Τα καλοκαιρινά φαγώσιμα χόρτα: θεραπευτικές ιδιότητες-αντράκλα
Άλλες ονομασίες στην Ελλάδα: αντράχλα, αντρακλίδα, γλυστρίδα, γλυστερίδα, χαροβότανο, ανδράχνη
Περιοχές: Σε όλη την Ελλάδα ιδιαίτερα δε στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη. Φυτό κοινό της Ελληνικής χλωρίδας. Τη συναντάμε σε χέρσους και καλλιεργημένους αγρούς.
Εποχή συλλογής: Ιούνιος στα νότια μέχρι Οκτώβριο
Ανήκει στα είδη της ελληνικής χλωρίδας και αποτελεί το μοναδικό είδος του γένους Portulaca που αυτοφύεται στην Ελλάδα. Σε αυτό αναφέρεται η ανδράχνη του Θεοφράστου και του Διοσκουρίδη. Γένος δικοχυληδόνων διαλυπεταλλων φυτών, χρησιμοποιούμενο ως εδώδιμο ολόκληρο, εκτός των ριζών του και σαν σαλατικό.
Είναι ετήσιο φυτό, ύψους 0,10 έως 0,30 μ., με φύλλα αντίθετα, σαρκώδη και γυαλιστερά. Τα άνθη της είναι κίτρινα.
Η αντράκλα χρησιμοποιείται σαν σαλατικό και συγχρόνως, σαν φάρμακο κατευναστικό, διουρητικό, ανθελμινθικό.
Είναι δροσιστικό, κατευναστικό, διουρητικό και ανθελμινθικό. Τα σπέρματα του φημίζονται ομοίως ως ανθελμινθικά, βρασμένα σε νερό ή σε γάλα.
Χρησιμότητα: αμοιβάδωση, κολίτιδα, χολολιθίαση.
Ο Ορειβάσιος συνιστα την ανδράχλα ως αντιαιμωδιακή.
Ο δε Αγάπιος Ο Κρής, ως αντιδυσεντερική και αντιαιμοπτοϊκή. Την θεωρεί όμως ως δυσγονική («αφανίζει το σπέρμα»).
Ο Πάξαμος (Κασσιανού Βάσσου : Γεωπονικά την συνιστά και εξωτερικώς σε καταπλάσματα θεραπευτικά του ερυσιπέλατος (ανεμοπυρώματος).
Διοσκουρίδης-Περί ύλης Ιατρικής Β’: Η αντράκλα έχει ιδιότητες στυπτικές και ψυκτικές.
Όταν γίνει κατάπλασμα μαζί με κριθάλευρο, βοηθά τους πονοκεφάλους, τις φλεγμονές των ματιών και των υπολοίπων μελών, την καούρα του στομαχιού, το ερυσίπελας και τον πόνο της ουροδόχου κύστης.
Όταν τρώγεται: καταπραΰνει την αιμωδία των ούλων, την καούρα και την καταρροή του στομαχιού και των εντέρων, θεραπεύει και το τσούξιμο των νεφρών και της ουροδόχου, καταστέλλει τις ερωτικές ορμές
Παρόμοιες επιδράσεις έχει και ο χυμός της, όταν πίνεται. Κάνει καλό και στους πυρετούς, στις στρογγυλές λεβίθες, την αιμόπτυση, τη δυσεντερία, τις αιμορροΐδες και τα δαγκώματα του σαπίτη.
Προστίθεται με ωφέλεια και στα οφθαλμικά φάρμακα, ενώ γίνεται κλύσμα των εντέρων που έχουν καταρροή και της μήτρας που τσούζει. Γίνονται επίσης με αυτόν μαζί με ροδόμυρο πλύσεις, για τους πονοκεφάλους που οφείλονται σε φλόγωση, ενώ είναι και καθαριστικό των εξανθημάτων του κεφαλιού μαζί με κρασί.
Μαζί με κριθάλευρο μπαίνει ως κατάπλασμα πάνω στα τραύματα που παθαίνουν γάγγραινα.
