Η αλματώδης πρόοδος, που σημειώνεται στην τεχνολογία τα τελευταία χρόνια, έχει επιφέρει τεράστιες αλλαγές σε πολλές βιομηχανίες. Από την Ιατρική, τις τηλεπικοινωνίες, τις μεταφορές και αλλού, όλοι οι τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας υφίστανται τεράστιες αλλαγές με την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών.
Από αυτό, φυσικά, δεν θα ξέφευγε και η ψυχαγωγία. Σε όλους τους τομείς της έχουν κάνει την εμφάνισή τους εξελίξεις συναρπαστικές, φέρνοντας αλλαγές, που μεταβάλλουν άρδην τον τρόπο, με τον οποίο οι άνθρωποι ψυχαγωγούνται και ικανοποιούν το πνεύμα τους. Από τα παιχνίδια των διαδικτυακών καζίνο, όπως το Vulkan Vegas casino, μέχρι τομείς της τέχνης, όπως η συγγραφή, η γραφιστική, η μουσική και πολλές άλλες. Στο πλαίσιο αυτό, καινούργιες μορφές τέχνης κάνουν την εμφάνισή τους. Σε αυτές εμπίπτουν τα NFT (Μη Εναλλάξιμα Κρυπτοπαραστατικά / Non-fungible token). Πρόκειται για κρυπτογραφημένα στοιχεία βασισμένα στο δίκτυο blockchain, το δίκτυο, δηλαδή, πάνω στα οποία είναι χτισμένη η λειτουργία των κρυπτονομισμάτων. Τα Non-fungible token έχουν εισάγει νέες δυνατότητες για τους καλλιτέχνες, συλλέκτες αλλά και επενδυτές, παρέχοντας έναν μοναδικό μηχανισμό ιδιοκτησίας και προέλευσης, σε ψηφιακό επίπεδο.
Ας δούμε, λοιπόν, πώς τα NFT και η τεχνολογία των κρυπτονομισμάτων έχουν μεταλλάξει την ψηφιακή αγορά της Τέχνης.
Τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε σε «NFT»
Ο όρος NFT ακούγεται πάρα πολύ το τελευταίο διάστημα. Κατανοούμε, όμως, όλοι ακριβώς σε τι αναφέρεται;
Ο όρος μεταφράζεται σε Μη – Εναλλάξιμα Κρυπτοπαραστατικά, δηλαδή tokens. Αποτελούν ψηφιακά επενδυτικά αγαθά, που αντιπροσωπεύουν την κυριότητα ενός μοναδικού αντικειμένου ή περιεχομένου, που είναι αποθηκευμένο σε ένα blockchain. Σε αντίθεση με τα κρυπτονομίσματα, που είναι εναλλάξιμα, μπορούν, δηλαδή, να ανταλλαχθούν ένα προς ένα, τα NFT είναι μοναδικά και δεν μπορούν να αναπαραχθούν. Ξεχωρίζουν μεταξύ τους με βάση συγκεκριμένα μεταδεδομένα, τα οποία «κουβαλάνε» και τα οποία διασφαλίζουν τη μοναδικότητα και την αυθεντικότητά τους.
Στον τομέα της Τέχνης, τα NFT μπορούν να πιστοποιήσουν την ιδιοκτησία ενός ψηφιακού αρχείου, όπως, για παράδειγμα, μια εικόνα, ένα ηχητικό αρχείο, ένα βίντεο κλπ. Τα τελευταία χρόνια αυτό κρίθηκε απαραίτητο, μιας και το περιεχόμενο του αρχείου μπορεί να αντιγραφεί, να κλαπεί, να διανεμηθεί διαδικτυακά και πολλά άλλα, ωστόσο το NFT παρέχει σαφή απόδειξη ιδιοκτησίας του συγκεκριμένου αρχείου, ακριβώς όπως γίνεται, για παράδειγμα, με το πιστοποιητικό ιδιοκτησίας ενός απτού πίνακα ή, πιο διαδεδομένα, με το συμβόλαιο ενός σπιτιού.
NFT και κρυπτονομίσματα
Τα NFT βασίζονται στην τεχνολογία blockchain, που παρέχει σε γενικές γραμμές, τη δομή της εξόρυξης, αποθήκευσης και μεταφοράς ψηφιακών αγαθών. Πρόκειται, φυσικά, για την τεχνολογία πάνω στην οποία είναι χτισμένος ο κόσμος των κρυπτονομισμάτων. Η αποκεντρωμένη φύση του blockchain διασφαλίζει τη διαφάνεια των ιδιοκτησιακών αρχείων NFT, καθώς και την ασφάλειά τους από παρεμβάσεις τρίτων.
Πώς αλλάζει η ψηφιακή αγορά Τέχνης μέσα από τα NFT
Οι αλλαγές, που έχει επιφέρει αυτή η εξέλιξη, στην ψηφιακή αγορά Τέχνης είναι τεράστιες και βαθιές. Αναμένεται πως, μετά από την έλευσή τους, τίποτα δεν θα παραμείνει το ίδιο, ενώ, ακόμη κι αν εξαφανιστουν, οι τομές, που θα έχουν προκαλέσει, θα είναι τόσο βαθιές, που το αποτύπωμά τους θα παραμείνει.
