ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΗΡΘΕ Η ΠΡΩΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΟ ΣΙΩΝΙΣΤΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
Πώς ο Ελευθέριος Βενιζέλος υποστήριξε, πριν τον Λόρδο Μπάλφουρ, την δημιουργία του Ισραήλ
Οι Ελληνο-Ισραηλινές σχέσεις ποτέ δεν ήταν καλύτερες απ’ ότι σήμερα. Μετά τις τελευταίες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην περιοχή μας, κι από την ώρα που οι ηγεσίες των Παλαιστινίων αποφάσισαν να συγκλίνουν με τον Ερντογάν, άλλαξαν οι συσχετισμοί στην ανατολική Μεσόγειο. Η πίεση της Αγκυρας σε σχέση με τα ενεργειακά κοιτάσματα Αιγαίου και Κύπρου εξώθησε την Αθήνα και την Λευκωσία σε μια άνευ προηγουμένου αμυντική και οικονομική συμμαχία με το Τελ Αβίβ. Τώρα εμείς οι Ελληνες είμαστε οι φίλοι και σύμμαχοι των Εβραίων μετά από δεκαετίες “παγωμένων” σχέσεων μεταξύ μας. Η σύγκλιση των δύο αρχαίων ιστορικών λαών χαιρετίστηκε με διθυράμβους από τον διεθνή τύπο φτάνοντας ακόμα και σε εκτιμήσεις για “την γέννηση μιας νέας παγκόσμιας υπερδύναμης”.
Η προσέγγιση των δύο χωρών συνεχίστηκε και μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου εφέτος και τη νέα συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η Περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου είπε χαρακτηριστικά σε πρόσφατη ομιλία της:
«Σε εμάς σήμερα, και κάθε μέρα, αναλογεί το Χρέος της διατήρησης και της μεταβίβασης της Μνήμης. Το Χρέος της Α-λήθειας. Κυρίες και κύριοι, Την εκπλήρωση αυτού του Χρέους θα την φέρουμε σε πέρας Αθήνα και Ιερουσαλήμ μαζί. Στην βάση των κοινών αξιών και αρχών που ενώνουν εδώ και χιλιάδες χρόνια τον ελληνικό με τον εβραϊκό λαό – δύο λαούς που συναντήθηκαν και συναντιόνται στα γράμματα, στις τέχνες, στο εμπόριο. Δύο λαούς, δύο μακραίωνους πολιτισμούς. Δύο πολιτισμούς που όχι τυχαία έχουν καθορίσει τη σύγχρονη πολιτική σκέψη…τον πυρήνα της πολιτικής παράδοσης του λεγόμενου δυτικού κόσμου».
με την σταθερή και διαχρονική παρουσία μας στην ευρύτερη μεσογειακή περιοχή, τα Βαλκάνια, το Αιγαίο και την Μικρά Ασία έχουμε την δυνατότητα να παίξουμε σταθεροποιητικό ρόλο μεταξύ των αντιμαχόμενων στο Παλαιστινιακό Ζήτημα από την ώρα που αναγνωρίσαμε, έστω και αργά, το ισραηλινό κράτος.
Αν υπάρχει η εντύπωση ότι για μεγάλο διάστημα το ελληνικό κράτος είχε αδιαφορήσει για την ύπαρξη του Ισραήλ, λόγω των παραδοσιακά στενών ελληνοαραβικών σχέσεων, μια προσεκτικότερη ιστορική αναδρομή στις θέσεις των ελληνικών κυβερνήσεων αποδεικνύει το αντίθετο.
