Ο Mohed Altrad δεν γνωρίζει την ηλικία του. Δεν υπάρχει κανένα επίσημο έγγραφο που να καταγράφει ή να αποδεικνύει την ημέρα που γεννήθηκε, αφού γεννήθηκε σε μια φυλή βεδουίνων που περιπλανιόνταν στην έρημο της Συρίας.
Για να μπορούν να γιορτάζουν τα γενέθλιά του τα παιδιά του αποφάσισαν να ορίσουν ως ημέρα γενεθλίων του την 9η Μαρτίου, όσον αφορά την χρονιά της γέννησής του επέλεξε μια όταν έφτασε στο Μονπελιέ της Γαλλίας, το 1948 του φάνηκε ως η κατάλληλη χρονιά. Ο Altrad δεν μιλούσε γαλλικά και ως μετανάστης σε μια ξένη χώρα δεν ήξερε κανέναν και έμαθε να επιβιώνει με ένα γεύμα την ημέρα.
Σήμερα το όνομά του είναι γνωστό σε όλο το Μονπελιέ, αφού επαναλαμβάνεται άπειρες φορές στους ασημί τοίχους του σταδίου ράγκμπι της τοπικής ομάδας, που πρόσφατα μετονομάστηκε για τον Altrad και την ομώνυμη εταιρία του. Από τη θέση του ιδιοκτήτη ο Altrad, φορώντας ένα μπλε παλτό που τονίζει τα γκρίζα σγουρά μαλλιά του, κοιτάζει τις κενές θέσεις του σταδίου, που συνήθως φιλοξενούν περίπου 15.000 θεατές. “Είναι παράξενο” λέει “Συνήθως οι άνθρωποι έχουν τα ονόματά τους σε πράγμα όταν έχουν πια αλλάξει ζωή”.
Το κοινωνικό καθήκον τον καλούσε. Το 2011 ο δήμαρχος του Μονπελιέ αποφάσισε να επισκεφθεί τον πλουσιότερο κάτοικο της πόλης, ζητώντας του να εγγυηθεί την οικονομική επάρκεια της τοπικής ομάδας ράγκμπι, έτσι ο Altrad, που δεν είχε παρακολουθήσει ποτέ στη ζωή του αγώνα, αποφάσισε να την αγοράσει. Τώρα οι νέοι ιδιοκτήτες της ομάδας δεν χάνουν ούτε αγώνα, φέροντας στο σακάκι μια κόκκινη καρφίτσα ένα σύμβολο της Λεγεώνας της Τιμής , ισοδύναμο του ιππότη της Γαλλίας, που έλαβε το 2005.
Φαίνεται πως ο Altrad αποτελεί τον Horatio Alger της Γαλλίας, καθώς κατάφερε να ξεπεράσει την ταπεινή αρχή του και να δημιουργήσει την εταιρία του Altrad Group, που προμηθεύει σκαλωσιές και να τη μετατρέψει σ’έναν κολοσσό με τα έσοδα να ξεπερνούν το 1 δισεκατομμύριο. Οι σκαλωσιές ένα χαμηλής τεχνολογίας πολύτιμο εργαλείο για τις κατασκευές, που έχει όμως τις ρίζες του στην αρχαία Αίγυπτο, τον βοήθησε να κερδίσει μια θέση στη λίστα των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου.
Η εταιρεία δεν αρκέστηκε στις σκαλωσιές αλλά ανέλαβε και την προμήθεια άλλων οικοδομικών υλικών. Μετά από περίπου 25 χρόνια ο Altrad είδε τα έσοδα της εταιρίας να αυξάνονται και τις πωλήσεις να διπλασιάζονται τα τελευταία πέντε χρόνια. Ο ίδιος κατέχει το 80% των μετοχών, που η αξία τους ξεπερνά το 1 δισεκατομμύριο ευρώ εξασφαλίζοντας του μια θέση στη λίστα FORBES.
