Για πολλούς από εμάς, το laptop είναι ο βασικός μας υπολογιστής. Αν πάθει οτιδήποτε, μπορεί να μείνουμε για μέρες χωρίς υπολογιστή μέχρι να επισκευαστεί, ή και να χρειαστεί να δώσουμε εκατοντάδες ευρώ για να το αντικαταστήσουμε.
Αναγνωρίζουμε λοιπόν πως πρέπει να προστατέψουμε το laptop από κινδύνους όπως οι πτώσεις, ή η έκθεση σε υγρά. Τι μπορούμε να κάνουμε όμως για την υπερθέρμανση, τον πιο ύπουλο από τους κινδύνους που το απειλούν?
Πώς δημιουργείται η υπερθέρμανση?
Κάθε ηλεκτρική και ηλεκτρονική συσκευή είναι φυσιολογικό θερμαίνεται καθώς λειτουργεί, εντός κάποιον συγκεκριμένων ορίων. Όταν αυτά τα όρια ξεπερνιόνται, μπορεί η συσκευή να εμφανίσει από μια απλή δυσλειτουργία, μέχρι μία σοβαρή βλάβη.
Δυστυχώς, στα laptop ο κίνδυνος υπερθέρμανσης είναι πολύ μεγαλύτερος και οι επιπτώσεις της πολύ σημαντικότερες απ» ότι σε ένα σταθερό υπολογιστή.
Ο λόγος είναι απλός: Τα laptop είναι σημαντικό να έχουν περιορισμένο όγκο. Ως εκ τούτου, τα ηλεκτρονικά στο εσωτερικό τους βρίσκονται σε υπερβολικά κοντινή απόσταση μεταξύ τους, και δεν αφήνουν περιθώριο για να περάσει αέρας και να τα ψύξει. Επιπλέον, οι ψύκτρες και οι ανεμιστήρες που χρησιμοποιούνται αναγκαστικά είναι περιορισμένου μεγέθους και αποτελεσματικότητας.
Φυσικά, κάθε laptop που βγαίνει από το εργοστάσιο είναι σχεδιασμένο ώστε να λειτουργεί μια συγκεκριμένη, ασφαλή θερμοκρασία. Όμως ο παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει στην υπερθέρμανση και τα προβλήματά της είναι η συγκέντρωση σκόνης.
Η λειτουργία του laptop έλκει ηλεκτροστατικά στη σκόνη στο εσωτερικό του. Η σκόνη επικάθεται στα κυκλώματα, αυξάνοντας τη θερμοκρασία τους, και επιπλέον συγκεντρώνεται τις γρίλιες εξαερισμού, φράσσοντάς τες σταδιακά.
Το πρόβλημα μεγεθύνεται ακόμα περισσότερο για όσους από εμάς καπνίζουν – ή εργάζονται σε χώρο με καπνιστές. Ο καπνός περιέχει έλαια τα οποία κάνουν τα μόρια της σκόνης να «κολλούν» περισσότερο μεταξύ τους και πάνω στην επιφάνεια των κυκλωμάτων, δημιουργώντας ένα «χαλί» σκόνης.
Επίσης, αν μετακινούμε συχνά το laptop μας σε διαφορετικούς χώρους, εσωτερικούς ή εξωτερικούς, αυξάνεται η έκθεσή του στη σκόνη και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Πώς γνωρίζουμε ότι έχουμε πρόβλημα υπερθέρμανσης
Είναι αρκετά εύκολο να παρατηρήσουμε τις ενδείξεις της υπερθέρμανσης, αν έχουμε το νου μας.
Το πρώτο σύμπτωμα είναι ο αυξημένος θόρυβος. Όλα τα σύγχρονα laptop, όταν λειτουργούν στην κανονική τους θερμοκρασία, είναι αθόρυβα. Όταν όμως η θερμοκρασία ξεπερνάει τα φυσιολογικά επίπεδα, ο ανεμιστήρας καταλήγει να λειτουργεί συνεχώς, με έναν οξύ και ενοχλητικό ήχο.
Αντίθετα, αν ο υπολογιστής μας από τη μια μέρα στην άλλη σταματήσει εντελώς να κάνει θόρυβο, όμως είναι πολύ ζεστός στο άγγιγμα, ιδιαίτερα στην κάτω του επιφάνεια, είναι πολύ πιθανό να έχει χαλάσει το ανεμιστηράκι και να πρέπει να αντικατασταθεί το συντομότερο.