Η κυβέρνηση της Εθνικής Αμυνας στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1916. Στην πρώτη σειρά,στο κέντρο,ο Ελευθέριος Βενιζέλος [Photo: Το ΒΗΜΑ]
Αυτό διαπιστώσαμε ερευνώντας προσεκτικότερα την στάση της επαναστατικής κυβερνήσεως του Ελευθέριου Βενιζέλου, του 1917 στη Θεσσαλονίκη, στο αίτημα των Εβραίων για τη δημιουργία Ανεξάρτητης Εβραϊκής Εστίας. Το 1917 θεωρείται ορόσημο για την ιστορία του Ισραήλ, αφού αυτόν τον χρόνον έγινε η περίφημη Δήλωση Μπάλφουρ, υπουργού Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, για την αποκατάσταση των Εβραίων σε δικό τους κράτος.
Στην Ελλάδα ο Διχασμός είχε ξεκινήσει. Τον Φεβρουάριο του 1915 ο Κωνσταντίνος είχε συγκρουσθεί με τον Βενιζέλο για το θέμα της υποστήριξης της Αντάντ στις πολεμικές επιχειρήσεις της Βαλκανικής. Στις αρχές Οκτωβρίου του ’15 γαλλικά και αγγλικά στρατεύματα αποβιβάζονται στην Θεσσαλονίκη και το φθινόπωρο του 1916 ξεσπά το Κίνημα της Εθνικής Αμυνας με επικεφαλής τον Βενιζέλο ο οποίος εγκαθίσταται στην Θεσσαλονίκη…η χώρα χωρίζεται σε δύο κράτη: το φιλογερμανικό κράτος των Αθηνών και το επαναστατικό κράτος της συμπρωτεύουσας. Είναι μια περίοδος που δεν την ξέρουμε καλά γιατί ακόμα την συγκαλύπτουν οι “δαίμονες” της ιστορίας, αλλά έχει μεγάλη σημασία για την νεώτερη πορεία της χώρας μας.
Η πόλη της Θεσσαλονίκης στην οποία ήρθε ο Βενιζέλος είχε πληθυσμό γύρω στα 165.000 άτομα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, εκ των οποίων οι Ελληνες αποτελούσαν το 41% του πληθυσμού, οι Μουσουλμάνοι το 18% και το εβραϊκό στοιχείο ηταν το 37% των κατοίκων.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος λοιπόν, ευρισκόμενος σε μία πόλη με συμπαγή εβραϊκό πληθυσμό όπως η Θεσσαλονίκη του 1917, αλλά και ομάδα πληθυσμού με σαφή υποστήριξη του κόμματος των Φιλελευθέρων είχε κάνει κάποια δήλωση, κάποια χειρονομία για την ενίσχυση του αιτήματος του διεθνούς εβραϊσμού στην δημιουργία Εβραϊκού Κράτους μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Πράγματι, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε προηγηθεί της περίφημης Δήλωσης Μπάλφουρ του 1917 για τη δημιουργία Ανεξαρτήτου Εβραϊκής Εστίας!!!
Στο περιοδικόν «Ισραήλ» (Μηνιαίον Σιωνιστικόν περιοδικόν που εξεδίδετο υπό των Σιωνιστικών Συλλόγων Τρικάλων-Λαρίσης) και στο υπ’ αρ. 1 τεύχος του Α’ έτους εκδόσεως του μηνός Νοεμβρίου 1917, βρίσκουμε καταχωρημένη την πιο κάτω είδηση στην οποία παρατίθεται και η γνωστή Δήλωση Μπάλφουρ, τότε υπουργού Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας (σελ. 6 του περιοδικού):
