Υβρίδια είναι τα φυτά, τα οποία προκύπτουν σε εργαστήρια από γεωπόνους από τη διασταύρωση δυο διαφορετικών ποικιλιών του ίδιου είδους και παρουσιάζουν “βελτιωμένα” χαρακτηριστικά σε σχέση με τα φυτά από τα οποία προέρχονται. Τα “βελτιωμένα” αυτά χαρακτηριστικά εξυπηρετούν εμπορικούς σκοπούς όπως αύξηση της παραγόμενης ποσότητας, αύξηση του μεγέθους των καρπών, ανθεκτικότητα σε ασθένειες, ανθεκτικότητα σε ακραία καιρικά φαινόμενα, ομογενοποιήσει των παραγόμενων προϊόντων για τη διευκόλυνση της τυποποίησής τους, μορφοποίησή τους προς χάρη της καταναλωτικής αισθητικής.
Αντίθετα τα υβριδικά φυτά είναι πιο ανθεκτικά στις ασθένειες και περισσότερο παραγωγικά, αλλά με τίμημα πολλές φορές την αυθεντική γεύση και το γνήσιο άρωμα. Οι υβριδικές καλλιέργειες έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε νερό και λίπασμα, ενώ αποδεικνύονται πολύ ευαίσθητες σε παθογόνα, με συνέπεια οι γεωργοί να χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες χημικών. Τα υβρίδια παρουσιάζουν επίσης ένα ακόμη αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό, ότι συνήθως παράγουν στείρους σπόρους κι ανόχι τότε τα φυτά που προέρχονται από σπόρους υβριδίων κατά κανόνα δεν εμφανίζουν τα “βελτιωμένα” χαρακτηριστικά στην επόμενη γενιά.
Πως να τα ξεχωρίζουμε στην αγορά — Στα κηπευτικά τα πιο διαδεδομένα υβρίδια είναι αυτά της ντομάτας.• Ακόμη και αν δεν μπορούμε όμως να αποφύγουμε να αγοράσουμε υβρίδια -που στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν μπορούμε-, επιλέγουμε εκείνα που έχουν καλύτερη γεύση, επικροτώντας την τεχνολογία στην υπηρεσία του καταναλωτή και όχι της αγοράς που προτιμά άνοστες ντομάτες που δεν σαπίζουν με τίποτα.Πώς εντοπίζουμε τα πιο νόστιμα;
Με την παραδοσιακή μέθοδο της δοκιμής.• Διαλέγουμε με την όσφρηση και την αφή και όχι με την όραση. Δεν διαλέγουμε τα «όμορφα λαχανικά», αλλά τα μοσχομυρωδάτα και όσα διαθέτουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.• Προτιμάμε λαχανικά και φρούτα στον καιρό τους. Έτσι, έχουμε περισσότερες πιθανότητες να πετύχουμε ποικιλιακό προϊόν και όχι υβρίδιο.
Για να είμαστε λοιπόν σίγουροι για αυτά που τρώμε μπορούμε με απλά και εύκολα βήματα να φτιάξουμε το δικό μας σπορείο!
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΠΟΡΕΙΟΥ Χρειαζόμαστε:* καλό φυτόχωμα για το σπορείο* κύπελλα πλαστικά (του νερού) ή φυτοδοχεία του εμπορείου* καφάσια μαναβικής (ρηχά)* νάιλον (ή άλλο υλικό) για σκέπασμα* παραδοσιακούς σπόρους Τα κυπελλάκια που έχουμε, τα τρυπάμε σε 3-4 σημεία στη βάση τους, για να φεύγει το νερό και να αερίζονται.Επίσης, αν κάνουμε καφάσι με χώμα, βάζουμε το νάιλον κάτω και το τρυπάμε. (Τις τρύπες τις κάνουμε με πυρωμένο καρφί).Γεμίζουμε τα κυπελλάκια με χώμα, ελαφρώς πατημένο και σε ύψος τρία δάχτυλα πριν γεμίσει. Ποτίζουμε το χώμα , βάζουμε τούς σπόρους, τους σκεπάζουμε και ξανα ποτίζουμε ελαφριά. Οι σπόροι είναι σε τόσο βάθος στο χώμα όσο και το ύψος τους. Δηλαδή τους σπόρους της ντομάτας ίσα-ίσα τους σκεπάζουμε, ενώ τους σπόρους του κολοκυθιού τους βάζουμε 2-3 εκατοστά στο χώμα.
Αν οι σπόροι είναι μικροί (π.χ. ντομάτα) σε κάθε κύπελλο βάζουμε 4-5 σπόρους, ενώ αν είναι μεγάλοι (π.χ. κολοκύθι) βάζουμε 2-3 σπόρους. Ο χρόνος ζωής των σπόρων είναι γενικά 4 χρόνια ( όπως τα φασόλια), ενώ κάποιοι σπόροι (όπως η ντομάτα και η μελιτζάνα) αντέχουν 1 με 2 χρόνια.Είναι καλό όμως κάθε χρόνο να ανανεώνουμε τους σπόρους.Τα κύπελλα τα βάζουμε σε καφάσια για εύκολη μεταφορά. Αν κάνουμε σπορείο σε καφάσι ακολουθούμε τα ίδια βήματα που κάναμε και στα κύπελλα.Τα φυτά μας θέλουν άμεσο ηλιακό φως, για να μεγαλώσουν και να δυναμώσουν.
Το χώμα πρέπει να είναι πάντα ελαφριά βρεγμένο.Μεγάλωμα των φυτών Το σπορείο θέλει ζεστό μέρος, όταν έχει κρύο και αν το έχουμε έξω το σκεπάζουμε το βράδυ.Κάποια φυτά βγαίνουν γρήγορα (π.χ. ντομάτα 10-15 ημέρες) ενώ κάποια άλλα βγαίνουν αργά(π.χ. πιπεριά 20-30 ημέρες).Ανάλογα με το ύψος του φυτού και το “ψήσιμο”, μεταφυτεύουμε σε χώρο καλά προετοιμασμένο.
Γενικά – Οι ντόπιες ποικιλίες έχουν προσαρμοσθεί καλύτερα στις συνθήκες που υπάρχουν, στο πέρασμα των χρόνων και γι’ αυτό έχουν καλύτερη ποιότητα και απόδοση. Δεν χρειάζεται υπερβολή στο νερό, καλύτερα να παρατηρούμε το μεγάλωμα των φυτών για να καταλάβουμε την φροντίδα που χρειάζονται.
Σμαράγδης Ηλίας
Μηχανικός Τεχνολόγος Αντιρρύπανσης