έχουν συμπεριφορές που δεν θα περίμενες, συμπεριφορές που δεν δείχνουν να έχουν και τόσο θετικά και ευγενικά συναισθήματα. Υπάρχει λοιπόν, μια διάθεση εκείνη η φίλη να μειώνει τις προσπάθειές σου, εκείνος ο συνάδελφος να μην αναγνωρίζει τα προτερήματά σου και εκείνος ο συγγενής να τονίζει πάντα πόσα περισσότερα κατορθώματα έχει από εσένα. Ο ανταγωνισμός σε κοντινές σχέσεις δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, μπορεί όμως να κάνει μια σχέση ως και ανυπόφορη.
Οι λόγοι που κάποιος είναι ανταγωνιστικός μπορεί να προκύπτουν από τα παρακάτω:
Κακή εικόνα εαυτού
Αν η ανασφάλεια, κρυμμένη ή έκδηλη, είναι χαρακτηριστικό αυτού του προσώπου, με ευκολία θα είναι και η πηγή από την οποία θα εξασφαλίζει πολλές αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό του που θα τον κάνουν να τις προβάλλει σε άλλα άτομα, ευκολότερα δε στα κοντινά του. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι σχέσεις με το άτομο αυτό έχουν ανταγωνισμό, ένα διαρκές συναίσθημα φόβου, ζήλιας και ανησυχίας. Όταν δεν έχω αίσθηση των δυνατοτήτων και των ικανοτήτων μου, παράλληλα με τα αρνητικά μου στοιχεία ή εκείνα που με εμποδίζουν να προχωρήσω όπως επιθυμώ, έχω χαμηλή αυτοεκτίμηση και δεν πιστεύω σε εμένα. Έτσι, καταλήγω να θέλω να μειώσω τους κοντινούς μου για να νιώθω πιο πετυχημένος, για παράδειγμα, ή αγνοώ τα επιτεύγματα τους για να μην έχω κάτι να με απειλεί.
Ναρκισσισμός
Εκτός από την εξιδανικευμένη εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους, τα άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά έχουν αρκετά δυσλειτουργικές κοινωνικές δεξιότητες. Μπορεί να γίνουν το κέντρο μίας παρέας, το σημαντικό πρόσωπο μιας σχέσης, αλλά η χαμηλή τους αυτοεκτίμηση τους κάνει να είναι πολύ εύθραυστοι και να έχουν ανάγκη τη διαρκή θετική ανατροφοδότηση από τους κοντινούς τους. Όταν αυτό δεν γίνεται με τον τρόπο και την ποσότητα που το χρειάζονται, μπορούν να γίνουν ανταγωνιστικοί προσπαθώντας να γίνουν ακόμη πιο αρεστοί και σημαντικοί.
Συναισθηματική τσιγκουνιά
Υπάρχει ένα μοτίβο σχέσεων κατά το οποίο το άτομο έχει μάθει πως οι σχέσεις έχουν δοσοληψίες από τις οποίες δεν πρέπει να βγαίνει ποτέ ζημιωμένος. Αγνοώντας την ανθρώπινη ανάγκη της κοινωνικότητας και του σχετίζεσθαι, πρόκειται για κάποιον που επιλέγει να μην έρθει τόσο κοντά με τους άλλους καθώς φοβάται πως θα τραυματιστεί με κάποιον τρόπο από την εγγύτητα. Έτσι, είναι πολύ πιθανό σε μία σχέση που βλέπει να νιώθει ζεστά και όμορφα, για να αποφύγει το ενδεχόμενο του τραύματος, να μειώνει τη σχέση και το άλλο πρόσωπο, να προβάλλει τα αρνητικά του άλλου και να δυσφημεί όσα μοιράζονται, προσπαθώντας έτσι να αποφύγει την εγγύτητα που την έχει ερμηνεύσει ως απειλή.
Δυστυχώς, δεν είναι λίγοι εκείνοι που καταλήγουν ή επιλέγουν συνειδητά να έχουν ανταγωνιστική στάση στις σχέσεις τους και να πληγώνουν τα άτομα που έρχονται κοντά. Για αυτό υπάρχει ανάγκη να δει ο καθένας τι επιθυμεί και τι τελικά παίρνει από τη σχέση αυτή, ώστε να μην είναι κακοποιητική.
Πιο συγκεκριμένα:
1-Ομαδικότητα – δείχνοντας τη θετική πλευρά της εγγύτητας και της σχέσης σας, τα οφέλη που έχει στα μέλη της, είναι πιθανό να αμφισβητηθούν οι αρνητικές σκέψεις που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα.
2- Όρια – αναγνωρίζοντας μέχρι πιο σημείο η ανταγωνιστική συμπεριφορά του άλλου είναι ανεκτή και δεν γίνεται ενόχληση, μπορούμε να προλάβουμε τη σχέση από το να γίνει κάτι που θα αποφεύγουμε ή θα μας βαραίνει. Είναι γεγονός πως ανταγωνιστικά άτομα μπορεί να μην το δεχτούν ή να μην το αναγνωρίσουν με ευκολία, για αυτό πρόκειται για μια πιο προσωπική διαδικασία οριοθέτησης.
3- Αποδοχή – εάν είναι η ανάγκη του να γίνεται περισσότερο ανταγωνιστικός όσο πιο κοντά ερχόμαστε ή όταν πρόκειται για συγκεκριμένα ζητήματα, πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό του που χρειάζεται να αποδεχθούμε αν θέλουμε ή αν χρειάζεται να συνεχίσουμε αυτή τη σχέση. Η προσπάθεια να αλλάξουμε τον άλλον για να του δείξουμε όσα μπορεί να χάνει λόγω της οπτικής του, μπορεί να γίνει και τροφή για να αποδείξει ότι βλέπουν και οι γύρω του την κατωτερότητα του και να έχει αντίστροφα αποτελέσματα, αν δεν έχει τρόπο να το διαχειριστεί.
*Από την Αγγελική Τζάνου, BSc Ψυχολογία – MSc Ψυχολογία Υγείας, Γνωσιακή- Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία – Sex Therapy