Μπορείτε να πείτε πολλά για την συναισθηματική κατάσταση ενός ατόμου κοιτάζοντας το πρόσωπό του. Μια γρήγορη ματιά μπορεί να…. σας δώσει μια ιδέα για το αν ένα άτομο είναι, ας πούμε, χαρούμενο ή θυμωμένο, επιτρέποντάς σας να τροποποιήσετε τη συμπεριφορά σας αναλόγως.
Η ταχεία και ακριβής αναγνώριση ορισμένων συναισθηματικών καταστάσεων – ιδιαίτερα του φόβου ή του θυμού – θα ήταν επωφελής στην εξελικτική ιστορία μας. Για παράδειγμα, το να είστε σε θέση να προσδιορίσετε πότε κάποιος είναι θυμωμένος μαζί σας μπορεί να σας δώσει χρόνο να φύγετε μακριά πριν σας επιτεθούν.
Για το λόγο αυτό, θα σκέφτεστε ότι τα συναισθήματα που εκφράζονται στο πρόσωπο θα είναι ίδια σε όλες τις φυλές και δεν επηρεάζονται ουσιαστικά από την κουλτούρα.
Όμως μια νέα έρευνα, που δημοσιεύθηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών από την ψυχολόγο Rachael Jackκαι τους συνεργάτες της φαίνεται να δείχνουν ότι αυτό δεν συμβαίνει….
Παρατηρητές, οι μισοί από τους οποίους ήταν Δυτικοί Καυκάσιοι και οι μισοί Ανατολικοί Ασιάτες (με μικρή εμπειρία για τον πολιτισμό ο ένας του άλλου), κλήθηκαν να ταξινομήσουν κάθε απεικόνιση ως ένα από τα έξι βασικά συναισθήματα – θυμός, χαρά, φόβος, θλίψη, αηδία ή έκπληξη – ή «άλλα» και να κρίνουν την συναισθηματική ένταση της κάθε κίνησης.
Για τους Δυτικούς Καυκάσιους παρατηρητές, οι κινήσεις του προσώπου κατηγοριοποιούμενες ως καθένα από τα έξι βασικά συναισθήματα εμφανίζονταν διακριτά και όλοι οι παρατηρητές εντόπισαν τα ίδια συναισθήματα.
Αντίθετα, οι ίδιες αυτές διακριτές κινήσεις δεν παρατηρήθηκαν στις κατηγοριοποιήσεις που έγιναν από τους Ανατολικούς Ασιάτες, οι οποίοι επέδειξαν υψηλό βαθμό επικάλυψης στην κατηγοριοποίηση ορισμένων κινήσεων. Αυτή ήταν ιδιαίτερα η περίπτωση ανάμεσα στο φόβο και την έκπληξη, καθώς στον θυμό και την αηδία.
Άλλες διαφορές ήταν επίσης εμφανείς μεταξύ των παρατηρήσεων των Δυτικών Καυκάσιων και Ανατολικών Ασιατών. Ειδικότερα, η αντίληψη της συναισθηματικής έντασης σε ορισμένες εκφράσεις οδηγούσε σε ραγδαίες αλλαγές στην περιοχή των ματιών για τους Ανατολικούς Ασιάτες, ενώ στους Δυτικούς Καυκάσιους σε άλλα μέρη του προσώπου.
Η μελέτη αυτή, μαζί με άλλες έρευνες την τελευταία δεκαετία, σχηματίζει ένα συνεκτικό επιχείρημα: Υπάρχουν πολιτιστικές διαφορές στο είδος των κινήσεων της έκφρασης του προσώπου που πιστεύεται ότι αποτελούν συγκεκριμένα συναισθήματα.
Σχόλια από το Faith & Heritage: Καταρχάς, παρατηρήστε πώς οι συγγραφείς είναι πολύ προσεκτικοί στο να αποδώσουν αυτές τις διαφορές στην “κουλτούρα” και όχι στην γενετική. Προφανώς, δεν θα δινόταν η άδεια για δημοσίευση αν έμπλεκαν την βιολογία σε αυτό. Τώρα είναι πιθανό να υπάρχει ένα πολιτιστικό (περιβαλλοντικό) στοιχείο σε αυτό, αλλά είναι μιαυπεραπλούστευση να επισημαίνεται αυτό ως ο μοναδικός παράγοντας. Θα υπέθετα ότι οι εκφράσεις του προσώπου του κάθε ατόμου είναι ένας συνδυασμός ατομικών, περιβαλλοντικών (πολιτιστικών) και γενετικών (φυλετικών) παραγόντων. Για παράδειγμα, προσωπικά, έχω παρατηρήσει ότι συχνά δυσκολεύομαι να διαβάσω πρόσωπα Ασιατών, αλλά μου είναι πολύ πιο δύσκολα να διαβάσω πρόσωπα Ασιατών που γεννήθηκαν στην Ασία, παρά Ασιατών που γεννήθηκαν στην Αμερική. Δεύτερον – και αυτό είναι το σημαντικό – η ταχεία και ακριβής αναγνώριση ορισμένων συναισθηματικών καταστάσεων, που κατά μεγάλο βαθμό μεταφέρεται από τις εκφράσεις του προσώπου, είναι θεμελιωδώς σημαντική για μια ομαλή, άνετη και αρμονική κοινωνία. Χωρίς αυτή, οι προσβολές δεν γίνονται κατανοητές, τα αστεία παρατραβάνε και τα συναισθήματα γενικά παρερμηνεύονται. Είναι πιθανό αυτές οι διαφορές να είναι ένας ακόμη παράγοντας που συμβάλλει στην αυξανόμενη δυσπιστία και την κοινωνική αποξένωση στις δυτικές χώρες καθώς αυξάνεται η «ποικιλομορφία».