Η εταιρία του δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 100 χώρες, ακόμη και στην Αμερική, ωστόσο οι περισσότεροι πελάτες του βρίσκονται στην Ευρώπη και κυρίως στη Γαλλία. Γεγονός που χρίζει το ίδιο και την περιουσία του σε φάρο της οικονομίας και στον αντίποδα μια χώρα που φωνάζει “Je Suis Charlie”, μετά το μακελειό στο Παρίσι και με τους Γάλλους αραβικής καταγωγής να πασχίζουν με τη φτώχεια.
Ο Altrad προχωράει μόνο μπροστά. Όταν έφτασε στη Γαλλία, τον υποδέχθηκαν με μια σειρά από αντιαραβικά και ρατσιστικά επίθετα, καθώς η αλγερινή επανάσταση ήταν πολύ φρέσκια στη μνήμη των νέων του συμπατριωτών. Έμαθε τόσο καλά Γαλλικά που εξελίχθηκε σε μυθιστοριογράφο, τότε έχτισε μια παγκόσμια εταιρία σε μια χώρα που γνωρίζει πως το στήριγμα της οικονομίας απαιτεί ένα επιχειρηματικό άλμα. Έτσι ξεκίνησε μια επιχείρηση που έπαιξε βασικό ρόλο στην διατήρηση της γαλλικής αρχιτεκτονικής, που είναι τόσο συνυφασμένη με τη ψυχή των Γάλλων, όπως και το μπορντό και οι μπαγκέτες.
Ο Altrad έχει να επισκεφθεί τη Συρία από το 1972, όταν αποφάσισε να επισκεφθεί τον αποξενωμένο πατέρα του, “Γρήγορα κατάλαβα ότι δεν μπορώ να γυρίσω”, θυμάται “Να γυρίσω που; Το εισιτήριό μου ήταν χωρίς επιστροφή”,τονίζει. “Αν διαβάσεις άρθρα για μένα, πάντα γράφουν ‘Είναι Γάλλος Συριακής καταγωγής’, γιατί πρέπει να το αναφέρουν αυτό;”, αναρωτιέται.
Μάλιστα, η ανάγκη να απομακρυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο από το παρελθόν τον κάνει να μιλά σπάνια για αυτό. Στην τρυφερή ηλικία των τεσσάρων ετών έχασε τη μητέρα του, την οποία ο πατέρας του είχε βιάσει, από μια σοβαρή ασθένεια. Ο πατέρας του, που ήταν ένα ισχυρός αρχηγός της φυλής, τον αποκήρυξε, ο αδελφός του Altrad , ο οποίος ζούσε με τον πατέρα τους , έχασε τη ζωή του από τις καταχρήσεις.
Η σχέση του με το παρελθόν
Έτσι μικρός Mohed ανατράφηκε από τη γιαγιά του σε μια σκηνή στην έρημο να περιπλανιέται με τη φυλή, που κύρια ασχολία της ήταν τα αιγοπρόβατα και οι καμήλες. Η γιαγιά του Altrad αρνήθηκε να τον αφήσει να πάει στο σχολείο, επιμένοντας ότι οι βοσκοί δεν είχαν καμία σχέση με τα βιβλία. Ωστόσο εκείνος την αψήφησε και πήγαινε κάθε μέρα στο σχολείο, ακόμη και αν χρειαζόταν να περπατήσει χιλιόμετρα ξυπόλητος στους αμμόλοφους για να φτάσει. Ο ίδιος πίστευσε πως η εκπαίδευση άξιζε τον κόπο και τις θυσίες, μάλιστα όπως αναφέρει ήταν στο περιθώριο ακόμη και των προτύπων των Βεδουίνων και γι’ αυτό οι συμμαθητές του κορόιδευαν.
“Ήταν το ένστικτο, ήξερα ότι ήμουν καταδικασμένος και η μόνη μου ευκαιρία ήταν το σχολείο”, θα πει ο ίδιος.
