ΔΕΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΕΥΕΞΙΑΣ

Επιλέξτε στόχους Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται, η ευτυχία κρύβεται στις νέες προκλήσεις. Σύμφωνα με τον Αμερικανό ψυχολόγο Κεν Σέλντον, για να την αγγίξει κάποιος πρέπει να θέτει στόχους και να τους επιτυγχάνει. “Δεν είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε αυτό που είναι καλύτερο για μας. Αρχικά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο από τις προσδοκίες των άλλων, που δε μας αφορούν. Σημασία έχει να αφοσιωθούμε συστηματικά σ’ εκείνες τις πλευρές της ζωής που είναι πραγματικά σημαντικές για μας. Ο καθένας οφείλει να επωμιστεί την ευθύνη των επιλογών και των προσπαθειών του”, εξηγεί ο Σέλντον. Και προειδοποιεί: “Δε γινόμαστε ευτυχείς όταν αγγίζουμε στόχους που δεν έχουμε επιλέξει ή που έχουν προκύψει λόγω φόβου, αισθήματος ενοχής ή κοινωνικής πίεσης. Ρωτήστε τον εαυτό σας αν αυτό που κάνετε είναι πραγματικά ενδιαφέρον ή διασκεδαστικό. Αν η απάντηση είναι όχι, ή τουλάχιστον έτσι πιστεύετε”, τονίζει ο Σέλντον “τότε γιατί πρέπει να προσπαθείτε για κάτι που δε σας διασκεδάζει, δε σας ενδιαφέρει και δεν πιστεύετε σ’ αυτό”;

Κοντινοί στόχοι Αποφύγετε τους αόριστους στόχους, όπως το “θέλω να γίνω κάποιος”, γιατί είναι ανέφικτοι. Τη μεγαλύτερη ικανοποίηση εισπράττει κάποιος από την επίτευξη πολύ συγκεκριμένων στόχων, όπως το “να πάρω 16 στα μαθηματικά” ή να “κάνω μια ώρα τζόγκινγκ τη μέρα”. Αν ο στόχος φαίνεται πολύ μακρινός, διαιρέστε τον σε κοντινούς ενδιάμεσους στόχους και δώστε στον εαυτό σας το χρόνο να τους φτάσετε έναν προς έναν. -Αφοσιωθείτε σε ό,τι κάνετε Τις περισσότερες φορές μας χωρίζουν από την ευτυχία μόνο κάποιες λανθασμένες σκέψεις, όπως το να θεωρούμε την εργασία μας ως αναγκαιότητα, ως αγγαρεία. “Αντί να χαιρόμαστε την εργασία μας ή να επιδιδόμαστε σε δραστηριότητες που γεμίζουν ευχάριστα τον ελεύθερο χρόνο μας, τρέχουμε στο σπίτι και κολλάμε στην τηλεόραση ή επιδιδόμαστε σε βαρετές δραστηριότητες για να σκοτώσουμε την ώρα μας”, επισημαίνει ο Μιχάλι Τσικζσενμιχάλι, διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου για την Ποιότητα της Ζωής, στο Κλέαρμοντ της Καλιφόρνια. Ποιο είναι εκείνο που χαρακτηρίζει τις ευχάριστες δραστηριότητες; Ποιες απ’ αυτές μας οδηγούν στην ευτυχία; Ευτυχισμένους μας κάνει ό,τι μας οδηγεί σε επαφή με το βαθύτερο εαυτό μας, . Η ευτυχία κατακτάται απ’ όλους, αλλά πάντα στο βαθμό που το άτομο επικοινωνεί με το βαθύτερο εαυτό του, το ιερότερο μέρος της ύπαρξής του, το εγώ του. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Σας έχει συμβεί ποτέ να απορροφηθείτε τόσο πολύ απ’ αυτό που κάνετε ώστε να χάσετε την αίσθηση του χρόνου, να μην αισθάνεστε πείνα ή κούραση, να ξεχάσετε υποχρεώσεις και ραντεβού; Αν ναι, γνωρίζετε πως αυτή η κατάσταση του μυαλού είναι πολύ κοντινή στην ευτυχία. Πρόκειται για το λεγόμενο “flow”, τη ροή της συνείδησης. Τα γνωρίσματα αυτής της βέλτιστης εμπειρίας είναι τα εξής:
*
Απασχολείτε σε μέγιστο βαθμό τις ικανότητές σας χωρίς προσπάθεια.
*
Μπορείτε να την ολοκληρώσετε.
*
Έχετε ξεκάθαρους στόχους και γνωρίζετε πως ό,τι κάνετε το κάνετε καλά.
*
Σας απορροφά και αυτοσυγκεντρώνεστε απόλυτα.
*
Σας κάνει να χάνετε την αίσθηση του χρόνου και του χώρου.
*
Σας δίνει μια αίσθηση ελέγχου.
*
Σας κάνει να ξεχνάτε τις ανησυχίες σας.
*
Όταν ολοκληρώνεται, η αυτοεκτίμησή σας είναι μεγαλύτερη. Σας προσφέρει ικανοποίηση η ίδια η εμπειρία και όχι τα έμμεσα οφέλη που προκύπτουν (χρήμα, υπόληψη κ.ά.). Αυτή η κατάσταση προάγει επίσης τη συνεχή βελτίωσή σας. Προσοχή! Χωρίς την πρώτη προϋπόθεση τα πάντα αλλάζουν. Αν μία από τις δραστηριότητες απαιτεί ανώτερες ικανότητες από τις δικές σας, τότε σας προκαλεί στρες, το οποίο αποτελεί εμπόδιο για την ευτυχία σας. Αν, πάλι, είναι πολύ εύκολη, τότε είναι βαρετή. Μην αποφεύγετε τα εμπόδια από φόβο μήπως δεν καταφέρετε να τα ξεπεράσετε. Η εγκατάλειψη της προσπάθειας θα σας κάνει ακόμα πιο δυστυχείς απ’ όσο η αποτυχία. -Ιεράρχηση επιθυμιών Αν δυσκολευόμαστε να δώσουμε ένα γενικό ορισμό της ευτυχίας είναι γιατί συνδέεται με τις προσωπικές επιθυμίες του καθενός από μας. Ποιες επιθυμίες λοιπόν πρέπει να ικανοποιήσουμε για να ζήσουμε μια ευτυχισμένη ζωή; Για να το ανακαλύψει, ο Στίβεν Ράις, διδάκτωρ ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Οχάιο, ζήτησε από 6.000 άτομα να του πουν τι είναι τα Θετικά συναισθήματα και ποιός ο τρόπος επίτευξής τους.

