ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Αποκλειστικά υπεύθυνος για τη μελλοντική του σύνταξη καθίσταται με το νέο σύστημα ασφαλιστικών εισφορών ο μη μισθωτός ασφαλισμένος, καθώς μια πιθανή επιλογή της πρώτης ασφαλιστικής κατηγορίας σε συνδυασμό με λίγα χρόνια ασφάλισης ενέχει τον κίνδυνο να καθηλωθεί σε σημαντικά χαμηλή σύνταξη, κοντά στα 440 ευρώ. Στον αντίποδα, πολλά έτη ασφάλισης, πάνω από 35 και υψηλές ασφαλιστικές κατηγορίες, οδηγούν σε μελλοντικές παροχές που μπορεί να φθάσουν έως και τα 1.454 ευρώ τον μήνα, εξασφαλίζοντας στον ασφαλισμένο ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Η «Κ» παρουσιάζει σήμερα παραδείγματα για το ύψος των συντάξεων, όπως αυτές ενδέχεται να διαμορφωθούν εφόσον ψηφιστεί ο νέος ασφαλιστικός νόμος. Μάλιστα, οι υπολογισμοί των συντάξεων γίνονται με τα ήδη ισχύοντα ποσοστά αναπλήρωσης, τα οποία για πάνω από τα 30 έτη ασφάλισης αναμένεται να αυξηθούν και κατά συνέπεια να οδηγήσουν σε ακόμη υψηλότερες συντάξεις.
Το νέο σύστημα υπολογισμού των εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους, που αποκάλυψε η «Κ», με 6+1 επίπεδα ασφάλισης ελεύθερης επιλογής, κατώτερη εισφορά στα 210 και ανώτερη στα 566 ευρώ τον μήνα, ευνοϊκότερο καθεστώς για όλους τους επαγγελματίες κατά τα πρώτα 5 χρόνια της δραστηριοποίησής τους με εισφορά 126 ευρώ, αλλά και σταθερό ύψος ασφαλίστρων υγείας στα 60 ευρώ, εγκρίθηκε την περασμένη Τετάρτη από το υπουργικό συμβούλιο.
Ο κάθε ασφαλισμένος θα επιλέγει ελεύθερα, τον Δεκέμβριο κάθε έτους, το επίπεδο εισφορών για το επόμενο, ανεξάρτητα από το ύψος το εισοδήματος που δηλώνει. Βέβαια, η επιλογή του καθορίζει αντίστοιχα και το επίπεδο των συντάξιμων αποδοχών και κατά συνέπεια της μελλοντικής του σύνταξης. Για παράδειγμα, στο 1ο επίπεδο των 210 ευρώ αντιστοιχούν συντάξιμες αποδοχές της τάξης των 775 ευρώ τον μήνα, βάσει των οποίων υπολογίζονται οι μελλοντικές παροχές. Το δεύτερο επίπεδο αντιστοιχεί σε συντάξιμες αποδοχές 930 ευρώ, το 3ο σε 1.180 ευρώ τον μήνα, το 4ο επίπεδο σε 1.485 ευρώ, το 5ο επίπεδο σε 1.845 ευρώ, και το 6ο επίπεδο, σε συντάξιμες αποδοχές της τάξης των 2.501 ευρώ τον μήνα.
Στην πράξη, για να λάβει κάποιος ασφαλισμένος μια «αξιοπρεπή» σύνταξη, θα πρέπει αφενός να παραμείνουν ασφαλισμένοι για τουλάχιστον 30 έτη ασφάλισης, αφετέρου αρκετά από αυτά τα χρόνια να είναι μεταξύ 3ης και 6ης ασφαλιστικής κατηγορίας.
