Ο προστάτης μπορεί να εξεταστεί εύκολα μέσα από τα λεπτά τοιχώματα του ορθού, επιτρέποντας στον γιατρό να ελέγξει την υφή, τυχόν αναπτύξεις εξογκωμάτων και οποιεσδήποτε άλλες ανωμαλίες. Οι εξετάσεις για τον προστάτη δεν απαιτούν τίποτα παραπάνω από μια επίσκεψη στον οικογενειακό γιατρό ή σε έναν γιατρό ουρολόγο.
Σε γενικές γραμμές η εξέταση διαρκεί μόλις ένα ή δύο λεπτά και είναι σχετικά ανώδυνη.
Ενώ ο κίνδυνος εκδήλωσης καρκίνου του προστάτη είναι σχετικά χαμηλός, πριν την ηλικία των 40, πολλοί γιατροί συνιστούν μια εξέταση του προστάτη κάθε λίγα χρόνια για τους άντρες, στα 20 με 30 χρόνια τους.
Η συχνότητα μπορεί να αυξηθεί σε ετήσια ή διετή εξέταση, αν υπάρχει ιστορικό καρκίνου του προστάτη ή θέματα που σχετίζονται άμεσα με την οικογένεια, όπως ένας αδερφός, πατέρας ή παππούς με το συγκεκριμένο πρόβλημα.
Η παρουσία παραγόντων κινδύνου, όπως είναι η κληρονομικότητα, ωθεί συχνά τους γιατρούς να συστήσουν πιο συχνές δοκιμές για μεμονωμένους ασθενείς.
Μετά την ηλικία των 40, πολλοί γιατροί συνιστούν ετήσια εξέταση του προστάτη, ως μέρος του ετήσιου τσεκ απ.
Μερικοί άλλοι γιατροί συστήνουν μια ετήσια εξέταση μετά την ηλικία των 45, με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν ιδιαίτερες συνθήκες. Ωστόσο, η επικρατούσα ιατρική άποψη συμφωνεί πως μετά την ηλικία των 45 χρόνων όλοι οι άνδρες πρέπει να κάνουν μια ετήσια εξέταση.