Η θετική ψυχολογία, το κύριο στοιχείο της οποίας είναι το θετικό συναίσθημα και η ορθή διαχείρισή του, έχει πολλές πρακτικές εφαρμογές στην καθημερινότητα καθώς και ποικίλες θετικές συνέπειες στα άτομα, στην προσωπική, στην επαγγελματική ζωής τους και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Η βίωση, ωστόσο, αρνητικών συναισθημάτων μας κάνει να βλέπουμε «το δέντρο και να χάνουμε το δάσος». Αντίθετα, τα θετικά συναισθήματα, διευρύνουν και εμβαθύνουν την προσοχή και την αντίληψή μας. Επιπρόσθετα, τα συναισθήματα θετικής υφής κάνουν τη σκέψη μας πιο ευέλικτη και πιο δημιουργική, βελτιώνουν την υγεία μας και μας βοηθούν να υπερνικήσουμε τα αρνητικά συναισθήματα κάνοντάς μας πιο ανθεκτικούς απέναντι σε αυτά.

Με ποιους τρόπους όμως μπορούμε να αποκτήσουμε τα τόσο πολύτιμα θετικά συναισθήματα;
Υπάρχουν διάφοροι πρακτικοί τρόποι μέσα από τους οποίους μπορούμε να φέρουμε τα θετικά συναισθήματα στη ζωή μας. Ο πρώτος τρόπος σχετίζεται με τις τεχνικές χαλάρωσης. Αυτές οι τεχνικές περιλαμβάνουν το διαλογισμό, τη γιόγκα και τις ασκήσεις χαλάρωσης των μυών. Το κύριο θετικό συναίσθημα που «δημιουργείται» με τις συγκεκριμένες τεχνικές είναι η ευχαρίστηση. Η ευχαρίστηση αντιστρέφει τα αρνητικά συναισθήματα και κάνει το άτομο ανθεκτικό απέναντι σε αυτά. Συγγενικές δραστηριότητες του διαλογισμού και της γιόγκα είναι επίσης η προσευχή και οι επισκέψεις στο φυσικό περιβάλλον, δραστηριότητες οι οποίες έχουν σκοπό να ηρεμήσουν και να γαληνέψουν την ανθρώπινη ψυχή. Ένας άλλος τρόπος μέσα από τον οποίο διαμορφώνονται θετικά συναισθήματα αφορά στην ανεύρεση του θετικού νοήματος. Αυτό λειτουργεί με δύο τρόπους. Με την εμφύσηση θετικής αξίας σε καθημερινά γεγονότα και τη στοχοθέτηση και επίτευξη ρεαλιστικών στόχων. Μια άλλη τεχνική έχει να κάνει απλά με το να χαμογελά κανείς. Οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι δεν ξεχωρίζουν τη διαφορά μεταξύ ενός αληθινού και ενός ψεύτικου χαμόγελου. Έτσι λοιπόν, όταν κάποιος χαμογελά προσποιητά, ο εγκέφαλός του ανταποκρίνεται με τον ίδιο τρόπο που θα ανταποκρινόταν αν χαμογελούσε αληθινά (απελευθερώνει «θετικές χημικές ουσίες»).

