Σε λίγα χρόνια, δύο στους πέντε Ελληνες θα είναι συνταξιούχοι.
ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Εως πρόσφατα, το συνταξιοδοτικό ήταν αρένα συγκρούσεων για τη μοιρασιά μιας πίτας. Επικρατούσε η αρχή του ισχυροτέρου και η πίτα εθεωρείτο απεριόριστη γιατί συγκοινωνούσε με τον προϋπολογισμό. Αλλοι έπαιρναν πολλά, άλλοι λίγα, ανάλογα με την επιρροή τους, αλλά είχε κάτι για όλους, για να μη φωνάζουν. Αρχές όπως η ανταποδοτικότητα, η αναλογικότητα, η διαφάνεια στη διαχείριση, η σύνδεση με αναλογιστικές μελέτες είχαν αγνοηθεί.
Δεν είναι λοιπόν μυστήριο ότι τα πράγματα πήγαν στραβά. Το αδιέξοδο του συνταξιοδοτικού ήταν προδιαγεγραμμένο και είχε συχνά προαναγγελθεί. Η κρίση το επέσπευσε γιατί κόπηκαν τα δανεικά και οι συνέπειες θα μας τυραννούν για δεκαετίες. Ενας στους τρεις Ελληνες είναι τώρα συνταξιούχος και σε λίγα χρόνια η σχέση θα έχει γίνει δύο στους πέντε.
Πώς θα βρίσκονται χρήματα για συντάξεις; Ποιος θα πληρώνει; Πόσο θα αντέχουν τα δικαιώματα που είχαν κατακτήσει κατηγορίες εργαζομένων; Τι είναι το σωστό, να στηρίζονται οι πιο αδύναμοι ή να αποδίδονται τα υπεσχημένα σε εκείνους που κατέβαλαν εισφορές; Και ποιος θα αποφασίζει για όλα αυτά; Τα δικαστήρια; H κυβέρνηση;
Το συνταξιοδοτικό χτυπάει παντού. Αφορά άμεσα τα εκατομμύρια που εξαρτώνται από μια σύνταξη, ενώ παράλληλα θέτει στην πολιτεία ηθικά διλήμματα κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και πρακτικών επιλογών που σχετίζονται με την ανταγωνιστικότητα της χώρας και την ασφάλειά της. Οι πόροι είναι μετρημένοι και πρέπει να αποφασίζεται πώς και πού θα μοιράζονται: Στις επείγουσες ανάγκες; Για ενίσχυση της οικονομίας; Της άμυνας; Για ψήφους;
Οσοι χειρίστηκαν το συνταξιοδοτικό, έως πρόσφατα, ήξεραν το πρόβλημα αλλά το κουκούλωναν. Οι λύσεις που έφερναν στηρίζονταν σε υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις για άνοδο του ΑΕΠ, δημογραφικών τάσεων και άλλων μεγεθών, ώστε να μεταθέτουν το πρόβλημα στο μέλλον. Η πιο πρόσφατη προσπάθεια δεν εξαιρείται· ήδη οι προβλέψεις επάνω στις οποίες είχε βασιστεί ανατρέπονται. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι θα χρειαστεί σύντομα νέα μείωση συντάξεων ή επιπλέον επιβάρυνση του προϋπολογισμού – μάλλον και τα δύο. Επίκειται νέα παρέμβαση στο συνταξιοδοτικό και ας ελπίσουμε ότι θα είναι πιο ουσιαστική, γιατί υπάρχουν τώρα οι προϋποθέσεις να γίνει σοβαρή δουλειά.
Η κρίση και η πίεση των δανειστών έφεραν απαραίτητες δομικές αλλαγές στο σύστημα και –εξίσου σημαντικό– κλόνισαν την ιερότητα της έννοιας του κεκτημένου. Την υπέταξαν στην ισχυρότερη αρχή της ανάγκης. Η πόρτα είναι τώρα ανοικτή για ριζικές παρεμβάσεις που μπορούν να δώσουν λύση διαρκείας. Υπάρχουν στο τραπέζι αρκετές σοβαρές προτάσεις, με πιο πλήρη εκείνη του ΙΟΒΕ, «Συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση και ανάπτυξη», που παρουσιάστηκε τον περασμένο Απρίλιο. Πέρα από την εγκυρότητα που της δίνει η σφραγίδα του ΙΟΒΕ, τα βασικά πλεονεκτήματά της είναι ότι, πρώτον, τοποθετεί το συνταξιοδοτικό στη σωστή του θέση, δηλαδή μέσα στο γενικό πλαίσιο της οικονομίας, και, δεύτερον, ότι στοχεύει να το κάνει μοχλό ανάπτυξης αντί βαρίδι, όπως είναι τώρα. Εχοντας συνολική θεώρηση της οικονομίας και όντας ανεξάρτητο, το ΙΟΒΕ είναι κατ’ εξοχήν κατάλληλο να εισηγηθεί λύσεις στο καυτό αυτό ζήτημα. Η πρότασή του βασίζεται σε ρεαλιστικές εκτιμήσεις, δεν υπόσχεται θαύματα και δίνεται προτεραιότητα στην ανακούφιση των πιο αδυνάμων. Αξίζει να μελετηθεί από τις πολιτικές παρατάξεις, γιατί θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει βάση διακομματικής συνεννόησης με σκοπό την εφαρμογή ενός βιώσιμου συστήματος.
ΈντυπηΠηγή άρθρου – kathimerini.gr
Use Facebook to Comment on this Post
