ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Η επιβολή πρωτογενών πλεονασμάτων στην Ελλάδα από τους δανειστές της γίνεται και πάλι πολιτικό θέμα. Ο νέος πρωθυπουργός θέλει προφανώς να πετύχει μείωση των πλεονασμάτων για να κερδίσει περισσότερους βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής και να μπορέσει έτσι να δώσει μεγαλύτερη ώθηση στην οικονομία. Φαίνεται να προετοιμάζει το έδαφος στις πρώτες του επίσημες επαφές με Ευρωπαίους ηγέτες, αλλά μεταθέτει τον στόχο της επαναδιαπραγμάτευσης για αργότερα, όταν η νέα κυβέρνηση θα έχει ήδη δώσει σημάδια γραφής, με συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όμως, τον κατηγορούν ότι δεν τολμάει να θέσει το θέμα άμεσα προς διαπραγμάτευση, παρόλο που είναι επείγον, ενώ η πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ και πολύ σύντομα νέα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κρ. Λαγκάρντ δηλώνει επισήμως ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι είναι υπερβολικοί και συνιστά να επανεξεταστούν.
Στη διάρκεια της μεγάλης κρίσης κάναμε πολύ γρήγορα και με οδυνηρές συνέπειες για την οικονομία τη μετάβαση από τα μεγάλα ελλείμματα στα πλεονάσματα. Μας την επέβαλαν οι δανειστές ως προϋπόθεση για να αποφύγουμε την άτακτη χρεοκοπία και την έξοδο από το ευρώ. Αλλά για μια χώρα που έχασε περισσότερο από το 25% του ετήσιου εθνικού προϊόντος σε λίγα χρόνια, η επιβολή πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ ετησίως μέχρι το 2022 ξεπερνάει κάθε οικονομική λογική. Σίγουρα, η χώρα μας φέρει τεράστια ευθύνη για την τραγική κατάσταση στην οποία βρέθηκε. Ούτε όμως και οι δανειστές είναι άμοιροι ευθυνών επιμένοντας στα ίδια λάθη. Είναι σαν να φοράς με το ζόρι τον ζουρλομανδύα σε κάποιον που έπαψε εδώ και καιρό να δείχνει σημάδια τρελού. Ακόμη και για αυτούς που πιστεύουν στη χρήση του ζουρλομανδύα, αυτό δεν βγάζει κανένα νόημα.
Εχουμε σοβαρά επιχειρήματα για να υποστηρίξουμε την άποψη υπέρ μιας χαλαρότερης δημοσιονομικής πολιτικής, έστω υπό στενή επιτήρηση. Θα είναι για το καλό το δικό μας και των δανειστών, που θέλουν να πάρουν πίσω τα λεφτά που μας δάνεισαν. Θα έχουμε ισχυρούς συνηγόρους σε μια τέτοια προσπάθεια. Θα βοηθήσει πιθανόν και η διεθνής οικονομική συγκυρία, που γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνη. Αλλά στην πολιτική, όπως και στη ζωή γενικότερα, δεν αρκεί να έχεις δίκιο. Πρέπει και να μπορείς να το κερδίσεις. Η Ελλάδα έπεσε πολύ χαμηλά στη διάρκεια της μεγάλης κρίσης, όχι μόνο στην οικονομία. Μετά το φιάσκο του 2015, άρχισε σιγά σιγά και με μεγάλο κόστος να ανακτά την αξιοπιστία της. Ας το αναγνωρίσουμε αυτό στην προηγούμενη κυβέρνηση μετά τα τραγικά λάθη και τις αυταπάτες των πρώτων μηνών.
Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει τώρα να αποδείξει, με συγκεκριμένα μέτρα, ότι έχει την πολιτική βούληση να αλλάξει πολλά στη χώρα, σπάζοντας αυγά. Πιστεύω ότι θα ήταν τεράστιο πολιτικό λάθος να ξεκινήσει τη θητεία της ζητώντας να αλλάξει ένας βασικός, αν και παράλογος, όρος της συμφωνίας με τους δανειστές. Το έχω υποστηρίξει επανειλημμένα πολύ πριν από τις εκλογές. Πρέπει να χτίσεις την αξιοπιστία σου πριν μπεις σε μια δύσκολη διαπραγμάτευση, εκτός κι αν ο συσχετισμός δυνάμεων είναι με το μέρος σου. Αλλά αυτό δεν ισχύει στη δική μας περίπτωση σήμερα, και ίσχυε πολύ λιγότερο το 2015, όταν ο κ. Βαρουφάκης, με τη στήριξη του τότε πρωθυπουργού, ξεκίνησε τον «ηρωικό» αγώνα εναντίον των δανειστών.
Συμφωνώ με πολλά από τα οικονομικά επιχειρήματα που χρησιμοποιούσε ο τότε υπουργός Οικονομικών και νυν βουλευτής. Συμφωνώ επίσης με την ανάλυση που έκανε τα πρώτα χρόνια της κρίσης, υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα ήταν ουσιαστικά μια χρεοκοπημένη χώρα, που χρειαζόταν αναδιάρθρωση του χρέους άμεσα, μαζί με ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα προσαρμογής, και όχι νέα δάνεια για να ξεπληρώνει τα προηγούμενα. Το μεγάλο λάθος του ήταν ότι δεν κατάλαβε τον συσχετισμό δυνάμεων που επικρατούσε στην Ευρώπη, υπερβάλλοντας τη δική του διαπραγματευτική δύναμη. Ούτε, βεβαίως, έδειξε να διαθέτει την απαραίτητη συναισθηματική ευφυΐα για να διαχειριστεί σωστά τις σχέσεις με ομολόγους που είχαν ήδη ξεπεράσει τα όρια ανοχής τους και δεν χρειάζονταν διαλέξεις από κανέναν Ελληνα υπουργό, πόσο μάλλον με το συγκεκριμένο ύφος που τον χαρακτηρίζει.
Μερικοί στη χώρα μας αγαπούν τους ήρωες που δίνουν χαμένες μάχες. Η ζωή όμως δεν είναι μια καθημερινή μάχη στις Θερμοπύλες ή στο Αρκάδι. Στις πιο πολλές περιπτώσεις, τα διλήμματα απαιτούν περισσότερο καθαρή σκέψη και λιγότερο ηρωισμό. Εγώ, τουλάχιστον, προτιμώ αυτούς που φέρνουν αποτελέσματα χωρίς μεγάλα λόγια. Πιστεύω ότι θα συμφωνήσουν και οι περισσότεροι συμπατριώτες μας, αρκεί πρώτα να καταλάβουν περί τίνος πρόκειται.
* Ο κ. Λουκάς Τσούκαλης είναι πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ και καθηγητής στη Σχολή Διεθνών Σχέσεων στη Sciences Po, στο Παρίσι.
ΈντυπηΠηγή άρθρου – kathimerini.gr