Σταδιακά, όσο η υπερθέρμανση χειροτερεύει, αρχίζει να επιβραδύνεται η λειτουργία του υπολογιστή. Τα προγράμματα θα ανοίγουν και τρέχουν πιο αργά απ» ότι συνήθως. Ο δείχτης του ποντικιού θα κολλάει. Μπορεί κάποια προγράμματα να κολλάνε χωρίς προειδοποίηση ή να βγάζουν παράξενα μηνύματα σφάλματος.
Όταν η υπερθέρμανση φτάσει σε πολύ άσχημο βαθμό, το σύστημα αρχίζει να πετάει τις γνωστές «μπλε οθόνες» ή, ακόμα χειρότερα, παύει εντελώς η λειτουργία του χωρίς προειδοποίηση, και χρειάζεται να περάσουν μερικά λεπτά για να ξανανοίξει.
Οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα και αν εμφανιστεί, οφείλουμε να το αντιμετωπίσουμε το συντομότερο.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις και ποιοι οι κίνδυνοι της υπερθέρμανσης
– Η πιο «ακίνδυνη» επίπτωση της υπερθέρμανσης είναι ο αυξημένος θόρυβος από τον ανεμιστήρα, ο οποίος μπορεί να γίνει εκνευριστικός, ιδιαίτερα αν εργαζόμαστε πολλές ώρες στον υπολογιστή.
– Επιπλέον, η συνεχής λειτουργία του ανεμιστήρα τον φθείρει μηχανικά. Αυτό μειώνει τη διάρκεια ζωής του και αυξάνει την πιθανότητα να σταματήσει να λειτουργεί, αυξάνοντας κατακόρυφα την υπερθέρμανση.
– Αν ακουμπάμε τον υπολογιστή στα πόδια μας καθώς εργαζόμαστε, η εκτεταμένη επαφή με την θερμή επιφάνεια είναι δυνατόν να προξενήσει μόνιμο δερματικό αποχρωματισμό στα πόδια μας. Επίσης, έρευνες υποδεικνύουν πως οι αυξημένες θερμοκρασίες ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα γονιμότητας στους άντρες.
– Όταν αρχίσουν να εμφανίζονται τα πιο σοβαρά προβλήματα (μπλε οθόνες και παύση λειτουργίας του συστήματος), είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθεί πρόβλημα στο σκληρό δίσκο, το λειτουργικό σύστημα, και να φτάσει και μέχρι την απώλεια αρχείων και δεδομένων.
– Τέλος, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως η υπερθέρμανση, μπορεί να προκληθεί μόνιμη βλάβη στο σκληρό δίσκο ή και τη motherboard του laptop, οδηγώντας είτε σε ολοκληρωτική απώλεια όλων των δεδομένων ή σε μια βλάβη που θα κοστίσει περισσότερο από το να αγοράσουμε νέο υπολογιστή.
Πώς αντιμετωπίζεται η υπερθέρμανση
– Φροντίζουμε πάντοτε να είναι ελεύθερες οι γρίλιες εξαερισμού στο κάτω μέρος και το πλάι του υπολογιστή. Ακουμπάμε πάντοτε το laptop σε μια σκληρή, επίπεδη επιφάνεια, και όχι σε μια μαλακή επιφάνεια όπως το κρεβάτι ή κάποιο παχύ χαλί, που μπορεί να μπλοκάρει τον εξαερισμό.
– Αποφεύγουμε το κάπνισμα στο χώρο του υπολογιστή.
– Επενδύουμε σε μια καλής ποιότητας βάση laptop, μεταλλική και με ενσωματωμένους ανεμιστήρες. Η μεταλλική βάση θα βοηθήσει στην καλύτερη απαγωγή της θερμότητας, ενώ οι ανεμιστήρες θα μειώσουν περαιτέρω τη θερμοκρασία. Με την κατάλληλη βάση, ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος από το να έχουμε τον υπολογιστή στο κρεβάτι ή στα πόδια μας.
– Στην πρώτη ένδειξη υπερθέρμανσης, απευθυνόμαστε σε κάποιον ειδικό τεχνικό για τον καθαρισμό του υπολογιστή μας. Τα laptop δεν είναι σχεδιασμένα για να τα ανοίξει κάποιο άτομο χωρίς εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις, και συχνά χρειάζονται ειδικά εργαλεία και μεθοδολογία για να ανοίξουν και να καθαριστούν. Ο επαγγελματικός καθαρισμός θα βοηθήσει σημαντικά στη μακροζωία του υπολογιστή και των δεδομένων μας.
– Επαναλαμβάνουμε τακτικά τον καθαρισμό ανά έξι μήνες, προκειμένου να προλάβουμε τη συγκέντρωση σκόνης και την υπερθέρμανση.