Πόσες ιστορίες έχουμε ακούσει για την Μαρία Μαγδαληνή!
Άλλες την αναφέρουν «πόpνη», άλλες «αγαπημένη» ακόμα και σύζυγος του Ιησού. Τι λέει όμως η θρησκεία μας για αυτή την γυναίκα που «αναστάτωσε» τότε; Αναγνωρίζεται ως Αγία από την Ορθόδοξη, την Καθολική, την Λουθηρανική, την Αγγλικανική και μερικές ακόμα Προτεσταντικές εκκλησίες. Ευαγγελικές περικοπές με αναφορές στην Αγία Μαρία τη Μαγδαληνή: Κατά Ματθαίον: 27:56,61 / 28:1–11, Κατά Μάρκον: 15:40,47 / 16:1,9, Κατά Λουκάν: 8:2,3 / 24:1–12, Κατά Ιωάννην: 19:25 / 20:1, 2, 11–18
Η Αγία Μαρία (αδελφή του Λαζάρου)
Υπάρχει και εσφαλμένη ταύτιση της Αγίας Μαρίας (της αδελφής του Αγίου Λαζάρου):
Ο κοινός για πρώτη φορά εορτασμός από τη Δυτική Εκκλησία, στις 4 Μαϊου, της ανακομιδής των αγίων λειψάνων του Αγίου Λαζάρου από την Κύπρο και της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής από την Έφεσο, είχε ως αποτέλεσμα στη Δύση να θεωρηθεί η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή το ίδιο πρόσωπο με την αδελφή του Αγίου Λαζάρου, την Αγία Μαρία.
Επίσης επειδή η Αγία Μαρία (η αδελφή του Αγίου Λαζάρου) μύρωσε Τον Ιησού στο σπίτι κάποιου Σίμωνα, οδήγησε στην εσφαλμένη ταύτιση της με την ανώνυμη μετανοημένη.
Οι αναφορές των ευαγγελίων στην Αγία Μαρία τη Μαγδαληνή
Σύμφωνα με τα ευαγγέλια, η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή ήταν μία από τις πολλές ακολούθους που ευεργετήθηκαν από Τον Ιησού και ίσως, όπως οι μαθητές, έτσι κι εκείνες, κατά καιρούς εγκατέλειπαν τα σπίτια και τους συγγενείς τους για να υπηρετήσουν το ιεραποστολικό έργο Του Ιησού (ο Ματθαίος μάλιστα, εισάγει το όνομά της για πρώτη φορά στο χωρίο 27:56 σαν να ήταν κάποιο γνωστό πρόσωπο παρόλο που δεν την είχε μνημονεύσει πάλι μέχρι τότε).
Βλέπουμε, συγκεκριμένα, μερικές από τις γυναίκες που κατάγονταν από τα μέρη της Γαλιλαίας, να βρίσκονται στα νότια της Ιουδαίας και στην πόλη των Ιεροσολύμων ακόμη, και να βοηθούν το έργο Του Ιησού (Λκ. 23:56). Ο ευαγγελιστής Λουκάς υπογραμμίζει μερικές φορές, ότι ολόκληρο σχεδόν το ιεραποστολικό έργο το συντηρούσαν οικονομικά πολλές από τις “μαθήτριες” αυτές, διαθέτοντας προφανώς τα οικονομικά μέσα “εκ των υπαρχόντων αυταίς”, για τη συντήρηση, μετακίνηση και διαμονή της συνοδείας Του Ιησού (Λκ. 8:3).
Η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή είναι εκείνη από την οποία Ο Ιησούς διώχνει επτά δαιμόνια (Μκ 16:9), δηλ. “πολλά” καθώς αυτή ήταν η συνήθης χρήση του αριθμού επτά από τους εβραίους.
Η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή μαζί με την Μαρία Ιωσή παρακολούθησαν την ταφή Του Ιησού από τον Ιωσήφ Αριμαθαίας (Μκ. 15:47).
Η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή μαζί με άλλες ακολούθους Του Ιησού, βρίσκεται στο Γολγοθά την ώρα της σταύρωσης (Μτ. 27:56).
Η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή ήταν από τους πρώτους που είδαν ότι η πέτρα του τάφου Του Ιησού είχε μετακινηθεί (Μτ 28:1-2).
Η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή έτρεξε με τις υπόλοιπες γυναίκες να πει στους μαθητές ότι το σώμα Του Ιησού έλειπε αλλά εκείνοι δεν το πίστεψαν (Λκ. 24:10).
Ο αναστημένος Ιησούς (Μκ. 16:9) εμφανίστηκε πρώτα Στην Υπεραγία Θεοτόκο και στην Αγία Μαρία τη Μαγδαληνή.
Διαβάζοντας τα εκτεθέντα κομμάτια της Αγίας Γραφής, τα οποία σημειωτέον δεν είναι και λίγα, πουθενά μα πουθενά δεν φαίνεται έστω και η παραμικρή νύξη για κάτι το ανάρμοστο ή ανήθικο για το πρόσωπο της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής. Μεγάλη τιμή για την Αγία Μαρία τη Μαγδαληνή να αξιωθεί να δει Τον Κύριο, πρώτη μετά Την Υπεραγία Θεοτόκο. Μεγάλη τιμή να μιλήσει μαζί Του, μετά Την Υπεραγία Θεοτόκο και να την στείλει στους Αποστόλους, να μάθουν και αυτοί την χαρμόσυνη είδηση. Έγινε έτσι η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή Απόστολος των Αποστόλων, κήρυκας των Μαθητών, Ευαγγελίστρια των Ευαγγελιστών. Ο Χριστός την διάλεξε γι’ αυτήν την υψηλή διακονία και αποστολή. Η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή έχει μία ξεχωριστή θέση μέσα στις Μυροφόρες και Μαθήτριες.