Στα επτά του ο πατέρας του εμφανίστηκε στη ζωή του και του αγόρασε ένα ποδήλατο ένα σπάνιο θησαυρό στην έρημο. Το πρώτο του επιχειρηματικό εγχείρημα ήταν να νοικιάζει το ποδήλατο σε άλλα αγόρια, ενώ χρησιμοποιούσε τα χρήματα για να αγοράσει σχολικά είδη.
Λίγα χρόνια αργότερα πήγε να ζήσει με έναν συγγενή κοντά Raqqa, τη σημερινή έδρα του Ισλαμικού Κράτους. Κατάφερε να πάρει το απολυτήριό του αποφοιτώντας πρώτος και κέρδισε μια υποτροφία για σπουδές στη Γαλλία από τη συριακή κυβέρνηση.
“Δεν είχα σπουδαία όνειρα εκείνη την εποχή, μόνο τη φιλοδοξία να μην αποδεχτό το πεπρωμένο μου”, δηλώνει ο Altrad.
Το 1969 έφτασε στο Μονπελιέ, μια πόλη κοντά στα παράλια της Μεσογείου και ανάμεσα στα σύνορα της Γαλλίας με την Ισπανία. Χρειάστηκε μερικούς μήνες για να μάθει τη γλώσσα, λίγο αργότερα άρχισε να σπουδάζει φυσική και μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ, καταλαβαίνοντας μόνο το ένα δέκατο από όσα εξηγούσαν οι καθηγητές.
Στις αρχές της δεκαετίας του 70′ μετακόμισε στο Παρίσι όπου έκανε διδακτορικό στη πληροφορική, εκεί γνώρισε και τη μέλλουσα γυναίκα του που σπούδαζε στο ίδιο πανεπιστήμιο. Παράλληλα με τις σπουδές του εργάστηκε ως μηχανικός σε εταιρία τεχνολογικών συστημάτων, η οποία τον βοήθησε να αποκτήσει της προϋποθέσεις για να πάρει τη γαλλική ιθαγένεια.
Αργότερα, πέρασε τέσσερα χρόνια στο Αμπού Ντάμπι, όπου εργαζόταν για την εθνική εταιρεία πετρελαίου, λόγω των χαμηλών φορών κατάφερε να βάλει στην άκρη μερικές εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια, μέχρι που το συμβόλαιό του έληξε το 1984. Έτσι, επέστρεψε στο Παρίσι, όπου μαζί με τρεις φίλους του δημιούργησε και πούλησε ένα λογισμικό για φορητούς υπολογιστές. Σύντομα, κέρδισε 600.000 δολάρια τα οποία δεν ήξερε τι να τα κάνει.
Τον Αύγουστο του 1985, ενώ βρισκόταν σε διακοπές με τη σύζυγό του στην ιδιαίτερη πατρίδα της το Florensac, ένα γείτονας τον ρώτησε αν θα τον ενδιέφερε να αποκτήσει μια χρεοκοπημένη εταιρία που κατασκεύαζε σκαλωσιές. Η εταιρία που είχε περίπου 200 εργαζόμενους έχανε κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια, με το χρέος της στις τράπεζες να συσσωρεύεται. Παρόλο που δεν είχε ιδέα για αυτόν τον κλάδο, αφού δεν γνώριζε καλά καλά τη λέξη “σκαλωσιά” στα γαλλικά αποφάσισε να αγοράσει την εταιρεία μαζί με τον Richard Alcock , τον Βρετανό φίλο από το Αμπού Ντάμπι, που ήταν και συνεργάτης του στο λογισμικό των υπολογιστών. Ο Altrad κατείχε το 90% των μετοχών της εταιρίας.
“Ήταν ένα προαίσθημα, είδα ότι το προϊόν ήταν πολύ χρήσιμο, δεδομένου ότι οι σκαλωσιές είναι απαραίτητες σε κάθε τομέα, όπως τις Κατασκευές, τα διυλιστήρια και τα αεροδρόμια”, αναφέρει.
