Ξεκινώντας το νέο έτος και την καινούργια δεκαετία, ίσως ήρθε η στιγμή για μια εκ των έσω επανάσταση με την ευκαιρία των 200 χρόνων από τη σύσταση του κράτους.
ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Ο Jorgen Vig Knudstrop είναι πιθανώς άγνωστος στην πλειονότητα των Ελλήνων, για πολλούς λόγους. Είναι από τη μακρινή Δανία, δεν είναι υψηλόβαθμος πολιτικός ή κάποιου είδους σελέμπριτι και, σε προσωπικό επίπεδο, χαμηλών τόνων άνθρωπος. Ωστόσο, σε επίπεδο ηγετικών ικανοτήτων και διαχειριστικής αποτελεσματικότητας έχει αφήσει ένα παγκόσμιο στίγμα. Ως πρώην διευθύνων σύμβουλος της LEGO και νυν πρόεδρος του διοικητικού της συμβουλίου, έχει πιστωθεί μια από τις πιο επιτυχημένες προσπάθειες επιχειρηματικής ανασυγκρότησης (turnaround).
Σε μια πρόσφατη συνομιλία μού εξήγησε πώς ενορχήστρωσε με επιτυχία τη μεταστροφή της LEGO, οδηγώντας τη σε μια δεκαετία συνεχούς ανάπτυξης και πρωτιάς παγκοσμίως. «Γρήγορα», όπως είπε, «η στρατηγική αδυναμία έγινε ξεκάθαρη. Στην πρώτη συνάντηση με το τμήμα σχεδιασμού νέων προϊόντων, τα στελέχη παρουσίασαν τις τρεις διαφορετικές φιγούρες που θα αναπαριστούσαν τον χαρακτήρα του σεφ στα σετ της LEGO, υποστηρίζοντας την ανάγκη διαφοροποίησης». «Εκεί συνειδητοποίησα», συνέχισε, «ότι φτιάχναμε παιχνίδια με πολλά διαφορετικά κομμάτια, που ανέβαζαν το κόστος παραγωγής χωρίς αυτό να μεταφράζεται σε αποτελέσματα. Επαιζε πραγματικά ρόλο στο μυαλό των παιδιών τόση διαφορετικότητα μεταξύ των σεφ; Τα νούμερα έδιναν ξεκάθαρη απάντηση. Η στρατηγική έπρεπε να αλλάξει… αλλά το πρόβλημα ήταν να πείσουμε και την υπόλοιπη εταιρεία για την ανάγκη της αλλαγής», κατέληξε με ένα αινιγματικό χαμόγελο.
Το σύντομο απόσπασμα αναδεικνύει χρήσιμες ιδέες. Αρχικά, την αξία μιας ξεκάθαρης στρατηγικής. Οχι μόνο ως προς το τι πρέπει να γίνει, αλλά και τι δεν πρέπει να γίνει. Ειδικά το δεύτερο σκέλος δύσκολα γίνεται αποδεκτό, επειδή φέρνει τη σύγκρουση με τις κατεστημένες πρακτικές. Δεδομένης μιας τέτοιας προσπάθειας, στοιχεία δημιουργικότητας είναι απαραίτητα. Επιβάλλεται αναζήτηση για καινοτόμες προσεγγίσεις. Οι αποτελεσματικές στρατηγικές δεν κτώνται με copies, για να παραφράσουμε το παλιό αστείο.
Δεύτερον, η στρατηγική είναι μια «αρχική θέση», ένα ευέλικτο πλαίσιο που οριοθετεί τις πράξεις υλοποίησης. Καμία στρατηγική δεν μπορεί να προβλέψει επακριβώς τις απαιτούμενες πράξεις και τους σχετικούς στόχους. Περιγράφει την κατεύθυνση και το ευρύτερο πλαίσιο εξέλιξης. Προϋποθέτει εναρμονισμένες δράσεις υλοποίησης, που όμως πρέπει να προσαρμόζονται στα καινούργια δεδομένα.
Τέλος, η πραγματική δυσκολία σχεδόν πάντα κρύβεται στην υλοποίηση μιας στρατηγικής. Εκεί που ο μεγάλος αριθμός μεσαίων στελεχών πρέπει να μεταφράσει, να κατανοήσει και να προσδιορίσει ακριβέστερα τι σημαίνει η καινούργια στρατηγική κατεύθυνση για τους ίδιους και τον τομέα ευθύνης τους. Εκεί, δυστυχώς, καλές ιδέες έρχονται σε σύγκρουση με εδραιωμένες πρακτικές, την προϊούσα κουλτούρα και τη γενικότερη αδράνεια του προϋπάρχοντος συστήματος. Εκεί που συχνά οι ατομικές αποτυχίες, «στη μετάφραση» του στόχου σε πράξη, καταλήγουν στην απαξίωση της αρχικής κατεύθυνσης.
Ξεκινώντας το καινούργιο έτος και την καινούργια δεκαετία, είναι ίσως χρήσιμο να αναλογιστούμε τα μηνύματα που οι παραπάνω παρατηρήσεις εκπέμπουν για την ελληνική πραγματικότητα. Το 2019 έφερε μια καθομολογούμενη αλλαγή στρατηγικής. Και η στρατηγική αυτή ήταν, εν πολλοίς, και ξεκάθαρη και σωστή. Φαίνεται, όμως, ότι ο χρόνος αφιερώθηκε κυρίως στον ορισμό της καινούργιας στρατηγικής και λιγότερο στην εφαρμογή της. Το 2020 θα αναζητηθούν τα επόμενα βήματα, στο πεδίο της εφαρμογής. Και όλοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με την τελευταία αποστροφή του Knudstrop: να πειστεί και να καθοδηγηθεί η πλειονότητα του (κρατικού) μηχανισμού για την ανάγκη εφαρμογής της νέας στρατηγικής. Ενα δύσκολο έργο, που θα απαιτήσει σηκωμένα μανίκια, λιγότερα λόγια και τη συνεχή «μετάφραση» της κατεύθυνσης σε πράξη. Εν ολίγοις, μια μεταρρύθμιση στο επίπεδο της υλοποίησης του στρατηγικού πλαισίου. Τίποτε δεν είναι αδύνατο, κι εμπιστοσύνη υπάρχει. Μια εκ των έσω επανάσταση με την ευκαιρία των 200 χρόνων από τη σύσταση του κράτους.
* Καθηγητής της έδρας Margaret Thatcher στην Καινοτομία και την Ανάπτυξη, διευθυντής του Κέντρου Επιχειρηματικότητας, Judge Business School, Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ.
Έντυπηkathimerini.gr