των θερμίδων είναι γνωστό ότι παρατείνει τη ζωή πολλών πειραματόζωων, όμως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να συμμορφωθούν με μια τέτοια ακραία δίαιτα. Μια καλή λύση θα ήταν η νηστεία για πέντε μέρες κάθε μήνα, όπως προκύπτει από δοκιμές σε ποντίκια και εθελοντές.
Μελέτη που δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Cell Metabolism δείχνει ότι η περιοδική νηστεία μειώνει το σπλαχνικό λίπος, αυξάνει ορισμένες κατηγορίες βλαστικών κυττάρων, προστατεύει τον εγκέφαλο από τη γήρανση και μειώνει την πιθανότητα καρκίνου και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Τα οφέλη αυτά μπορεί να φαίνονται πολύ καλά για να είναι αληθινά, ωστόσο ανάλογα αποτελέσματα έχουν παρατηρηθεί σε μελέτες του λεγόμενου θερμιδικού περιορισμού, ενός είδους δίαιτας που μειώνει την πρόσληψη θερμίδων περίπου στο μισό, διατηρώντας όμως όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Από τις μύγες και τα σκουλήκια μέχρι τα ποντίκια, η προσέγγιση έχει δοκιμαστεί σε πολλά πειραματόζωα με θεαματικά αποτελέσματα, έστω κι αν ο μηχανισμός δράσης παραμένει εν πολλοίς άγνωστος.
Ο θερμιδικός περιορισμός είναι υπερβολικά δραστικός για μακροχρόνιες δοκιμές σε ανθρώπους. Το πλησιέστερο που έχουμε είναι δύο μεγάλες, μακοχρόνιες δοκιμές σε πιθήκους, οι οποίες όμως έδωσαν αντιφατικά αποτελέσματα.
«Η αυστηρή δίαιτα είναι πολύ δύσκολο να τηρηθεί από τους ανθρώπους και μπορεί να γίνει επικίνδυνη. Για το λόγο αυτό αναπτύξαμε μια σύνθετη δίαιτα που έχει τα ίδια αποτελέσματα στον οργανισμό» λέει τώρα ο γεροντολόγος Βάλτερ Λόνγκο του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια. «Εγώ προσωπικά τα έχω δοκιμάσει και τα δύο και η δίαιτα που μιμείται τη νηστεία ήταν πολύ πιο εύκολη και πολύ πιο ασφαλής» λέει ο ερευνητής, ο οποίος είχε δείξει παλαιότερα ότι η νηστεία ωφελεί τους καρκινοπαθείς και μετριάζει τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας.
Η νέα προσέγγιση, η οποία μειώνει την κατανάλωση θερμίδων κατά 34 με 54 τοις εκατό σε σχέση με το κανονικό, δοκιμάστηκε αρχικά σε μεσήλικα ποντίκια. Για δύο περιόδους των τεσσάρων ημερών κάθε μήνα, τα πειραματόζωα μασουλούσαν τροφές φτωχές σε θερμίδες και πρωτεΐνη. Τις υπόλοιπες μέρες, μπορούσαν να τρώνε όσο ήθελαν.
Παρόλο που η συνολική μηνιαία κατανάλωση θερμίδων δεν μειώθηκε σε σχέση με τα ποντίκια της ομάδας ελέγχου, η δίαιτα παρέτεινε τη ζωή των πειραματόζωων κατά τρεις μήνες, ένα μεγάλο χρονικό διάστημα για τα βραχύβια τρωκτικά. Επιπλέον, μείωσε την πιθανότητα καρκίνου κατά 45%, περιόρισε το σπλαχνικό λίπος, επιβράδυνε την απώλεια οστικής μάζας, τόνωσε το ανοσοποιητικό σύστημα και βελτίωσε τις γνωσιακές ικανότητες, πιθανώς μέσω της επιτάχυνσης της παραγωγής νέων νευρώνων σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Σε επόμενη φάση η δίαιτα δοκιμάστηκε σε 19 εθελοντές, οι οποίοι κλήθηκαν να καταναλώνουν μόνο 725 έως 1.090 θερμίδες την ημέρα για πέντε μέρες κάθε μήνα (ο μέσος άνδρας χρειάζεται περίπου 2 με 3 χιλιάδες θερμίδες την ημέρα). Τρεις μήνες αργότερα, οι συμμετέχοντες είχαν λιγότερο σπλαχνικό λίπος, μειωμένα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης στο αίμα, μειωμένα επίπεδα της ορμόνης IGF-I που έχει συνδεθεί με τον καρκίνο και τη γήρανση, καθώς και μειωμένα επίπεδα της πρωτεΐνης CRP που θεωρείται δείκτης καρδιαγγειακού κινδύνου.
Επιπλέον, καταγράφηκε αύξηση ορισμένων βλαστικών κυττάρων στο αίμα, ένδειξη ότι η δίαιτα βοηθά στην ανανέωση των ιστών. Το δείγμα της μελέτης είναι υπερβολικά μικρό για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, ωστόσο ο Δρ Λόνγκο πλησιάζει τώρα στο τέλος μιας δεύτερης δοκιμής σε 70 εθελοντές. «Αν τα αποτελέσματα παραμείνουν το ίδιο θετικά, πιστεύω ότι αυτή η δίαιτα θα αποδειχθεί η πρώτη ασφαλής και αποτελεσματική παρέμβαση που θα μπορεί να προτείνει ένας γιατρός για την προαγωγή θετικών μεταβολών που σχετίζονται με τη μακροζωία και το προσδόκιμο υγιούς ζωής» λέει ο ερευνητής. Σκοπεύει μάλιστα να ζητήσει από την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) να αναγνωρίσει την επιστημονική βάση των ισχυρισμών του. Ο Λόνγκο τονίζει πάντως ότι κανείς δεν πρέπει να εφαρμόσει μια τέτοια δίαιτα χωρίς ιατρική επίβλεψη, ειδικά αν είναι πολύ αδύνατος ή πάσχει από διαβήτη. Ποιος ξέρει; Αν οι επόμενες δοκιμές επιβεβαιώσουν τα ευρήματα της μελέτης, η πρόταση του Λόνγκο θα μπορούσε να γίνει η πρώτη επιστημονική δίαιτα ενάντια στο λίπος αλλά και στα γεράματα.