Πώς να μάθετε στο μικρό παιδί σας να παίζει μόνο του

Γράφει η Εύη Τρούκη, Παιδαγωγός – Ερευνήτρια
Πολλές είναι οι φορές που το μόνο που θα θέλατε είναι το πιτσιρίκι σας να μπορούσε έστω για 10 λεπτά να παίξει χωρίς τη δική σας παρουσία δίπλα του…

Όσο κι αν αισθάνεστε απέραντη ευτυχία, όταν παίζετε και γελάτε με το παιδάκι σας, υπάρχουν στιγμές (σε όλους συμβαίνει) που θα ευχόσασταν έστω για 10 λεπτά να μπορούσε να ασχοληθεί με κάτι μόνο του, ίσα-ίσα για να κάνετε κι εσείς κάτι δικό σας.

Πολλές φορές είμαστε διατεθειμένοι ακόμη και να αφήσουμε το παιδίνα κάνει τη μεγαλύτερη ακαταστασία, προκειμένου να εξασφαλίσουμε 15 λεπτά στα οποία να ασχοληθούμε με κάτι άλλο. Το αφήνουμε να βγάλει όλα τα χαρτομάντηλα ή τα μωρομάντηλα, να σκίσει τα περιοδικά του/της συζύγου, να ξηλώσει την κουρτίνα ή ακόμα και να ζωγραφίσει τα πόδια μας… αρκεί να μην απαιτήσει να παίξουμε μαζί, ώστε εμείς να μπορέσουμε να μιλήσουμε για 10 λεπτά στο τηλέφωνο /να διαβάσουμε στα πεταχτά τους τίτλους των εφημερίδων/να δούμε τσεκάρουμε το facebook κλπ.

Από την άλλη, όλοι ξέρουμε πως αν τύχει τα παιδιά να μην αποζητούν την παρέα μας, κάτι ύποπτο συμβαίνει. Κάτι κάνουν που δεν θα έπρεπε (π.χ. παίζουν με το βερνίκι των νυχιών, έχουν ανοίξει το laptop, βγάζουν φωτογραφίες από τα άλμπουμ κλπ).

Πώς μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας να παίζουν μόνα τους χωρίς να προκαλούν το χάος;
Ας ξεκινήσουμε από το ότι δεν θα πρέπει να αισθάνεστε ενοχή γι’ αυτό. Όχι απλώς γιατί είναι φυσική και δικαιολογημένη η ανάγκη σας, αλλά προπαντός γιατί και για τα παιδιά είναι σημαντικό να μην έχουν μονίμως στο παιχνίδι τους έναν ενήλικα «από πάνω τους».

Το επόμενο ερώτημα είναι κατά πόσο «μπορεί» ένα παιδάκι βρεφικής αλλά και νηπιακής ηλικίας να μάθει να παίζει μόνο του. Η απάντηση είναι ότι και βέβαια μπορεί. Άλλωστε το να παίζει ένα παιδί είναι αυτό που ξέρει να κάνει ούτως ή άλλως. Από βρέφη τα παιδιά μας μπορούν να περνούν καλά με τον εαυτό τους, αφού είναι σε θέση να πιάσουν τα παιχνιδάκια που υπάρχουν κοντά τους. Από 1 έτους πια μπορούν επιπλέον να ξεφυλλίζουν τα βιβλιαράκια που είναι για μωρά, να πατούν τα κουμπάκια στα παιχνίδια κλπ. Για πολλούς η εικόνα ενός γονιού που κάθεται στο χαλί και παίζει τουβλάκια με το παιδί του είναι κατασκεύασμα της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας: όταν οι γονείς είναι πολλές ώρες εκτός σπιτιού, είναι σημαντικό να δεθούν με το παιδί και να παίξουν μαζί του.

Τι γίνεται όμως με το παιδί που είναι όλη μέρα στο σπίτι με τη μαμά;
Ειδικά εάν είναι μοναχοπαίδι, το πιθανότερο είναι ότι τόσο ως βρέφος όσο και ως παιδάκι προσχολικής ηλικίας θα είναι κολλημένο στους γονείς και για κάθε παιχνίδι/δραστηριότητα θα λέει «μαζίίί!!!»
Επιπλέον, σκεφθείτε ότι ένα μωρό/παιδάκι 2 ετών μπορεί να απασχοληθεί παρατηρώντας για ώρα π.χ. ένα μυρμήγκι, ενώ μπορεί να του δώσετε ένα σούπερ παιχνίδι και να το αφήσει στην άκρη μέσα σε 5 λεπτά!

Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα θέματα συμπεριφοράς του παιδιού, οι δικές μας επιλογές, στάσεις, επιθυμίες κατευθύνουν τις δικές τους. Έτσι, μπορεί να λέμε «Δεν αντέχω. Το παιδί είναι κολλημένο πάνω μου όλη μέρα», αλλά μπορεί για διάφορους λόγους να μην αφήνουμε το παιδί να παίξει και μόνο του (γιατί είναι αλήθεια πολύ κολακευτικό ο μικρός μας πρίγκιπας ή η πριγκηπέσα μας να έχει ανάγκη διαρκώς την παρουσία μας). Άλλοτε μπορεί να σκεφτόμαστε ότι έχουμε πολλά να του πούμε και να του μάθουμε και κυρίως να ενισχύσουμε τη γλωσσική του ανάπτυξη την ώρα που παίζουμε μαζί του, ώστε πρέπει να μην αφήσουμε ούτε 5 λεπτά μέσα στη μέρα να πάνε χαμένα. Ή μπορεί να φοβόμαστε ότι μια αλλαγή στάσης από την πλευρά μας μπορεί να σημαίνει παραμέληση και να πληγώσει το παιδί. Έτσι, οι περισσότεροι υποκύπτουμε στο πρώτο κλάμα του παιδιού ή τα παρακαλετά να παίξουμε μαζί του.

Όμως, όταν το παιδί παίζει και μόνο του ωφελείται, εφόσον βέβαια οι γονείς έχουν εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις αυτό να γίνεται πρώτον με ασφάλεια (δηλαδή με επίβλεψη) και δεύτερον όχι καθ’ υπερβολή.

Γιατί είναι σημαντικό το παιδί να παίζει μόνο του;

Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν 4 βασικοί λόγοι για τους οποίους είναι σημαντικό το παιδί να παίζει και μόνο του:

Αναπτύσσει τη δημιουργικότητά του

Γίνεται πιο αυτόνομο. Αργά ή γρήγορα θα έρθει η στιγμή που θα πρέπει να μείνει μόνο του… και τότε;

Ως ενήλικας το παιδί θα είναι πιο ευτυχισμένο και ισορροπημένο, έχοντας αναπτύξει από μικρό ενδιαφέροντα/χόμπι για δημιουργική απασχόληση.

Εξασφαλίζεται τη δική σας ψυχική ηρεμία που είναι απαραίτητη για να έχετε ουσιαστική αλληλεπίδραση με το παιδί.

Όταν το παιδί συνηθίζει να παίζει μόνο του το βοηθάμε κατά πρώτον να μην εξαρτάται από τη δική μας παρουσία. Έτσι, το ενδυναμώνουμε και το βοηθάμε να μπορεί να αντιμετωπίζει πιο θετικά την απουσία μας και αργότερα τον αποχωρισμό προκειμένου να πάει παιδικό σταθμό και φυσικά σχολείο.

Το να μάθει να μας αποχωρίζεται ή έστω να μην απαιτεί τη δική μας διαρκή προσοχή και ενασχόληση μαζί του σημαίνει όχι απλώς ανεξαρτησία αλλά ικανότητα να αντλεί χαρά από μέσα του. Μαθαίνει να αντλεί χαρά από την ενασχόληση με κάτι που έχει επιλέξει αλλά και από την προσπάθεια να κάνει κάτι μόνο του.

Επίσης, μεγαλώνοντας το παιδί θα μπορεί να αντιμετωπίσει με ωριμότητα και δημιουργικότητατον χρόνο με τον εαυτό του. Θα βρίσκει ενδιαφέροντα πράγματα να κάνει, ενώ θα απολαμβάνει περισσότερο την αλληλεπίδραση με τους άλλους γιατί δεν θα τη βιώνει ως εξάρτηση. Επιπλέον, ο χρόνος αυτός είναι η προπαρασκευή για το χρόνο που το παιδί θα πρέπει να περνά στο δωμάτιό του για να ασχοληθεί με τη μελέτη του για το σχολείο.

Να θυμάστε ότι η εύκολη λύση του να αφήσουμε το παιδί μπροστά στην τηλεόραση, για να κερδίσουμε λίγα λεπτά με τον εαυτό μας, έχει πολλές αρνητικές συνέπειες μεταξύ των οποίων ότι το παιδί δεν μετέχει ενεργά σε κάτι αλλά είναι παθητικός δέκτης.