Με τη βοήθεια του δικηγόρου Διονύση Ρίζου, η «Κ» παρουσιάζει σήμερα παραδείγματα που δείχνουν πως, πλέον, οι επιλογές… πληρώνονται:
• Εστω, έμπορος ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ/ΟΑΕΕ (πρώην ΤΑΕ) με συνολικά 40 έτη ασφάλισης, στο 62ο έτος της ηλικίας του κι έχοντας καταβάλει εισφορές για όλα τα έτη στην ανώτατη ασφαλιστική κατηγορία, θα λάβει σύνταξη με τους σημερινούς συντελεστές αναπλήρωσης 1.454,4 ευρώ.
• Αυτοκινητιστής ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ/ΟΑΕΕ (πρώην ΤΣΑ) με 30 έτη ασφάλισης, στο 67ο έτος της ηλικίας του καταβάλλοντας εισφορές στην κατωτάτη κατηγορία για όλα τα έτη θα λάβει σύνταξη με τους σημερινούς συντελεστές αναπλήρωσης 588,36 ευρώ.
• Βιοτέχνης ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ/ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ) με 35 έτη ασφάλισης, στο 67ο έτος της ηλικίας του καταβάλλοντας προαιρετικά εισφορές στην 4η κατηγορία για όλα τα έτη θα λάβει σύνταξη με τους σημερινούς συντελεστές αναπλήρωσης 886,07 ευρώ.
• Γιατρός ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ/ΕΤΑΑ (πρώην ΤΣΑΥ) με 40 έτη ασφάλισης και στο 62ο έτος της ηλικίας του καταβάλλοντας προαιρετικά εισφορές στην 5η κατηγορία για όλα τα έτη θα λάβει σύνταξη με τους σημερινούς συντελεστές αναπλήρωσης 1.173,6 ευρώ.
• Δικηγόρος με 40 έτη ασφάλισης, ασφαλισμένος τα 20 έτη στην 1η κλίμακα και τα υπόλοιπα 20 χρόνια στην 6η, θα λάβει με τα σημερινά ποσοστά αναπλήρωσης, σύνταξη 1.085 ευρώ. Εάν κατά τα πρώτα χρόνια της καριέρας του πλήρωνε εισφορές στη 2η κατηγορία, η σύνταξή του θα ήταν μετά 40 έτη ασφάλισης στα 1.118 ευρώ με δεδομένους τους σημερινούς συντελεστές αναπλήρωσης.
• Μηχανικός ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ/ΕΤΑΑ (πρώην ΤΣΜΕΔΕ) με 42 έτη ασφάλισης και στο 62ο έτος της ηλικίας του καταβάλλοντας προαιρετικά εισφορές στην 2η κατηγορία για όλα τα έτη θα λάβει σύνταξη με τους σημερινούς συντελεστές αναπλήρωσης 819,24 ευρώ.
• Παράδειγμα με νέους συντελεστές. Με δεδομένη την αλλαγή και των συντελεστών αναπλήρωσης, για πάνω από 30 ή 35 έτη ασφάλισης, έμπορος ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ/ΟΑΕΕ (πρώην ΤΑΕ) με συνολικά 40 έτη ασφάλισης, καταβάλλοντας εισφορές για όλα τα έτη στην ανώτατη ασφαλιστική κατηγορία θα λάβει σύνταξη (με τους πιθανούς νέους συντελεστές αναπλήρωσης) της τάξης των 1.659,51 ευρώ. Σε αυτήν την περίπτωση, η διαφορά με τους παλιούς συντελεστές θα είναι της τάξης των 205,11 ευρώ.
Ανισότητες στο σύστημα εις βάρος μισθωτών
Κίνδυνο υπονόμευσης της αρχής της ισότητας στην κοινωνική ασφάλιση διαβλέπουν οι ειδικοί λόγω των εξατομικευμένων κριτηρίων που εισάγει το νέο σύστημα εισφορών μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων. Οπως μάλιστα επισημαίνουν, οι ανισότητες αυτές αναμένεται να λειτουργήσουν εις βάρος των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, ενώ εκφράζουν φόβους πως σε συνδυασμό με τη μείωση των συντελεστών στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τις ατομικές και προσωπικές επιχειρήσεις, ενδέχεται να ωθήσουν τους μισθωτούς στη λύση των δελτίων παροχής υπηρεσιών.
Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα που παρουσιάζουν στην «Κ» ο ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββας Ρομπόλης και ο υποψήφιος διδάκτωρ Βασίλης Μπέτσης, εξετάζοντας μεθοδολογικά τρεις περιπτώσεις. Στην πρώτη περίπτωση, ο ασφαλισμένος ελεύθερος επαγγελματίας εκτιμάται ότι θα παραμείνει καθ’ όλο τον εργασιακό του βίο στην 1η ασφαλιστική κατηγορία με 35 και 40 έτη ασφάλισης, στη δεύτερη περίπτωση εκτιμάται πως θα παραμείνει στην 3η κατηγορία για 35 και 40 έτη ασφάλισης, και στην τρίτη περίπτωση του παραδείγματος εκτιμάται ότι θα παραμείνει στην 6η ασφαλιστική κατηγορία για 35 και 40 έτη αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, στην περίπτωση των 35 ετών ασφάλισης, ο ελεύθερος επαγγελματίας θα λάβει πλήρη ανταποδοτικότητα εισφορών και παροχών και στα τρία παραδείγματα που εξετάστηκαν. Με 40 έτη ασφάλισης, και με βάση τους ισχύοντες συντελεστές αναπλήρωσης, θα λάβει σύνταξη η οποία θα είναι κατά 3%, 4% και 6% μεγαλύτερη στην 1η, 3η και 6η κατηγορία αντίστοιχα. Δηλαδή, θα λάβει συνταξιοδοτική παροχή 103, 104 και 106 ευρώ αντίστοιχα για κάθε 100 ευρώ εισφορών που θα έχει καταβάλει.
Από τα αντίστοιχα παραδείγματα για έναν μισθωτό που θα ασφαλιστεί για 35 και 40 έτη ασφάλισης και θα έχει το ίδιο ετήσιο εισόδημα προκύπτουν τα εξής: Στην περίπτωση των 35 ετών ασφάλισης, ο μισθωτός θα λάβει συνταξιοδοτική παροχή 88 ευρώ (μέσος όρος των τριών παραδειγμάτων) για κάθε 100 ευρώ εισφορών που θα έχει καταβάλει. Και αυτό γιατί οι μισθωτοί θα καταβάλλουν ως εισφορά για κύρια σύνταξη 20% του μισθού τους για 14 φορές τον χρόνο. Στην περίπτωση δε των 40 ετών ασφάλισης, ο μισθωτός θα λάβει συνταξιοδοτική παροχή 85 ευρώ για κάθε 100 ευρώ εισφορών που θα έχει καταβάλει. Αρα, στην περίπτωση των 35 ετών ασφάλισης ο μισθωτός θα χρηματοδοτεί με 12 ευρώ την πλήρη ανταποδοτικότητα των ελεύθερων επαγγελματιών και για 40 έτη ασφάλισης ο μισθωτός θα χρηματοδοτεί με 18 ευρώ (15 ευρώ + 3 ευρώ) στην 1η κατηγορία, 19 ευρώ (15 + 4) στην 3η και 21 ευρώ (15 + 6) στην 6η ασφαλιστική κατηγορία, την υπερ-αναλογικότητα των ελεύθερων επαγγελματιών.
Επιπλέον, ανισότητα μεταξύ των ελεύθερων επαγγελματιών και των μισθωτών παρατηρείται και στο επίπεδο των εισφορών υγείας, όπου εκτιμάται πως μισθωτοί με ασφαλιστέο μηνιαίο εισόδημα άνω των 900 ευρώ θα χρηματοδοτούν την ασφάλιση υγείας και των ελεύθερων επαγγελματιών.
Έντυπηkathimerini.gr