Λίμνη Μαραθώνα: Υπάρχουν ψάρια στη λίμνη; Τι αναφέρει μια ξεχασμένη από το 1983 Κοινή Υπουργική Απόφαση

Περνώντας τον περασμένο μήνα, από το φράγμα του Μαραθώνα και κατευθυνόμενοι για μπριζόλες στο γειτονικό Καλέντζι, ένας καλός φίλος -Ιρλανδός στην καταγωγή, μόνιμος κάτοικος Λονδίνου και γιατρός στο επάγγελμα- εκδήλωσε την επιθυμία να…
κολυμπήσει στα νερά της λίμνης.Ακόμη περισσότερο, έριξε και την ιδέα στο επόμενο ταξίδι του στην Ελληνική πρωτεύουσα να φέρει μαζί του και το ελαφρύ καγιάκ του.

Όλα τα μέλη της παρέας σπεύσαμε να ενημερώσουμε τον Λονδρέζο φίλο μας ότι η λίμνη του Μαραθώνα ήταν και είναι ένας «ταμιευτήρας» για την ύδρευση της πρωτεύουσας -αν και εδώ και δεκαετίες ο ρόλος στην ύδρευση είναι καθαρά επικουρικός. «Ε, και τι έγινε;» είπε ο φίλος μας. «Δεν είναι δα και ο μόνος ταμιευτήρας στην Ευρώπη»…

Κουβέντα με την κουβέντα, μάθαμε ότι οι «ταμιευτήρες» νερού στην ήπειρό μας μπορούν να δεχθούν από κολυμβητές μέχρι ήπιες μορφές τουριστικής αξιοποίησης. Από την πλευρά μας, δεσμευτήκαμε να μάθουμε αν μπορεί στο επόμενο ταξίδι να φέρει το καγιάκ του και να ρίξει και τη βουτιά του.

Έπειτα από μια σύντομη έρευνα -με τη βοήθεια των ανθρώπων της ΕΥΔΑΠ, που διαχειρίζεται τους ταμιευτήρες που ανήκουν έτσι κι αλλιώς στην 100% κρατική ΕΥΔΑΠ Παγίων- βρεθήκαμε να διαβάζουμε μια Κοινή Υπουργική Απόφαση των πρώτων χρόνων της δεκαετίας του ’80.

Μια απόφαση, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 13 Δεκεμβρίου 1983 και φέρει τις υπογραφές του μακαρίτη Γιώργου Γεννηματά (με την ιδιότητα του υπουργού Εσωτερικών) και του Παρασκευά Αυγερινού (τότε υπουργού Υγείας και Πρόνοιας).

Σε αυτή την απόφαση -που παραμένει σε ισχύ 31 χρόνια- καταγράφεται το τι επιτρέπεται και κυρίως το τι απαγορεύεται. Μεταξύ των δραστηριοτήτων που απαγορεύονται, περιλαμβάνονται και οι βουτιές! Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 5 της συγκεκριμένης απόφασης, «απαγορεύεται η κολύμβηση, ιστιοπλοΐα, κ.λ.π. ψυχαγωγικές δραστηριότητες, καθώς και το κυνήγι μέσα στις λίμνες Μαραθώνα, Σταμάτας, Υλίκης, Παραλίμνης και Μόρνου, καθώς και στα ανοικτά τμήματα των αγωγών Υλίκης -Μαραθώνα και Μόρνου- Διυλιστήρια».

Απαγορευτικό λοιπόν και για τις βουτιές και για το καγιάκ του φίλου μας από το Λονδίνο, που γνωρίζει καλά -από πρώτο χέρι- μια άλλη ευρωπαϊκή πραγματικότητα… Εκείνο όμως που προκαλεί εντύπωση στην απόφαση του ’83, είναι ότι ανάμεσα στις επιτρεπόμενες δραστηριότητες περιλαμβάνεται και το… ψάρεμα -και μάλιστα με τη μορφή της επαγγελματικής αλιείας.

Η επαγγελματική αλιεία, σύμφωνα με την απόφαση του ’83, είναι δυνατή ύστερα από απόφαση της οικείας Νομαρχίας και τη σύμφωνη γνώμη της ΕΥΔΑΠ και των κατά περίπτωση αρμοδίων υπηρεσιών -τότε ακόμη υπήρχε η Χωροφυλακή και η Αγροφυλακή- στη λίμνη του Μαραθώνα, της Υλίκης και στους άλλους ταμιευτήρες και εφόσον θα μπορούσαν να εξασφαλισθούν μια σειρά προϋποθέσεων.

Οι προϋποθέσεις είναι οι εξής:

α) Συστηματική επιτήρηση – αστυνόμευση της λίμνης από εντεταλμένο όργανο (π.χ. χωροφυλακής ή αγροφυλακής), παράλληλα με την παρακολούθηση που κάνει η ΕΥΔΑΠ,
β) χρησιμοποίηση αλιευτικών σκαφών μόνο με κουπιά και σε καμία περίπτωση μηχανοκίνητα, εκτός τυχόν από την υπηρεσία της ΕΥΔΑΠ, για λόγους γρήγορης επέμβασης,
γ) χορήγηση δελτίου – άδειας μόνο στους επαγγελματίες αλιείς.