Οι αλλαγές αυτές αφορούν τα παρακάτω:
- Εκδημοκρατισμός της καλλιτεχνικής δημιουργίας και διάδοσης: Τα NFT δίνουν στους δημιουργούς από διάφορα υπόβαθρα πρόσβαση σε διεθνή κοινά, χωρίς την παρέμβαση παραδοσιακών «θεματοφυλάκων», όπως οι γκαλερί ή οι οίκοι δημοπρασιών. Αυτό γίνεται μέσα από πλατφόρμες, που επιτρέπουν στους καλλιτέχνες να εμπορεύονται τα έργα τους απευθείας σε συλλέκτες.
- Επέκταση της έννοιας της ιδιοκτησίας: Έχουμε πια περάσει, από την ιδέα της παραδοσιακής απτής κατοχής έργων Τέχνης, σε μια ψηφιακή έννοια της ιδιοκτησίας, που καταγράφεται στο blockchain. Αυτή η αλλαγή ανοίγει νέες ευκαιρίες για τους συλλέκτες, που μπορούν να κατέχουν, να εμπορεύονται και να παρουσιάζουν ψηφιακή τέχνη σε εικονικές γκαλερί ή χώρους, που ανήκουν στο μετασύμπαν.
- Διευκόλυνση καταβολής πνευματικών δικαιωμάτων: Πλέον είναι πολύ πιο εύκολο να καταβάλλονται στους καλλιτέχνες οι πληρωμές των δικαιωμάτων τους. Τα NFT διαθέτουν έναν μηχανισμό, που κάνει τη διαδικασία αυτή αυτόματη. Κάθε φορά, που πωλείται ένα NFT, ο αρχικός καλλιτέχνης παίρνει ένα ποσοστό της τιμής πώλησης.
- Καλλιέργεια ψηφιακών συλλογών: Η μείξη της τέχνης και του κόσμου των παιχνιδιών και της ποπ κουλτούρας ήταν ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα της εμφάνισης των NFT. Διάφορα πρότζεκτ έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρων σημαντικών συλλεκτών και καλλιτεχνικών κοινοτήτων, κάτι που εξυπηρετεί, όχι μόνο ως μορφή έργων τέχνης, αλλά και ως κλειδί για την είσοδο των ιδιοκτητών τους σε αποκλειστικά γεγονότα και δίκτυα, στα οποία, χωρίς αυτά, πιθανότατα δεν θα είχαν ποτέ πρόσβαση.
Αυτές είναι μερικές από τις αλλαγές, που έχουν επέλθει στον χώρο της Τέχνης μέσα από τα Non-fungible token.
Κριτική των NFT
Όπως είναι αναμενόμενο, η ύπαρξή τους έχει και αρνητικές πλευρές. Κάποια σημεία κριτικής, που έχει ασκηθεί στα NFT είναι τα παρακάτω:
- Οικολογικές ανησυχίες: Όπως και τα κρυπτονομίσματα, έτσι και τα Non-fungible token, έχουν αντιμετωπίσει σκληρή κριτική για το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Όπως και η εξόρυξη των κρυπτονομισμάτων, έτσι και η λειτουργία των NFT έχει επίπτωση στο περιβάλλον, και παρότι γίνονται προσπάθειες να αντιμετωπιστεί αυτό, μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί κάτι ουσιαστικό.
- Μεταβολές στην αγορά: Οι τιμές των NFT είναι ασταθείς και πολλοί συλλέκτες έχουν πετύχει σημαντικά κέρδη, ενώ άλλοι κινδυνεύουν να χάσουν τις επενδύσεις τους, λόγω των σκαμπανεβασμάτων.
- Προσβασιμότητα και ανισότητα: Παρότι εκδημοκρατικοποίησαν την πρόσβαση, τα NFT έχουν αποκτήσει τεράστια κόστη συναλλαγών, κάτι που αντέστρεψε αυτήν την τάση και ύψωσε τεράστια φράγματα στους μικρότερους καλλιτέχνες.
Το μέλλον των NFT
Η πορεία τους έχει δείξει πως, παρά τα προβλήματα, δεν είναι μια τάση, που θα εμφανιστεί σύντομα. Καθώς η τεχνολογία βελτιώνεται, αναμένεται να αντιμετωπίζονται τα διάφορα προβλήματα με μεγαλύτερη ευκολία. Η επανάσταση, που έχουν επιφέρει τα NFT στην ψηφιακή αγορά Τέχνης θα συνεχίσει προς το παρόν να δίνει πρόσβαση στους καλλιτέχνες προς το κοινό, αλλά και στο κοινό προς τους καλλιτέχνες, για μια πιο δίκαιη μοιρασιά.