Αμέσως στρώθηκε στη δουλειά και έδωσε στους εργάτες του να καταλάβουν πως το αφεντικό είχε πάρει πολύ σοβαρά το ρόλο του. “Τους είπα ότι είχα βάλει όλα τα χρήματα που είχα κερδίσει τα τελευταία πέντε χρόνια. Έτσι σκέφτηκαν «Πιστεύει σε μας»”.
Μέσα σε ένα χρόνο η εταιρεία κατάφερε να εξασφαλίσει ένα μικρό κέρδος και να εξάγει στην Ισπανία και την Ιταλία. “Ποτέ δεν μιλούσε για τις φιλοδοξίες του”, θυμάται ο Alcock “Ο στόχος ήταν απλά να μεγαλώσει την επιχείρηση.”
Αυτή του η φιλοδοξία συνάντησε εμπόδια όταν ο Altrad αποφάσισε να αγοράσει μια γαλλική εταιρία που έφτιαχνε χειρουργικά γάντια, “Πολύ γρήγορα , κατάλαβα ότι ήταν ένα λάθος”, λέει “Η δύναμη μας είναι να είμαστε συγκεντρωμένοι στην βασική μας επιχείρηση”. Έτσι, πούλησε την εταιρία και αγόρασε μπετονιέρες , εργαλεία κατασκευής και άλλα προϊόντα που θα προσέλκυαν τους πελάτες του.
Ωστόσο, εξαιτίας της ύφεσης των πρώτων ετών τις δεκαετίας του 1990, η νεοσύστατη εταιρία έχασε το ένα τέταρτο των εσόδων της σε, μόλις, έξι μήνες. Αυτό που την έσωσε ήταν το γεγονός ότι ο Altrad είχε αντιληφθεί το πρόβλημα και προχώρησε σε μείωση του εργατικού δυναμικού.
Προσπαθώντας να ξεπεράσει την κρίση ο Altrad ήρθε αντιμέτωπος με ένα ακόμη πρόβλημα όταν διαπίστωσε ότι οι τράπεζες δεν θα προχωρούσαν στον δανεισμό ενός επιχειρηματία Συριακής καταγωγής χωρίς εμπειρία στον κλάδο, παρά τους αριθμούς που καταγράφονταν στο ισολογισμό. Επομένως, αναγκάστηκε να επεκτείνει την επιχείρησή του με τον ίδιο τρόπο που την ξεκίνησε. Γρήγορα προχώρησε στην εξαγορά μικρότερων ανταγωνιστικών επιχειρήσεων που απειλούνταν με χρεοκοπία και τις μετέτρεπε σε πηγή κέρδους. “Πάλεψα πολύ εκείνη την περίοδο και σπατάλησα πολύ χρόνο, επειδή δεν με εμπιστεύονταν”, αναφέρει.
Το σημείο καμπής ήρθε το 2003. Μέχρι τότε η εταιρία του είχε μια σταθερή βάση, με 21 θυγατρικές των οποίων τα κέρδη ξεπερνούσαν τα 130 εκατομμύρια δολάρια. Τότε έκανε ακόμη ένα βήμα εξαγοράζοντας τη γερμανική ανταγωνίστρια εταιρία Plettac, η αγορά έχρησε την εταιρία του μια από τις πιο ανταγωνιστικές παγκοσμίως και μια από τις πιο γνωστές. Σύντομα η εταιρία του ήρθε αντιμέτωπη με άλλες εξίσου ισχυρές εταιρίες και έπρεπε να πασχίζει για να καταφέρει να επικρατήσει των αντιπάλων της και να κλείσει σημαντικά και κερδοφόρα συμβόλαια.
Η εγκαθίδρυσή της στην Ευρώπη ήρθε με τις εξαγορές άλλων αντίστοιχων εταιριών , κάτι που γνώριζε καλά ο Altrad, που ισχυρίζεται πως κάθε εξαγορά είναι κερδοφόρα.
