Γιατί πρέπει όλοι να σταματήσουμε να λέμε «ξέρω ακριβώς πως νιώθεις»

Όχι, δεν ξέρεις πώς ακριβώς νιώθει ο άλλος. Η φράση «ξέρω ακριβώς πως νιώθεις» όχι απλώς…
δεν βοηθάει το άτομο που έχεις απέναντί σου, αλλά αντιθέτως το αποθαρρύνεις απ’ το να μιλήσει και να εκφράσει αυτό το οποίο αισθάνεται. Η συγγραφέας Celeste Headlee μας εξηγεί πως να γίνουμε καλύτεροι στην επικοινωνία μας με τους ανθρώπους.

Η Celeste Headlee περιγράφει μια ιστορία από τότε που ένας φίλος της έχασε τον πατέρα του. Τον βρήκε να κάθεται μόνο του έξω απ’ το κτίριο της δουλειάς και να κοιτάζει το κενό. Ήταν απογοητευμένος κι εκείνη δεν ήξερε τι έπρεπε να του πει. Είναι τόσο εύκολο να πούμε λάθος πράγματα σε κάποιον που θρηνεί!

Έτσι, άρχισε να μιλάει για τη δική της ιστορία, για το πώς η ίδια μεγάλωσε χωρίς πατέρα. Του είπε ότι ο μπαμπάς της πέθανε ότι ήταν μόλις εννέα μηνών και πάντα θρηνούσε για την απώλειά του, άσχετα με το ότι ουσιαστικά δεν τον γνώρισε ποτέ. Σκοπός της ήταν ο φίλος της να συνειδητοποιήσει πως δεν ήταν μόνος του, ότι είχε περάσει κι εκείνη κάτι παρόμοιο και μπορούσε να καταλάβει πώς αισθανόταν.

Αφού τελείωσε την ιστορία της, ο φίλος της της είπε: «Οκ, κερδίζεις. Δεν είχες ποτέ μπαμπά, ενώ εγώ τουλάχιστον είχα για 30 χρόνια. Είσαι σε χειρότερη κατάσταση. Υποθέτω πως δεν θα πρέπει να είμαι τόσο στενοχωρημένος που ο μπαμπάς μου μόλις πέθανε».

«Όχι, όχι, όχι», είπε η Celeste. «Δεν λέω αυτό! Εγώ απλώς εννοούσα ότι ξέρω πώς νιώθεις».

Η Celeste εξηγεί ότι με τη συμπεριφορά της όχι απλά δεν κατάφερε να παρηγορήσει τον φίλο της, αλλά αντιθέτως τον έκανε να αισθανθεί χειρότερα. Όταν ο φίλος της άρχισε να μιλάει για άβολα συναισθήματα, εκείνη άνοιξε συζήτηση για κάτι που νιώθει πιο άνετα, ενώ εκείνος ήθελε να μιλήσει για τον πατέρα του και να μοιραστεί μαζί της τις αναμνήσεις του. Όμως, απέτυχε κι επικεντρώθηκε στην δική της ιστορία.

Όπως εξομολογείται η Celeste Headlee, από εκείνη τη μέρα και μετά άρχισε να παρατηρεί πόσο συχνά απαντούσε σε ιστορίες άλλων με δικές της ιστορίες. Τότε συνειδητοποίησε ότι οι άνθρωποι γύρω της χρειάζονταν κάποιον να μιλήσουν κι αντ ‘αυτού εκείνη τους ανάγκαζε να την ακούσουν.

Ο κοινωνιολόγος Charles Derber περιγράφει αυτήν την τάση ως «ναρκισσισμό του συνομιλητή». Η επιθυμία ενός συνομιλητή να πάρει την κουβέντα πάνω του γίνεται συχνά χωρίς να έχει προηγηθεί σκέψη, αυθόρμητα.

Ο ίδιος μιλάει για δύο είδη απαντήσεων στις συνομιλίες: Mια απάντηση μετατόπισης της συζήτησης και μια απάντηση υποστήριξης. Η πρώτη απάντηση στρέφει την προσοχή πίσω στον εαυτό μας, ενώ η δεύτερη βοηθά τον συνομιλητή μας.

Παράδειγμα:

Η απάντηση της μετατόπισης

-Είμαι τόσο απασχολημένος τώρα.

-Και εγώ. Έχω πελαγώσει.

Η απάντηση της υποστήριξης

-Είμαι τόσο απασχολημένος τώρα.

-Γιατί; Τι πρέπει να κάνεις;

Οι απαντήσεις μετατόπισης αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα του «ναρκισσισμού του συνομιλητή», καθώς βοηθούν το άτομο να στρέψει την προσοχή πάνω του. Αλλά μια απάντηση υποστήριξης ενθαρρύνει το άλλο άτομο να συνεχίσει την ιστορία του, καθώς βλέπει ενδιαφέρον.

Υπάρχει, όμως, μια πολύ λεπτή γραμμή την οποία πρέπει να διακρίνουμε! Είναι πολύ εύκολο να δείξουμε υποστήριξη στην αρχή και μετά να μετατοπίσουμε ξανά τη συζήτηση σ’ εμάς. Όταν επιδιώκουμε συνεχώς να στρέψουμε την προσοχή πάνω μας χάνεται η υγιής ισορροπία της συζήτησης.

Αν και η αμοιβαιότητα είναι ένα σημαντικό κομμάτι κάθε συζήτησης, η αλήθεια είναι ότι η μετατόπιση της προσοχής στις δικές μας εμπειρίες είναι απολύτως φυσιολογική. Είναι κάτι το οποίο βγαίνει αυθόρμητα! Μια μελέτη διαπίστωσε ότι “ο μεγαλύτερος χρόνος κοινωνικής συνομιλίας είναι αφιερωμένος στις αναφορές σε συναισθηματικές εμπειρίες και σχέσεις του ομιλητή ή εκείνες τρίτων που δεν είναι παρόντες στη συζήτηση”.
Ο νησιωτικός φλοιός του εγκεφάλου μας λαμβάνει τις πληροφορίες που ακούμε και στη συνέχεια προσπαθεί να βρει μια σχετική εμπειρία στις «τράπεζες των αναμνήσεών» μας! Έτσι, ο εγκέφαλος προσπαθεί να κατανοήσει τι ακούμε και βλέπουμε. Υποσυνείδητα, βρίσκουμε παρόμοιες εμπειρίες και εκεί αρχίζουν τα προβλήματα! Αντί αυτές οι εμπειρίες να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τα λεγόμενα του άλλου, συχνά διαστρεβλώνουν τη αντίληψή μας για το τι βιώνει! Γενικά, οι εμπειρίες μας επηρεάζουν την ικανότητα της ενσυναίσθησής μας.

Μόλις αντιληφθείς τι ακριβώς συμβαίνει στο μυαλό σου, τότε θα μπορέσεις να γίνεις καλύτερος συνομιλητής. Κάνε στους άλλους ερωτήσεις, ενθάρρυνέ τους να συνεχίσουν τις ιστορίες τους και προσπάθησε ν’ ακούς περισσότερο και να μιλάς λιγότερο όταν χρειάζεται!