Τέλος έρευνες έχουν δείξει ότι η αντράκλα είναι το λαχανικό με τα περισσότερα ω3!
Βλήτο: βλίτα βλίτρα
Τα καλοκαιρινά φαγώσιμα χόρτα: θεραπευτικές ιδιότητες-αντράκλα
Με τις παραπάνω ονομασίες τυγχάνουν γνωστά διάφορα τυγχάνουν γνωστά διάφορα εδώδιμα φυτά, από τα οποία άλλα είναι είδη της Αλβερσίας (Albersia blitum h.), άλλα του αμαράντου (A. retroflexus A. silvestris Desf., A. Albus L.—κοινώς πάντα αγριόβλιτα καλούμενα) και άλλα του γένους Blitum της οικογένειας των Χηνοποδιωδών (Β. capitatum h. και Β. viqratum L.), παρεμφερή προς το σπανάκι, όπως επίσης και το είδος Atriplex hortensis L. A. Bossu), το οποίο τρώγεται μαζί με σπανάκι, ή πράσα και του οποίου τα σπέρματα είναι καθαρκτικά, μετέχουν δε της σκόνης του Guttfcte, η οποία δινόταν παλιά κατά της επιληψίας των παιδιών. Γενικώς είναι χόρτα μικράς θρεπτικής αξίας, ευστόμαχα και ελαφρώς υπακτικά.
Κάπαρη: Capparis Spinosa & ποικιλίες αυτής: Capparie Sicula Duharn / Capparis Rupestris Sibth
Τα καλοκαιρινά φαγώσιμα χόρτα: θεραπευτικές ιδιότητες-κάπαρη
Η κάππαρη ανήκει στα καππαριδώδη (Capparideae), οικογένεια δικοτυληδόνων πολυπεταλλων φυτών, που έχουν ως επί το πλείστων τέσσερα πέταλα, γυροφόρο και μισχωτή ωοθήκη, καρπό φάγα ή κάψα πολύσπερμη.
Καππαριδωδών υπάρχουν περί τα τριακόσια γένη. Στην Ελλάδι από των αρχαίων χρόνων ήταν γνωστή η κάππαρις η ακανθώδης και οι ποικιλίες αυτής κάππαρις η Σικελική και κάππαρις η κρημνόφυλλος, της οποίας και τα βλαστάρια, αλλά κυρίως οι μικροί καρποί καταναλώνονται ως τουρσί, σε ξύδι ή άλμη.
Το έλυτρον (φλοιός) της ρίζας της καππάρεως χρησιμοποιείται ως διουρητικό και κατά της ισχιαλγίας.
Συστηθεί ακόμη η κάππαρη κατά των ελμίνθων και εν γένει κατά των εντερικών σκωλήκων και παρασίτων, κατά των αιμορροΐδων, κατά της μεγαλοσπληνίας, θεωρείται δε και ως άριστο τονωτικό της αδενικής εκκρίσεως, ούσα εμμηναγωγός και αφροδισιακή.
Περί αυτής Ο Ορειβάσιος γράφει ότι: «ταριχευθεΐσα και διαβραχεΐσα μέχρι του τελείως άποθέσθαι την έκ των άλών δυναμιν, όλιγότροφον μέν γίνεται, άπορρίπτει δε το έν τή γαστρί φλέγμα και έκφράττει τα σπλάχνα προ των άλλων σιτίων διά όξυμέλιτος η όξελαίου».
Την σημερινή εποχή: Κάππαρη η καλοκαιρινή υπέρτροφή-φάρμακο
Πώς σώζουν τα λαχανικά – Η έλλειψη οξυγόνου βλάπτει το… συκώτι!
Σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου σωρεύεται λίπος στα ζωτικά μας όργανα, προσοχή σε υπνική άπνοια και διάφραγμα! Όπως αναφέρεται σε άρθρο της το οποίο δημοσιεύθηκε το 2010 στην επιστημονική επιθεώρηση «Biochemical and Biophysical Research Communications» (τεύχος 398, σελίδες 74-78), υπάρχει μια φυτική ουσία που αναστέλλει την ενεργότητα του HIF-1 σε κύτταρα ηπατοκαρκινώματος. Αποτέλεσμα της αναστολής ήταν τα καρκινικά κύτταρα να μην μπορούν να επιβιώσουν σε συνθήκες υποξίας.
Η ουσία αυτή ονομάζεται καμπφερόλη (kaempferol) και εντοπίζεται σε λαχανικά όπως η κάππαρη, το μπρόκολο, το πράσο και το σπανάκι.
Έχοντας διαπιστώσει την υπό όρους αντικαρκινική δράση της καμπφερόλης, οι Έλληνες ερευνητές δοκίμασαν να τη χρησιμοποιήσουν και στην περίπτωση της έκτοπης συσσώρευσης λίπους.
Διαπίστωσαν ότι η δράση της στην αναστολή του HIF-1 είχε όντως το αναμενόμενο αποτέλεσμα, κάτι που αυξάνει τις ελπίδες τους για την ανάπτυξη φαρμακευτικής αγωγής για το λιπώδες ήπαρ:
«Η παρεμπόδιση της κυτταρικής “παχυσαρκίας” μέσω της χορήγησης ενός φυσικού φλαβονοειδούς μάς δίνει ελπίδες ότι τα αποτελέσματά μας θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων κατά των παθολογικών επιπτώσεων της παχυσαρκίας ή άλλων διαταραχών που προκαλούν μειωμένη οξυγόνωση» σημειώνει ο Έλληνας ερευνητής.
Το γονίδιο HIF1 δημιουργεί υποξία δηλαδή έλλειψη οξυγόνου χαρακτηριστικό όλων των καρκίνων. Η κάπαρη δίνει το περισσότερο οξυγόνο στον οργανισμό.
Στρύχνος: Solanum nigrum L. Σολάνον το μέλαν Οικ. Solanaceae
Τα καλοκαιρινά φαγώσιμα χόρτα: θεραπευτικές ιδιότητες-Στρύχνος
Άλλες ονομασίες στην Ελλάδα: αγριοντομάτα, μαυρόχορτο, βρωμόχορτο, βρωμοβότανο, μαυρομάχι, αμπελουρίδα, πομιλοχόρταρο.
Περιοχές: Σε όλη την Ελλάδα ιδιαίτερα δε στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη. Φυτό κοινό της Ελληνικής χλωρίδας.
Εποχή συλλογής: Ιούνιος στα νότια μέχρι Οκτώβριο
Στρύχνος ο κηπαίος του Διοσκορίδη. Στρύχνος ο εδώδιμος του θεόφραστου.
Φυτό ετήσιο της οικογενείας των Σολανωδών, λαχανευόμενο πριν της καρποφορίας. Φαγώσιμα είναι τα φύλα με τα στελέχη.Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους.
Είναι ετήσιο, πολύκλαδο, ύψους 0,10 0,60 μ., λείο ή αραιός τριχιντό, έχει φύλλα βαθυπράσινα, ωοειδή, άνθη μικρά λευκά, εμφανιζόμενα στις αρχές του καλοκαιριού μέχρι τα μέσα του φθινοπώρου και μαύρο σφαιρικό καρπό.Το φυτό κυρίως στους καρπούς του περιέχει σολανίνη που είναι τοξική, αλλά με το βράσιμο γίνετε ακίνδυνη. Οι καρποί του αποφεύγονται ως περιέχοντες μείζονας ποσότητας σολανίνης και μυρικό οξύ.
Το φυτό χαρακτηρίζεται από πολύτιμες φαρμακευτικές ιδιότητες, που οφείλονται στην σολανίνη που περιέχει.
Στη θεραπευτική χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη του φυτού σαν μαλακτικά και καταπραϋντικά, κατόπιν ιατρικής υποδείξεως.