Η Αγγλία υπέρ της αποκαταστάσεως των Εβραίων
Εν επίσημον έγγραφον
Ως γνωστόν το Εθνικόν Εβραϊκόν ζήτημα ευρίσκει ένθερμον υποδοχήν εις τα πεπολιτισμένα κράτη, άτινα αναγνωρίζοντα το δίκαιον των Εβραϊκών αιτημάτων προβαίνουσι και επισήμως εις εκδηλώσεις συμπαθείας και υποστηρίξεως αυτών. Εσχάτως ο υπουργός των Εξωτερικών της Αγγλίας κ. Μπάλφουρ ανεκοίνωσεν εις τον Λόρδον Ρότσιλδ την επίσημον δήλωσιν της Αγγλικής Κυβερνήσεως την αφορώσαν την αποκατάστασιν των Ισραηλιτών εν Παλαιστίνη. Η δήλωσις αύτη, γεγονομένη εις στιγμάς καθ’ ας τα Αγγλικά στρατεύματα γίνονται κύρια της Παλαιστίνης, ενέχει υψίστην σπουδαιότητα διό και δημοσιεύομεν την αυτόγραφον επιστολήν του κ. Μπάλφουρ, ήτις έχει ούτω:
Υπουργείον Εξωτερικών
Λονδίνον 2 Νοεμβρίου 1917
Αγαπητέ Λόρδε Ρότσιλδ,
Ευρίσκομαι εις την ευχάριστον θέσιν να σας ανακοινώσω εκ μέρους της κυβερνήσεως της Α. Μεγαλειότητος την ακόλουθον δήλωσιν της συμπαθείας προς τας Ισραηλιτικάς, Σιωνιστικάς προσδοκίας, η οποία υπεβλήθη εις το Υπουργικόν Συμβούλιον και επεδοκιμάσθη υπ’ αυτού.
Η Κυβέρνησις της Α.Μεγαλειότητος βλέπει ευνοϊκώς την αποκατάστασιν εν Παλαιστίνη Εθνικής Εστίας δια τον Εβραϊκόν Λαόν και θα κάμη χρήσιν των καλλιτέρων προσπαθειών ίνα διευκολύνει την πραγματοποίησιν του σχεδίου τούτου. Είναι ευνόητο ότι δεν θέλει γίνει τίποτε όπερ θα ηδύνατο να βλάψη τα πολιτικά και θρησκευτικά δικαιώματα των υφισταμένων εν Παλαιστίνη μη Εβραϊκών Κοινοτήτων, ως και τα δικαιώματα και πολιτικά προνόμια των οποίων απολαμβάνουσιν οι Ισραηλίται εις τας άλλας χώρας.
Θα είμαι λίαν ευτυχής αν ευαρεστηθήτε να φέρητε εις γνώσιν του Σιωνιστικού Συνδέσμου την δήλωσιν ταύτην.
Όλως υμέτερος
ΑΡΘΟΥΡ ΜΠΑΛΦΟΥΡ
Η δήλωση Μπάλφουρ, ως γνωστόν προκάλεσε φρενίτιδα ενθουσιασμού στους διεθνείς εβραϊκούς κύκλους αφού επιτέλους ο περιπλανώμενος λαός του Ισραήλ ύστερα από 25 περίπου αιώνες διωγμών και διασποράς θα αποκτούσε την Εστία του στα παλιά ιστορικά του εδάφη.
Ο ενθουσιασμός ενισχυόταν από το γεγονός ότι οι νικηφόρες δυνάμεις του Βρεταννού στρατηγού Άλεμπυ απελευθέρωναν από τον Οθωμανικόν ζυγόν αιώνων την ίδια εποχή τα Ιεροσόλυμα και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος εφαίνετο να τερματίζεται με τη νίκην των Δυτικών Δυνάμεων στις οποίες εξέχουσα θέση για τις μεταπολεμικές αποφάσεις θα είχε η Μεγάλη Βρεταννία, η οποία δια του υπουργού της των Εξωτερικών έδιδε τη μεγάλην ιστορική υπόσχεση της δημιουργίας του Ελευθέρου Εβραϊκού κράτους.