Ένας ακόμη τρόπος μέσα από τον οποίο οι άνθρωποι μπορούν να αποκομίσουν θετικά συναισθήματα είναι από τη διενέργεια πράξεων και δραστηριοτήτων που τους ευχαριστούν. Η δημιουργικότητα, επίσης, η πραγματοποίηση δηλαδή δημιουργικών πράξεων αποτελεί πάντα μια συναισθηματικά ανυψωτική διαδικασία. Δημιουργικός μπορεί να είναι κανείς είτε κάνοντας μια όμορφη ζωγραφιά είτε μαγειρεύοντας ένα όμορφο δείπνο. Ένα άλλο στοιχείο το οποίο θα πρέπει να φροντίζουν οι άνθρωποι για να έχουν θετικά συναισθήματα είναι η φυσική τους κατάσταση. Η καλή και υγιεινή διατροφή σε συνδυασμό με την άσκηση κάνει τα άτομα πιο υγιή και κατά προέκταση πιο ευτυχισμένα.

Επιπρόσθετα, η όσο το δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση των χρημάτων τους είναι ένας άλλος τρόπος μέσα από τον οποίο τα άτομα μπορούν να αποκτήσουν ευχάριστες εμπειρίες. Οι χρηματικές απολαβές των ατόμων θα πρέπει να προέρχονται, βέβαια, από επαγγελματικές καριέρες και εργασίες τις οποίες αγαπούν και έχουν επιλέξει συνειδητά. Τούτο θα τους εξασφαλίσει μεγαλύτερη εργασιακή ικανοποίηση, αλλά και γενικότερη ικανοποίηση στη ζωή τους. Πέρα όμως από την εργασία, τα άτομα θα πρέπει να φροντίζουν να διαχειρίζονται σωστά και τον ελεύθερο χρόνο τους. Μπορεί λοιπόν να επιλέγουν να παρακολουθούν ευχάριστα και ψυχαγωγικά προγράμματα στην τηλεόραση, ενδιαφέρουσες ταινίες στο σινεμά ή στο σπίτι τους, καθώς και θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις που να τους διασκεδάζουν και να τους δημιουργούν ευχάριστα συναισθήματα. Η ενασχόληση με την πνευματική ανάπτυξη θα πρέπει να είναι στα πλαίσια των ενδιαφερόντων των ατόμων. Μέσα από την πνευματική ανάπτυξη τα άτομα έχουν τη δυνατότητα να μαθαίνουν καινούργια πράγματα και να διευρύνουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες. Η πνευματική ανάπτυξη των ατόμων μπορεί να επιτευχθεί αν τα άτομα είναι φιλοπερίεργα και φιλομαθή, αν επιθυμούν δηλαδή να μαθαίνουν καινούργιες πληροφορίες. Η φιλομάθεια των ατόμων είναι εξαιρετικά ευεργετική όχι μόνο γιατί διευρύνει τον πνευματικό τους κόσμο, αλλά και γιατί τους απομακρύνει από την ανία, τους εξιτάρει το ενδιαφέρον και τους χαρίζει την ευχαρίστηση να ξεφεύγουν από τη ρουτίνα.

Οι άνθρωποι, τέλος, θα πρέπει να επικεντρώνονται στις θετικές εμπειρίες τους και στο πόσο καλά αισθάνονται με τον εαυτό τους. Μπορούν δηλαδή να θέτουν κάθε μέρα μικρούς στόχους, η επίτευξη των οποίων θα είναι σε θέση να τους προκαλέσει θετικά συναισθήματα. Καταφέρνοντας να πραγματοποιήσουν, λοιπόν, αυτούς τους στόχους όχι μόνο θα αποκομίζουν θετικά συναισθήματα αλλά και μια θετική αντίληψη για τον εαυτό τους. Παραδείγματα τέτοιων μικρών στόχων που γεννούν θετικά συναισθήματα μπορούν να είναι το να κάνει κανείς ένα ζεστό μπάνιο, το να ακούσει μουσική, το να χαλαρώσει στον ήλιο-το ηλιακό φως παράγει τη βιταμίνη D που φαίνεται να σχετίζεται με την εποχιακή κατάθλιψη-το να φάει ένα όμορφο γεύμα, το να προσκαλέσει έναν φίλο και άλλες τέτοιου τύπου δραστηριότητες.

Πέρα από τους μικρούς στόχους, οι άνθρωποι μπορούν να στοχεύσουν και σε κάποιον μεγαλύτερο στόχο, η εκπλήρωση του οποίου θα τους επιφέρει χαρούμενα συναισθήματα. Η διαδικασία προς την επίτευξή του μπορεί να τους δώσει την αίσθηση τόσο του ότι αξίζουν οι ίδιοι όσο και ο στόχος που έχουν θέσει. Ο μεγάλος στόχος τους μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την πραγματοποίηση μικρότερων καθημερινών στόχων.