ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα εκφράζεται μια σαφής πολιτική βούληση για την εφαρμογή το αντικαπνιστικού νόμου που μένει ανεφάρμοστος από δεκαετίες. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεσμευθεί για την εφαρμογή αυτή και η κοινωνία μας περιμένει αποτελέσματα. Η αλήθεια είναι ότι, μια μεγάλη μεταβολή νοοτροπίας και αντίληψης του ελληνικού κοινού για το κάπνισμα έχει όντως διαπιστωθεί και εκφράζεται με μεγάλη ποσοστιαία μείωση των καπνιστών την τελευταία δεκαετία, η οποία ιδίως στις νεαρές ηλικίες ξεπερνά το 30%.
Σήμερα, οι συνθήκες για εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου στην Ελλάδα είναι ώριμες, δεδομένου ότι οι Ελληνες πολίτες όχι μόνο έχασαν τον τίτλο του «θεριακλή», αλλά επιπλέον εφαρμόζουν πρόθυμα τον νόμο στους χώρους εκείνους που απλά προσδιορίζονται ως χώροι ελεύθεροι καπνού, όπως τράπεζες, πολυκαταστήματα, αεροδρόμια, μετρό, λεωφορεία, πλοία κ.λπ. Η μεταβολή αυτή μόνο τυχαία δεν είναι. Από το 2009 μέχρι σήμερα μία τεράστια σε όγκο και επιστημονικά σχεδιασμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα έχει αναπτυχθεί σε πανελλήνια κλίμακα, με στόχο ακριβώς αυτή την αλλαγή της νοοτροπίας των νέων ανθρώπων σε σχέση με το κάπνισμα.
Το περιεχόμενο αυτής της παρέμβασης χαρακτηρίζεται από την προσέγγιση των παιδιών της σχολικής ηλικίας με θετικά μηνύματα, ευχάριστα χρώματα και εφόδια για την ανάπτυξη ισχυρών μηχανισμών άμυνας στην πίεση της παρέας. Συστηματικά αποφεύγονται στοιχεία φόβου και τρομακτικές εικόνες που ουσιαστικά απωθούν.
Στο πλαίσιο αυτό έχουν αναπτυχθεί και λειτουργούν τρεις ειδικά διαμορφωμένοι εκπαιδευτικοί χώροι, στο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, στην Πλάκα, στο Κέντρο Νόησις σε συνεργασία με το Κολλέγιο Ανατόλια, στη Θεσσαλονίκη και στην Τεγέα σε συνεργασία με το κοινωφελές ίδρυμα Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος – Βιοχάλκο, ενώ μία τέταρτη έδρα αναλόγων δραστηριοτήτων είναι υπό ανάπτυξη στα Χανιά της Κρήτης. Σε καθημερινή βάση, μια σχολική τάξη μεταφέρεται και παρακολουθεί την επιστημονικά σχεδιασμένη, διαδραστική, παρέμβαση για την πρόληψη του καπνίσματος. Μέχρι σήμερα 52.000 μαθητές έχουν παρακολουθήσει 1.500 παρεμβάσεις. Επιπλέον, έχουν διαμορφωθεί εξειδικευμένα βιωματικά σεμινάρια για γονείς, εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες Υγείας, που υλοποιούνται από υψηλού επιπέδου επιστήμονες, με περισσότερες από 2.400 συμμετοχές σε έντεκα πόλεις.
Επίσης, έχουν πραγματοποιηθεί με εξαιρετική επιτυχία εννέα πανελλήνια μαθητικά συνέδρια «Παιδεία για Εναν Κόσμο Χωρίς Κάπνισμα». Πρόκειται για συνέδρια όπου το βήμα ανήκει αποκλειστικά στους μαθητές, οι οποίοι με τα δικά τους λογοτεχνικά, εικαστικά, θεατρικά και μουσικά δρώμενα, παρουσιάζουν τη σύγχρονη στάση των νέων ανθρώπων απέναντι στο κάπνισμα. Στο πλαίσιο κάθε συνεδρίου διοργανώνεται Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός που αφιερώνεται κάθε χρόνο σε ένα συγκεκριμένο θέμα σχετικό με την πρόληψη του καπνίσματος. Συνολικά περισσότεροι από 6.500 μαθητές έχουν συμμετάσχει στα συνέδρια και 11.000 έλαβαν μέρος στους διαγωνισμούς.
Ολες οι παραπάνω δραστηριότητες συνοδεύονται από ελεύθερη διανομή επιστημονικά σχεδιασμένου εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο απευθύνεται στους μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στους εκπαιδευτικούς, καθώς και στους επαγγελματίες Υγείας, με στοχευμένη για κάθε ομάδα προσέγγιση. Ενδεικτικά αναφέρω το μαθητικό τετράδιο, «Μαθαίνω να μην καπνίζω», που κυκλοφορεί και στην αγγλική με τίτλο «Learning to be smokefree» και το οποίο έχει ήδη διανεμηθεί σε περισσότερους από 450.000 μαθητές δημοτικού σχολείου. Η εκτύπωση και διανομή του τετραδίου έχει γίνει με την υποστήριξη του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων και των Ελληνικών Ταχυδρομείων αντιστοίχως.
Αποτέλεσμα όλης αυτής της δραστηριότητας είναι η «ηγετική» θέση του παιδιού, το οποίο, σε οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο, έχει αναλάβει τον ρόλο του δυναμικού πρεσβευτή της σύγχρονης άποψης για το κάπνισμα. Σήμερα, σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε παλιά, το παιδί που επιστρέφει από το σχολείο συμβουλεύει τους γονείς του να μην καπνίζουν. Στο ίδιο πνεύμα 10.000 Ελληνες φοιτητές έχουν ήδη υπογράψει, από το 2012, διακήρυξη για την αναγνώριση του παθητικού καπνίσματος ως ζητήματος παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εκτοτε, η θέση αυτή έχει γίνει αποδεκτή από την Ευρωπαϊκή Ενωση και σήμερα αποτελεί κεντρικό θέμα στις διεθνείς συζητήσεις για την αντιμετώπιση του καπνίσματος.
Το σύνολο αυτής της δραστηριότητας, που σήμερα υλοποιείται από την πρωτοβουλία SMOKEFREEGREECE, αποτελεί την κοινή δράση του George D. Behrakis Research Lab, της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας και του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος. Η πρωτοβουλία SMOKEFREEGREECE στηρίζεται οικονομικά από το Behrakis Foundation, Boston MA, οι δε δραστηριότητές της πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλοπούλου.
* Ο κ. Παναγιώτης Μπεχράκης είναι πνευμονολόγος, τέως αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίων Αθηνών και Χάρβαρντ, διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και επικεφαλής της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για τον έλεγχο του καπνίσματος.
ΈντυπηΠηγή άρθρου – kathimerini.gr