Ο αριθμός των αδειών καθορίζεται από την οικεία Νομαρχία και την ΕΥΔΑΠ, δ) απαγόρευση μόνιμων εγκαταστάσεων κοντά στη λίμνη. Οποιαδήποτε τυχόν ανάγκη, θα ικανοποιηθεί ύστερα από άδεια της Νομαρχίας με σύμφωνη γνώμη της ΕΥΔΑΠ και της Υγειονομικής Υπηρεσίας και, τέλος, η απαγόρευση της αλιείας σε απόσταση 1.500 μ. από τις εγκαταστάσεις άντλησης της ΕΥΔΑΠ στην Υλική ή Παραλίμνη.

Έχει ο Μαραθώνας ψάρια;

Με την ανάγνωση του συγκεκριμένου εδαφίου το πρώτο που μας ήρθε στο μυαλό ήταν μια ερώτηση: έχει ή είχε ο Μαραθώνας ψάρια; Και αν ναι, σε τι ποσότητες, ώστε να σπεύσει να ασχοληθεί η γραφειοκρατία δύο βασικών υπουργείων με τις προϋποθέσεις άσκησης της δραστηριότητας;

Σε όποιον απευθυνθήκαμε, δήλωσε άγνοια του σχετικού αντικειμένου. Με τα πολλά και μετά από τηλεφωνήματα επί τηλεφωνημάτων σε γνωστούς και φίλους από το χώρο της οικολογίας, μάθαμε ότι κάποτε στην Υλίκη υπήρχαν κυπρίνοι… Σήμερα, τα ψαράκια δεν υπάρχουν, οπότε είναι και άνευ αντικειμένου όλη αυτή η συζήτηση περί επαγγελματικής αλιείας στους ταμιευτήρες.

Άνευ αντικειμένου όμως δεν είναι η επιθυμία του φίλου μας από το Λονδίνο και αμέτρητων άλλων Αθηναίων να μπορούν να βρίσκουν ψυχαγωγική διέξοδο από τη ρουτίνα και την καθημερινότητα της πόλης στη λίμνη του Μαραθώνα. Η ευρωπαϊκή εμπειρία -με δεδομένο ότι θα λειτουργούν δικλείδες περιβαλλοντικής προστασίας, αλλά και πολλαπλές υγειονομικές ρυθμίσεις- δείχνει ότι μια ήπια τουριστική αξιοποίηση θα μπορούσε να επιτραπεί.

Η ΕΥΔΑΠ για τη λίμνη του Μαραθώνα

Από το site της ΕΥΔΑΠ διαβάζουμε για την λίμνη του Μαραθώνα και τους άλλους ταμιευτήρες: «Το 1925 ξεκίνησε η κατασκευή των πρώτων σύγχρονων έργων ύδρευσης στην περιοχή της Πρωτεύουσας. Τη χρονιά αυτή υπογράφτηκε σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, της Αμερικανικής Εταιρείας ULEN και της Τράπεζας Αθηνών για τη χρηματοδότηση και κατασκευή έργων ύδρευσης της Πρωτεύουσας από τη λεκάνη απορροής της Πάρνηθας. Τα έργα θα επόπτευε κατασκευαστικά η Ανώνυμος Ελληνική Εταιρεία Υδάτων (ΕΕΥ), η οποία συστάθηκε για το σκοπό αυτό. Το πρώτο μεγάλο έργο ήταν η κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα.

Για την κατασκευή του φράγματος -που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1926 και ολοκληρώθηκε το 1929- εργάστηκαν περίπου 900 άνθρωποι. Το φράγμα είναι τοξωτό και επενδεδυμένο με Πεντελικό μάρμαρο, ιδιαιτερότητα που του προσδίδει μοναδικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Για τη μεταφορά του νερού από το Μαραθώνα στην Αθήνα κατασκευάστηκε η σήραγγα του Μπογιατίου, μήκους 13,4 χλμ. Τα δύο παραπάνω έργα μαζί με το Διυλιστήριο Γαλατσίου και το δίκτυο διανομής Αθήνας και Πειραιά, που επίσης κατασκευάστηκαν αυτήν την περίοδο, αποτελούν την πρώτη οργανωμένη προσπάθεια για την ορθολογική ύδρευση της Αθήνας.

Στη δεκαετία 1950, λόγω της συνεχιζόμενης αύξησης του πληθυσμού της Αθήνας, κρίθηκε αναγκαία η χρησιμοποίηση των νερών της φυσικής λίμνης Υλίκης που βρίσκεται στη Βοιωτία. Η Υλίκη έχει την ιδιαιτερότητα να βρίσκεται σε περιοχή χαμηλού υψομέτρου. Έτσι για να γίνει εφικτή η άντληση του νερού από τη λίμνη χρειάστηκε να λειτουργούν πλωτά και χερσαία αντλιοστάσια. Το κεντρικό αντλιοστάσιο της Υλίκης είναι σήμερα το μεγαλύτερο στην Ευρώπη».