ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Αν και για κάποιους μπορεί να αποτελεί έκπληξη, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας σε επίπεδο «εξωτερικής νομιμοποίησης», δηλαδή σε σχέση με τη σύμπλευση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής με τις κυρίαρχες διεθνείς αξίες, τη διεθνή κοινή γνώμη και το διεθνές δίκαιο, μπορεί να θεωρηθεί συνεχώς ενισχυόμενη, ειδικά σε σχέση με δύο κεντρικά μέτωπα του άμεσου περιβάλλοντός της, δηλαδή τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.
Στο μέτωπο των Βαλκανίων, για το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας η συμφωνία των Πρεσπών ικανοποίησε τη σημαντικότερη προϋπόθεση ώστε η Ελλάδα να επιστρέψει με πειστικό λόγο –και δυνητικά ηγετικό ρόλο– στις διεργασίες στην περιοχή. Στο μέτωπο της Ανατολικής Μεσογείου η συμμετοχή της Ελλάδας, από κοινού με την Κύπρο, σε πληθώρα περιφερειακών σχημάτων συνεργασίας και διευθετήσεων ασφάλειας (οι τριμερείς συμμαχίες στρατηγικού χαρακτήρα με Ισραήλ και Αίγυπτο, η Σύνοδος των MED 7 –των μεσογειακών κρατών-μελών της Ε.Ε.–, η προώθηση του αγωγού EastMed –αν και κάθε άλλο παρά δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η κατασκευή του– με τη στήριξη της Ε.Ε.) ενισχύουν το γεωπολιτικό αφήγημα της χώρας ως πόλου σταθερότητας σε ένα ιδιαίτερα ασταθές περιφερειακό περιβάλλον.
Στον αντίποδα της ενίσχυσης της εξωτερικής νομιμοποίησης της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στα δύο αυτά μέτωπα, η Τουρκία –λόγω της υιοθέτησης αναθεωρητικής ρητορικής και προώθησης σπασμωδικών επιλογών προβολής ισχύος και τυχοδιωκτικών πολιτικών που παραβιάζουν στοιχειώδεις κανόνες διεθνούς δικαίου– αντιμετωπίζει, ειδικά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, σοβαρότατα προβλήματα διεθνούς αξιοπιστίας, αμφισβητώντας ή/και ακυρώνοντας η ίδια τον δυνητικό ρόλο της ως πόλου σταθερότητας και ως ενεργειακού κόμβου που μπορεί να συμβάλει στην ασφάλεια της Δύσης.
Με δεδομένη τη γενικότερη τουρκική συμπεριφορά, η ελληνική στρατηγική στοχοθεσία κατά την επικείμενη επίσκεψή του Ελληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία δείχνει να περιορίζεται στην επαναφορά προτάσεων που επιχειρούν να εμπεδώσουν το status quo και τη σταθερότητα, με κυριότερη την αναζωογόνηση της διαδικασίας των διερευνητικών συνομιλιών και την επανέναρξη του διαλόγου μεταξύ των πολιτικών διευθυντών των δύο ΥΠΕΞ για συγκεκριμένα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης πολιτικού και στρατιωτικού χαρακτήρα.
Ομως, η ενίσχυση της Ελλάδας στο επίπεδο της εξωτερικής νομιμοποίησης και η αύξηση της γεωπολιτικής της σημασίας και αξιοπιστίας –συγκριτικά μάλιστα με μια αναξιόπιστη Τουρκία που στερείται ερεισμάτων στη Δύση– προσφέρουν στη χώρα μας την ευκαιρία να προσθέσει στην εξωτερική πολιτική της τη διάσταση που ο καθηγητής Χρήστος Ροζάκης ονομάζει «ειρηνική πίεση». Στο πλαίσιο αυτό, η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Ιόνιο Πέλαγος θα μπορούσε να αποτελέσει για πρώτη φορά μέρος της διμερούς ατζέντας σε ανώτατο επίπεδο, αναδεικνύοντας τη σημασία που αποδίδει τόσο η Ελλάδα όσο και άλλες γειτονικές χώρες (Ιταλία και Αλβανία – με τις όποιες ιδιαιτερότητες) στη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, εκθέτοντας την Τουρκία που επιμένει να παραβιάζει ακόμα και στοιχειώδεις κανόνες του. Δεν ισχυριζόμαστε ασφαλώς ότι κάτι τέτοιο θα επαρκούσε για την επιτυχημένη διαχείριση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Θα αποτελούσε, όμως, μια ενδιαφέρουσα προσθήκη στην ελληνική «εργαλειοθήκη» εξωτερικής πολιτικής.
Βεβαίως, αυτό απαιτεί εξαιρετικά προσεκτικούς χειρισμούς και προϋποθέτει τη θεσμική ενίσχυση του μηχανισμού εξωτερικής πολιτικής.
* Ο κ. Τσάκωνας είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων & Σπουδών Ασφαλείας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και ο κ. Ντόκος γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΈντυπηΠηγή άρθρου – kathimerini.gr