Ο θυμός είναι ένα διακριτό συναίσθημα που διαφοροποιείται από την οργή, τον εκνευρισμό και τη μνησικακία και αποτελεί μέρος του…
ρεπερτορίου της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Παρότι πολύ συχνά αντιμετωπίζεται ως ένα ατομικιστικό, ενδοψυχικό φαινόμενο, είναι πάντα σχεσιακός.
Συχνά αντιμετωπίζεται ως ένα αρνητικό συναίσθημα που στοχεύει στο να μειώσει ή να υπονομεύσει τον άλλο.Ωστόσο, στην ψυχοθεραπεία Gestalt, ο θυμός έχει και μια φωτεινή πλευρά, καθώς όταν εκφραστεί σωστά, βοηθάει στην οριοθέτηση του εαυτού, οδηγεί στην ενότητα με τον άλλον και είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην ψυχολογική ανάπτυξη.
Παρότι συνήθως σκεφτόμαστε το θυμό ως δυνάμει πιο καταστροφικό από την αγάπη, η αλήθεια είναι ότι όπως όλα τα συναισθήματα, ο θυμός μπορεί να είναι τόσο καταστροφικός όσο και θεραπευτικός. Έτσι, είναι ένα σημαντικό κομμάτι της αυτοπροστασίας μας. Ωστόσο, προκειμένου να είναι θεραπευτικός, πρέπει να είναι συνειδητός, καθώς τότε μπορούμε να βρούμε πώς και πότε θα τον εκφράσουμε, χωρίς κακία, μομφή, παράπονο και θρήνο για το παρελθόν. Σε αντίθετη περίπτωση, ο καταπιεσμένος θυμός, εμφανίζεται και επηρεάζει με ποικίλους δυσάρεστους τρόπους τις σχέσεις μας ή εκφράζεται μεταμφιεζόμενος σε άγχος.
Φαίνεται ότι οτιδήποτε αποτελεί μια διαμάχη και προκαλεί θυμό εγείρει όλες μας τις πηγές, ψυχολογικές, συναισθηματικές, φυσικές προκειμένου να μπορέσουμε να επικρατήσουμε. Εξερευνώντας το θυμό μας από μια κατάσταση, θα διαπιστώσουμε ότι έχει αγγιχτεί μέσα μας μια ανάμνηση, μια σύνδεση, μια σωματική διαδικασία που συνέβαλε στο θυμό μας. Ωστόσο, έχουμε λίγη ή καθόλου επίγνωση αυτού του γεγονότος ενώ, αντίθετα, έχουμε επίγνωση της πράξης που μας θύμωσε και των σκέψεων μας για τον άνθρωπο που την έκανε.
Αν αναρωτηθούμε όμως «γιατί θυμώνω;» μπορεί να ανακαλύψουμε πολλές πιθανότητες, ακόμη και την πιθανότητα να μην έχουμε θυμώσει, αλλά αντίθετα να ενδιαφερόμαστε γι’ αυτό που ο άλλος άνθρωπος μας λέει. Ένας λόγος για το θυμό μας, μπορεί να είναι η πεποίθηση ότι κάποιος επιτέθηκε στην ακεραιότητά μας. Ο θυμός είναι μια συνήθης αντίδραση όταν απειλείται η ακεραιότητά μας, μετατρέποντας το συναίσθημα της απειλής σε θυμό. Πιθανώς, το άτομο αυτό να έχει δύναμη πάνω μας, μπορεί να μας πληγώσει και η πιθανότητα αυτή προκαλεί άγχος, το οποίο μετατρέπεται σε θυμό. Ακόμη, μπορεί να υπάρχει κάποια αλήθεια στα λόγια του και δε θέλουμε να βιώσουμε την αλήθεια και την ντροπή ή όποιο άλλο συναίσθημα συνδέεται με αυτή, καθώς τείνουμε να θεωρούμε τον εαυτό μας αθώο.
Παρ’ όλα αυτά, σε σχεσιακό επίπεδο, είναι πολύ διαφορετικό αν επικεντρωθούμε στην πράξη που μας θύμωσε καθαυτή και αν δώσουμε την ίδια βαρύτητα στη δική μας ευθύνη στο θυμό και στην ευθύνη του άλλου ανθρώπου σε αυτόν, μιλώντας για αυτό που νιώθουμε. Στην πρώτη περίπτωση επικεντρωνόμαστε στον άλλον, χάνοντας τη δική μας ευθύνη και φαίνεται σαν να τον κατηγορούμε. Με τη σειρά του ο άλλος θα πρέπει να υπερασπιστεί τον εαυτό του είτε αντεπιτιθέμενος, είτε αποσυρόμενος από εμάς και τη σχέση μας.
Αν όμως, δώσουμε την ίδια βαρύτητα σε αυτό που μας είπε και σε αυτό που νιώσαμε, φαίνεται να έχουμε μια ανοιχτή στάση προς τη σχέση και είναι πιο πιθανό να καταφέρουμε να συναντηθούμε στο τέλος. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κοιτώντας στα μάτια του άλλου, βλέπουμε τη δική μας αντανάκλαση. Με λίγα λόγια, οι ίδιες διαφωνίες που έχω με τους άλλους, είναι σε τελική ανάλυση και αυτές που έχω μέσα μου. Έτσι, θα μπορούσαμε να δοκιμάσουμε να αλλάξουμε τη δράση μας απέναντι σε κάτι που μας προκαλεί θυμό κι όχι τον ίδιο το θυμό, βλέποντάς τον ως μια ευκαιρία για συμφιλίωση και γαλήνη.