Η Μαγδαληνή της απόκρυφης παράδοσης
Σύντομες αναφορές στο πρόσωπο της Μαρίας Μαγδαληνής που δεν ξεφεύγουν όμως από το περιεχόμενο των “κανονικών” ευαγγελίων συναντάμε στα:
Απόκρυφη “Επιστολή Τιβερίου προς Πιλάτο” κείμενο στα ελληνικά του 11ου μ.Χ. αιώνα, δυτικής προέλευσης.
Απόκρυφο “Ευαγγέλιο Πέτρου” που η συγγραφή του χρονολογείται στα τέλη του 2ου αιώνα.
Εκεί που οι διηγήσεις φεύγουν μακριά από τα δεδομένα των κανονικών ευαγγελίων είναι στο λεγόμενο Ευαγγέλιο του Φιλίππου, ένα Γνωστικό κείμενο της συλλογής του Ναγκ Χαμαντί, που αποδίδεται στο μαθητή του Ιησού Φίλιππο.
Εκεί αναφέρεται για τον Ιησού:
[…] Μαρία λεγόταν η αδελφή του και η μητέρα του και η σύζυγος του”,
“Η σύζυγος του ήταν η Μαρία η Μαγδαληνή. Ο Ιησούς την αγάπησε πολύ […]”, και
“Την αγαπούσε περισσότερο από όλους τους άλλους μαθητές και την φιλούσε συχνά στο στόμα”
Επίσης, και το Ευαγγέλιο της Μαρίας που βρέθηκε στο Γνωστικό Κώδικα του Βερολίνου που έχει χρονολογηθεί στις αρχές του 5ου αιώνα μ.Χ. (αλλά μάλλον η συγγραφή του τοποθετείται πιο πριν) αναφέρει:
“Ο Πέτρος είπε στη Μαρία, “Αδελφή, ξέρουμε ότι ο Σωτήρας σε αγαπούσε περισσότερο από τις υπόλοιπες γυναίκες”.
Όπως ισχυρίζεται η Elaine Pagels, καθηγήτρια θρησκειολογίας στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον, «Η νύξη περί εpωτικής σχέσης μεταξύ του Ιησού και της Μαρίας της Μαγδαληνής μπορεί να υπονοεί μια μυστικιστική επαφή· η ιστορία μας αποκαλύπτει πως οι μυστικοί πολλών παραδόσεων επέλεξαν σεξουαλικές μεταφορές για να περιγράψουν εμπειρίες τους ».
Με αφορμή τα Απόκρυφα αυτά ευαγγέλια, πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς, αναφέρθηκαν στον “νεανικό έpωτα” του Ιησού με τη Μαρία Μαγδαληνή. Ανάμεσα σε συγγραφείς με αναφορές σε διάφορες συζύγους ή απλά συντρόφους του Ιησού που ταυτίζονται είτε με τη Μαγδαληνή είτε με άλλες γυναίκες βρίσκουμε τον Νίκο Καζαντζάκη (“Τελευταίος Πειρασμός”), ο οποίος καταράστηκε και αφορίστηκε από την Ιερά Σύνοδο της Ελλάδας αλλά δεν αφορίστηκε από τον Πατριάρχη Αθηναγόρα (Αθηναγόρας και Καζαντζάκης, ήταν μασώνοι
Άλλα ονόματα συγγραφέων με αυτές τις αναφορές είναι ο Νίκο Κόκκινο (“Το αίνιγμα του Ιησού της Γαλιλαίας”), Έρνεστ Χέμινγουεϊ (“Σήμερα Παρασκευή”), Ρόμπερτ Γκρέιβς (“Βασιλιάς Ιησούς”), Άντονι Μπέρτζες (“Ο άνθρωπος από τη Ναζαρέτ”) κ.ά.
Η Ορθόδοξη παράδοση για την Αγία Μαρία τη Μαγδαληνή
Σύμφωνα με την θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, μετά την Ανάληψη Του Χριστού και την ίδρυση της πρώτης Χριστιανικής Εκκλησίας στα Ιεροσόλυμα, η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή εξακολούθησε να υπηρετεί το ευαγγελικό κήρυγμα. Όταν μετά την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου ο Ευαγγελιστής Ιωάννης εγκαταστάθηκε στην Έφεσο, τον ακολούθησε και η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή εκεί, όπου και πέθανε. Η εκκλησία μας την τιμά ως ισαπόστολο και Μυροφόρο και γιορτάζει τη μνήμη της στις 22 Ιουλίου] και στις 4 Μαΐου ημέρα ανακομιδής (δηλ. μεταφοράς) των λειψάνων της. Επίσης την συνεορτάζει μαζί με τις άλλες Άγιες Μυροφόρες Γυναίκες, την τρίτη Κυριακή μετά το Πάσχα (την Κυριακή των Μυροφόρων).