ΕΡΕΥΝΑ ΣΟΚ! Καταναλώνουμε 500 γραμ. εντόμων ετησίως χωρίς να το ξέρουμε!

Η κατανάλωση εντόμων από τον άνθρωπο, γνωστή κι ως εντομοφαγία (entomophagy είναι ο όρος στα αγγλοσαξονικά με προφανεις ελληνικές ρίζες), ήταν διαδεδομένη στα προϊστορικά χρόνια, καθώς αποτελούσε έναν βασικό τρόπο πρόσληψης θερμίδων κι ενέργειας.

Στη συνέχεια, λόγω της ανάπτυξης του ανθρώπινου εγκεφάλου, γεγονός που συνέβαλε στη δημιουργία εργαλείων για κυνήγι (μαχαίρια, ακόντια κ.ά), η κρεατοφαγία αντικατέστησε την εντομοφαγία. Σήμερα, η εντομοφαγία παρατηρείται σε συγκεκριμένους μόνο πληθυσμούς κυρίως της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής.

Ωστόσο, αξίζει να αναφέρουμε ότι περισσότερα από 1000 είδη εντόμων καταναλώνονται στις μέρες μας, ενώ τα τελευταία χρόνια σημειώνεται μια τάση της βιομηχανίας τροφίμων να τα εισάγει στη δίαιτα του αναπτυγμένου κόσμου, κυρίως με τη μορφή αλεύρων (π.χ μπάρες δημητριακών, ζύμες από πίτσες, φυστικοβούτυρο, σούπες, σοκολάτες, καθώς ακόμα αποτελεί και συχνή χρωστική).

Έχει υπολογιστεί ότι ο μέσος άνθρωπος καταναλώνει 500 γρ. εντόμων ετησίως….χωρίς να το γνωρίζει. Επιπλέον, είναι σημαντικός ο αριθμός των εστιατορίων, παγκοσμίως, που αρχίζουν να τα χρησιμοποιούν στο μενού τους, όπως για παράδειγμα στο Βανκούβερ του Καναδά που τα ψημένα τριζόνια είναι ένα από τα ακριβά ορεκτικά.

Οι επιστήμονες, όμως, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η εντομοφαγία αποτελεί, μάλλον, μονόδρομο στη διατροφή του ανθρώπου. Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι ο ανθρώπινος πληθυσμός αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, ενώ η τροφή μόνο με αριθμητική πρόοδο, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι τροφές, τουλάχιστον όπως τις συνηθίζουμε σήμερα, σύντομα δεν θα επαρκούν.

Επιπρόσθετα, δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι η υψηλή κατανάλωση κρέατος δεν είναι καθόλου φιλική για το περιβάλλον. Για παράδειγμα, για να φτάσει στο πιάτο μας μια μοσχαρίσια μπριζόλα 150 γραμμαρίων χρειάζεται να καταναλωθούν περισσότερα από 3 λίτρα νερού, ενώ για την ίδια ποσότητα φαγώσιμων εντόμων απαιτούνται μόνο ελάχιστες σταγόνες. Ακόμα, χρησιμοποιώντας 10 κιλά ζωοτροφές παίρνουμε 1 κιλό φαγώσιμου μοσχαρίσιου κρέατος, ενώ με την ίδια ποσότητα ζωοτροφών έχουμε 9 κιλά φαγώσιμης ποσότητας ακρίδων. Επίσης, μια σημαντική περιβαντολογική επιβάρυνση είναι η απελευθέρωση αμμωνίας (μέσω των κοπράνων), ενώ στον αντίποδα, από τα έντομα δεν προκύπτει καθόλου. Στην περίπτωση, δε, που συνυπολογίσουμε ότι τα έντομα μας δίνουν πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας και σχεδόν εφάμιλλη με αυτή του κρέατος, ότι αποτελούν πολύ καλές πηγές αρκετών βιταμινών και μετάλλων και ότι ο πληθυσμός στη γη θα υπερβεί τα 9 δις τα επόμενα 30 χρόνια περίπου, τότε, ίσως, η κατανάλωση εντόμων να αποτελεί μονόδρομο, όπως κομμάτι της επιστημονικής κοινότητας ισχυρίζεται.

Ας δούμε, παρακάτω, μερικά έντομα που καταναλώνονται πιο συχνά.

Κάμπιες. Οι κάμπιες βράζουν σε υψηλή θερμοκρασία και στη συνέχεια αφήνονται στον ήλιο για να ξηρανθούν για περίπου 3-4 μέρες. Τρώγονται είτε μέσα σε σαλάτες, είτε ως ορεκτικό (φανταστείτε τις τραγανές σαν να τρώτε τσιπς). Όσον αφορά την θρεπτική αξία τους, κρατηθείτε : αποδίδουν 31 mg σιδήρου σε 100 γραμμάρια τροφής (όταν το μοσχάρι αποδίδει μόλις 6-8mg). Ακόμα, αποτελούν εξαιρετικές πηγές ασβεστίου, φωσφόρου και μαγνησίου.

Aκρίδες. Αποτελούν εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης, καθώς περισσότερο από το 70 % του βάρους τους είναι πρωτεΐνη. Τρώγονται ψημένες, ως ορεκτικά, αρωματισμένες με λεμόνι, αλάτι, γουακαμόλε και καυτερό πιπέρι. Εκτός από την υψηλή θρεπτική τους αξία χρησιμοποιούνται κι ως εντομοκτόνα προστατεύοντας καλλιέργειες από παθογόνους μικροοργανισμούς κι έντομα. Έτσι, σε περιοχές κυρίως της Λατινικής Αμερικής, όπου κατά βάση καταναλώνονται, αποτελούν για τους κατοίκους μια διπλή πηγή εσόδων.

Σκαθάρια (κολεόπτερα). Αποτελεί τη βασική τροφή της φυλής aboriginal στην Αυστραλία, αλλά τρώγονται και σε άλλα μέρη του κόσμου. Όταν καταναλώνονται ωμά έχουν την αίσθηση του ωμού αμυγδάλου, ενώ όταν ψήνονται η εξωτερική τους επιφάνεια αποκτά την τραγανή υφή της ροδοκοκκινισμένης πέτσας του κοτόπουλου. Τα σκαθάρια δεν είναι μόνο εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης, αλλά περιέχουν και μονοακόρεστα λιπαρά, προεξάρχοντος του ολεϊκού οξέος με ευεργετικές ιδιότητες για την καλή υγεία της καρδιάς.

Παπαλαζάρου Αναστάσιος, PhD
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Επιστημονικός Διευθυντής nutrimed