Το Σφεντύλι βρίσκεται εντός του ταμιευτήρα του φράγματος και κάτω από τη στάθμη πλήρωσης. Για το λόγο αυτό οι κάτοικοι του νησιού, εδώ και παρά πολλά χρόνια, έχουν αποζημιωθεί από το κράτος για τις περιουσίες τους, που θα χαθούν κάτω από το νερό. Ωστόσο, οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι η πολιτεία έπρεπε να μεριμνήσει και για την μετεγκατάσταση του οικισμού σε άλλη περιοχή, πράγμα το οποίο δεν έχει γίνει και έτσι και εκείνοι, σε πείσμα, αρνούνται να αποχωρήσουν από τον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια μιας από τις κατοίκους, της κυρίας Ελένης: «Θα γενεί πόλεμος! Απο ‘παέ θα μας επάρουνε ποθαμένους».
Η ιστορία του χωριού
Ο μικρός οικισμός Σφεντύλι βρίσκεται στο 37ο χιλιόμετρο της οδού Ηρακλείου-Λασιθίου και η αρχαιότερη μαρτυρία για την ύπαρξη του οικισμού χρονολογείται στο 1577, στον κατάλογο του Fr. Barozzi. Στην πρώτη τουρκική απογραφή (1671) ο οικισμός (Isfendil) έχει 9 φορολογούμενες χριστιανικές οικογένειες. Στην απογραφή του 1881 ανήκε στο Δήμο Μοχού, το 1900 αναγράφεται στο Δήμο Λαγκάδας και από το 1920 στον αγροτικό Δήμο Ποταμιών, και στην κοινότητα Ποταμιών από το 1928. Η ονομασία του οικισμού είναι ανθρωπωνυμική. Το οικογενειακό όνομα Σφενδήλος μαρτυρείται στην Κρήτη και ασφαλώς o πρώτος οικιστής του θα είχε αυτό το όνομα. Στα χρόνια της Βενετοκρατίας ήταν φέουδο της λατινικής επισκοπής Χερρονήσου ήδη από το 1248.