Όταν μετέφερε την έδρα της εταιρίας στην πατρίδα του, το Μονπελιέ
Η έδρα του ομίλου βρίσκεται σε ένα στενό σοκάκι στο Μονπελιέ, καθώς ο Διευθύνων Σύμβουλος αποφάσισε να την εγκαταστήσει στην πρώτη πόλη όπου πραγματικά ένιωσε σπίτι του, κάνοντας την εταιρία μια από τις μεγαλύτερες της Γαλλίας που έχει την έδρα της μακριά από το Παρίσι. Τα γραφεία βρίσκονται σε πολύ μικρή απόσταση από το αρχοντικό του Altrad, που ονομάστηκε “Το εξοχικό” και έχει τρεις πισίνες, μια Ferrari και μια Lamborghini σταθμευμένα στην αυλή. Οι εγκαταστάσεις της εταιρίας βρίσκονται σε έναν παλιό, ειδικά διαμορφωμένο, στάβλο.
Το βουκολικό τοπίο μοιάζει απίθανο για την έδρα μιας επιχείρησης με 1 εκατομμύριο πελάτες και 7.000 εργαζόμενους . Ωστόσο εκεί εργάζονται μόνο 25 άνθρωποι και ο Altrad δεν έχει καν βοηθό. Ισχυρίζεται πως η επιτυχία της εταιρίας σχετίζεται με αυτή την αποκεντρωμένη δομή, πρόκειται για μια εταιρία με πολλές ημιαυτόνομες θυγατρικές. Όταν ο Altrad αγοράζει μια εταιρία κάνει ελάχιστες αλλαγές στους κανόνες, αφήνοντας δημιουργώντας έτσι μια σταθερότητα στους εργαζόμενους.
“Αγαπάω την ελευθερία και θέλω οι άνθρωποι που εργάζονται για εμένα να αισθάνονται ελεύθεροι, αποφασίζουμε να κάνουμε κάτι και τότε εξαρτάται από τον καθένα αν θα το κάνει και με ποιον τρόπο θα το κάνει, αρκεί να είναι συντονισμένος με τους άλλους”, λέει
Μάλιστα, η αποστροφή του για την ιεραρχία διατυπώνεται στο 605 σελίδων καταστατικό της εταιρίας, που διαβάζοντας το νομίζεις πως πρόκειται για μανιφέστο. Ωστόσο, κάτι τέτοιο λειτουργεί, αφού οι θυγατρικές εταιρίες του που ανέρχονται σήμερα στις 92, παγκοσμίως, λειτουργούν σαν καλολαδωμένη μηχανή. Κάθε μια φροντίζει να ανταποκρίνεται και αν καταγράφει τις ανάγκες της περιοχής και της αγοράς στην οποία επεκτείνεται.
Πρόκειται για μια πετυχημένη συνταγή που έχει τροφοδοτηθεί με πάνω από 100 εκατομμύρια πριν από 4 χρόνια, με επικεφαλής το γαλλικό κρατικό ταμείο . Από το 2011 ο Όμιλος Altrad έχει κάνει 22 εξαγορές , συμπεριλαμβανομένων επιχειρήσεων στο Κατάρ και το Μαρόκο , με την πρόθεση να κινεί ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας αγοράς. Οι ΗΠΑ μπορεί αν είναι ο επόμενος στόχος αναφέρει ο Altrad, που έχει μόνο ένα μικρο γραφείο εκεί και έχει ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για μια σημαντική εξαγορά που μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα της εγκαθίδρυσης του. Στις ΗΠΑ θα αναγκαστεί να έρθει αντιμέτωπος με ανταγωνιστές που προσφέρουν τα ίδια προϊόντα σε πολύ χαμηλότερες τιμές, όπως οι Κινέζοι. Παρόλα αυτά ο ίδιος δεν το εγκαταλείπει τις προσπάθειες.
“Δεν μπορώ να τον φανταστώ να τα παράτα”, λέει χαρακτηριστικά ο πρώην συνεργάτης του Alcock, ο οποίος πούλησε τις μετοχές του το 2008.