Χρησιμότητα: εγκαύματα, έρπεις, λειχήνες προσώπων, μητρίτιδα, πρηξίματα, φαγούρα.
Στην φαρμακοποιία χρησιμοποιούνται το χόρτο και η ρίζα του, σαν καθαρτικά και διουρητικά. Ο δηλητηριώδης, κιτρινωπός χυμός του χρησιμοποιείται εξωτερικώς.
Λόγω της περιεχομένης σολανίνης στο φυτό, τα φύλλα του είναι καταπραϋντικά. Προς τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται σε αφέψημα, προς λούσεις και ενδοκυστικές εγχύσεις, λαμβάνουν δε μέρος στην παρασκευή του «Baume tranquille» ή «έλαιο του υοσκιάμου» και της «Onguent populeum».
Με αυτό πλένονται περιοχές του σώματος οιδηματώδεις, φλεγμαίνοντες και επώδυνοι. Γινόντουσαν ακόμη κολπικές πλύσεις επί καρκίνου της μήτρας.
Επίσης συστήθηκε όπως επί των λειχήνων, επί των επώδυνων ελκών, των φλεγμονωδών όγκων, των φλεγμονών των εγκαυμάτων, των παρωνυχίδων κλπ. τοποθετούνται καταπλάσματα εκ φύλλων του στύφνου.
Όμοια καταπλάσματα συστήθηκαν και κατά των αιμορροΐδων.
Ο χυμός του στύφνου, τριβόμενος γύρω των οφθαλμών, προκαλεί διεύρυνση της κόρης.
Ο στύφνος είναι ακόμη διουρητικός και καθαρκτικός του αίματος, αξιοσύστατος, λόγω των ανωτέρω ιδιοτήτων του, στους αρτηριοσκληρωτικούς και τους αρθριτικούς, τους οποίους μάλιστα ανακουφίζει και από τους πόνους τους, λόγω των ελαφρώς ναρκωτικών αυτού ιδιοτήτων, αποδιδόμενο στην σολανίνη που περιέχει.
Χηνοπόδιο: Chenopodium anthelminthicum Gray. Οικ.. Chenopodiaceae
Τα καλοκαιρινά φαγώσιμα χόρτα: θεραπευτικές ιδιότητες-χηνοπόδιο
Πολυετές, αρωματικό φυτό, ιθαγενές της Β. Αμερικής. Τα φύλλα του είναι ακέραια, λογχοειδή. Τα άνθη του πρασινωπά, φέρονται κατά δέσμες στις μασχάλες των φύλλων και εμφανίζονται κατά τα μέσα του καλοκαιριού μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου.
Είναι φυτό φαρμακευτικό (στομαχικό, διεγερτικό, αντισπασμωδικό, ανθελμινθικό), αλλά και πολύ τοξικό, ιδίως τα σπέρματα του, λόγω του αιθέριου ελαίου πού περιέχει.
Οι καρποί είναι ανθελμινθικοί. Στη φαρμακευτική χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη του, εκτός από τις ρίζες και τα χονδρά στελέχη. Συγκομίζεται κατά το τέλος του Σεπτεμβρίου και ξηραίνεται σε ειδικό ξηραντήριο.
Χρησιμότητα: ταινίες, υστερία.
Προφυλάξεις
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ποτέ μόνοι σας. Μην χρησιμοποιείτε βότανα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ακόμα και συμπληρώματα χωρίς την γνώμη ιατρού. Οι φυσικές θεραπείες και τα βότανα δεν αποτελούν υποκατάστατο ιατρικής περίθαλψης.
Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.
Πηγές: Τα εδώδιμα φυτά ως τροφαί και ως φάρμακα-Ανάργυρου Μ. Σφακιανάκη-Ιατρού
230 βότανα-Ιουλίας Δαβάρα-1978
Ο πρακτικός γιατρός*Θεραπεία με βότανα-Βούλας Θαναδούλιας: Αθήνα 1973