μπορούν να αποτελέσουν έναν άξονα ανάπτυξης για την βιολογική κτηνοτροφία, την συλλογή μανιταριών (τα δάση βελανιδιάς είναι ιδανικές περιοχές για μανιτάρια), την επιλεκτική υλοτομία, ενώ με βάση πρόσφατες έρευνες τα βελανίδια αποτελούν πρώτη ύλη και για την κοσμετική.
Οι δυσκολίες…
Ένα βασικό και ουσιαστικό πρόβλημα στο θέμα των βελανιδιών είναι η βόσκηση των αιγοπροβάτων. Για να πετύχει μια αναδάσωση με βελανιδιές, χρειάζεται απόλυτη προστασία από τα φυτοφάγα θηλαστικά για τουλάχιστον μια δεκαετία. Μετά τη δεκαετία, η παρουσία της κτηνοτροφίας σε δάση βελανιδιάς είναι απαραίτητη για την καλλιέργεια του δάσους ενώ συγχρόνως τα καθαρίζουν από τα χόρτα μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο πυρκαγιάς.
Ιδανικό μοντέλο αποτελεί η νομαδική κτηνοτροφία για να μπορεί το δάσος να αναπτύσσεται. Εδώ χρειάζεται μια γενναία απόφαση. Με νομοθετικές ρυθμίσεις αλλά και χρηματικές αποζημιώσεις, οφείλουμε να εμποδίσουμε την βόσκηση στις καμένες περιοχές αν θέλουμε να ευνοήσουμε την ανάπτυξη της βελανιδιάς. Μετά από μία δεκαετία, μπορεί να επανέλθει ελεγχόμενη και να επιτρέπεται μόνο για έξι μήνες το χρόνο.
Από το εξαιρετικό ιστολόγιο «Γη και Ελευθερία»
Labels Άρθρα, Περίεργα – Απίστευτα Loading… Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση Πηγή – ksipnistere.com
Use Facebook to Comment on this Post