Φαίνεται πως ο Altrad παίρνει την διαφάνεια στα σοβαρά, καθώς το δάπεδο του γραφείου του είναι γυάλινο για ν τον βλέπουν οι εργαζόμενοί του όταν πηγαίνουν στη δουλεία. Η καρέκλα του γραφείου του μοιάζει σχεδόν με θρόνο, είναι μαύρη με χρυσές λεπτομέρειες, ενώ ένας βαρύς πολυέλεος κρέμεται από το ταβάνι. Μια οθόνη είναι γεμάτη με οικογενειακές φωτογραφίες των πέντε παιδιών του, αλλά και του επί 13 χρόνια συνεργάτη του, όπως και της πρώην συζύγου του, με την οποία χώρισαν το 1995.
Μόνη απόδειξη του παρελθόντος του είναι ένα βιβλίο στα ράφια της βιβλιοθήκης, είναι ένα μυθιστόρημα που έγραψε με τίτλο “Ο Βεδουίνος”, που κυκλοφόρησε το 1994. “Σε μεγάλο βαθμό διηγείται την αλήθεια”, αναφέρει, καθώς περιγράφει περισσότερο την μετάβαση από τα κουρέλια στα πλούτη και λιγότερο τον εγκλωβισμό του ανάμεσα σε δυο διαφορετικούς κόσμους.
Συνήθως, γράφει λίγο πριν την αυγή όταν δεν μπορεί να κοιμηθεί “Μερικές φορές η ζωή είναι δύσκολη, άλλοι για να αντεπεξέλθουν καταφεύγουν στα αθλήματα, τον έρωτα και το ποτό. Εγώ έχω ανάγκη το γράψιμο” εκμυστηρεύεται. Το βιβλίο του κατάφερε να αποσπάσει πολύ καλές κριτικές και βραβεύθηκε το 2003. Το 2012 η Ακαδημία του Μονπελιέ συνέστησε το μυθιστόρημα για διδασκαλία στα προγράμματα σπουδών στα σχολεία της περιοχής.
Ακολούθησαν ακόμη δυο μυθιστορήματα, που κινούνται σε εξίσου σκοτεινά μονοπάτια. Ένα από αυτά έχει ως κύριο θέμα την ύπαρξη του Θεού και το άλλο αναφέρεται στην αγάπη. Μάλιστα το τελευταίο τελειώνει με την ιστορία των Παλαιστινίων και των Εβραίων, μυθιστόρημα που είναι σημαντικό για τη Γαλλία, ιδιαίτερα μετά από την άνοδο αντισημιτικών παρατάξεων. Την ίδια στιγμή, ο Altrad μιλά σπάνια για την πίστη του και δεν θεωρεί τον εαυτό του Μουσουλμάνο, καθώς θυμάται τις διδαχές στο συριακό σχολείο που του μάθαιναν ότι θα έπρεπε να τρέφει μίσος για τους Εβραίους και για να επιβιώσει θα έπρεπε, ακόμη, και να τους σκοτώσει.
“Δεν υπάρχει μεγαλύτερη καταστροφή από το να πιστέψεις ότι υπάρχει ασυμφωνία. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να συμβιώνουν, αυτό σημαίνει πόλεμος. Αυτό δεν είναι ανθρώπινο, αν θέλουν να ζουν ειρηνικά θα πρέπει να ξεκινήσουν τους διαλόγους”, τονίζει αναφερόμενος στην κατάσταση που επικρατεί στη μέση ανατολή.
“Αν έχεις βιώσει τη μοναξιά, την πείνα, τη ταπείνωση και έχεις υποφέρει, τότε υπάρχει μια πιθανότητα για εξέλιξη”, αναφέρει ο François Léotard, πρώην Γάλλος υπουργός και προσωπικός φίλος του Altrad. “Νομίζω πως πήρε εκδίκηση από τα παιδικά του χρόνια κατά κάποιον τρόπο. Η εταιρία του θα συνεχίζει να μεγαλώνει γιατί μιλάμε για έναν άνθρωπο της ερήμου και εκεί δεν υπάρχουν όρια. Κοιτάζει πάντα πέρα από τον ορίζοντα”, θα συμπληρώσει ο ίδιος.