Οι συντάκτες του περιοδικού «Ισραήλ» στο πρωτοσέλιδο άρθρο του πρώτου τεύχους της εκδόσεως (Οκτώβριος 1917) εσημείωναν:
«Και θα ήτο αδιαφορία του εν Ελλάδι εβραϊσμού, θα ήτο η μεγαλυτέρα αδυναμία αυτού αν δεν κατώρθωνε να εκδώση εν όργανον δια του οποίου να επικοινωνή μετά των Ελλήνων, να εκφράζη τους πόθους και επιθυμίας της φυλής του και να ενισχύη εν τω κύκλω του το Εθνικόν Εβραϊκόν ζήτημα της αποκαταστάσεως δηλονότι των Εβραίων εν τη πατρία αυτών γη».
Αλλά οι ίδιοι αυτοί συντάκτες στον ενθουσιασμό τους για τη μεγάλη είδηση της Δηλώσεως Μπάλφουρ δεν προέβαλαν επαρκώς και την αντίστοιχη προγενέστερη Δήλωση της Ελληνικής Κυβερνήσεως του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με την Ιστορία του Σιωνιστικού Κινήματος στην Ελλάδα, του Ασέρ Μωϋσή, το 1917 εκυκλοφόρησε στα γαλλικά το εβδομαδιαίο σιωνιστικό περιοδικό «Pro-Israel»:
Ο Ελ. Βενιζέλος μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών Ν. Πολίτη (αριστερά) και τον Ελληνα πρεσβευτή στο Παρίσι Α. Ρωμανό
Την 1η Ιουλίου του 1917 σ’ αυτήν την έκδοση εδημοσιεύθησαν οι δηλώσεις του Νικολάου Πολίτη (υπουργού των Εξωτερικών τότε της Κυβερνήσεως Βενιζέλου) για την υποστήριξη της Σιωνιστικής υποθέσεως (δηλ. για τη δημιουργία Εβραϊκής Ανεξάρτητης Εστίας)… «επί τη ευκαιρία της καταλήψεως της Ιερουσαλήμ υπό των Συμμάχων». Ολόκληρη η δήλωση του Νικόλαου Πολίτη στις σελ. 11 και 12.
Ιδού το σχετικό κείμενο:
«Η ιδέα της δημιουργίας Εβραϊκού Κράτους εν Παλαιστίνη, εδήλωσεν ο κ. Πολίτης, συναντά παρ’ ημίν ειλικρινή συμπάθειαν. Η ευλογημένη ημέρα κατά την οποίαν οι προαιώνιοι πόθοι του Εβραϊκού Έθνους θα πραγματοποιηθώσιν και, μετά τόσα βάσανα το έθνος τούτο θα ανακτήση την ελευθερία του, θα χαιρετισθή μετά χαράς υφ’ υμών, οι οποίοι θα ικανοποιηθώμεν δια τον θρίαμβον του ελευθέρου πνεύματος και ιδία την εκμηδένισιν των προαιωνίων προλήψεων, των επισωρευθεισών κατά της ευγενούς ταύτης φυλής.
Η δημιουργία μιας Εθνικής Εβραϊκής Εστίας εν Παλαιστίνη, όπου το Εθνικόν πνεύμα του Ιουδαϊσμού θα δυνηθή να αναπτυχθή ελευθέρως, θα είναι η επανόρθωσις καταφανούς αδικίας η οποία βαρύνει από είκοσιν αιώνων επί όλης της ανθρωπότητος.
(…)
Πηγές:
1. Γεράσιμου Αποστολάτου, «Ο Ελ. Βενιζέλος πρώτος υποστήριξε την δημιουργία ελεύθερου εβραϊκού κράτους», Οικονομικός Ταχυδρόμος, 02/12/1993
2. «Η Αγγλία υπέρ της αποκαταστάσεως των Εβραίων», περιοδικό Ισραήλ, τεύχος 1, Νοεμ. 1917
3. Δηλώσεις Νικ. Πολίτη «για την υποστήριξη της Σιωνιστικής υποθέσεως», περιοδικό Pro-Israel, 01/07/1917
4. Της Αμύνης τα Παιδιά, ΙΣΤΟΡΙΚΑ, τ.52, 12/10/2000.