Τα μυστικά της μαγείας Voodoo

Το αφρικανικό δουλεμπόριο γνώρισε μεγάλη άνθηση τον 15ο μέχρι τον 18ο αιώνα αφήνωντας ενα βαρύ πλήγμα στη μάυρη ήπειρο. Άνθρωποι στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο μεταφέρονταν μαζικά στο νέο κόσμο χωρίς να ξέρουν τι θα αντιμετωπίσουν κουβαλώντας όμως μέσα τους τις παραδόσεις, τον πολιτισμό, τη θρσκεία και φυσικά τη μαγική τους παράδοση
που έμελλε να μείνει ανεξήτηλη και να προσαρμοστεί γρήγορα στα Δυτικά πρότυπα. Ο αναποφευκτος θρησκευτικος και πολιτισμικος συγκρητισμος όλης αυτής της παράδοσης ονομάστηκε “Vodun” ή οπως συνηθήζεται να ονομαζεται σημερα Βουντού.
Λίγα λόγια για το βουντού…
Η ονομασία Vodun σημαίνει πνεύμα και είναι ένας γενικός όρος που περικλείει κατά κύριο λόγο τις παραδόσεις Candomble (Βραζιλία), Santeria (Καραϊβική και Κούβα κυρίως), Macumba που περιλαμβάνει τις παραδόσεις Quimbanda και Umbanda τα οποία αναφέρονται στη σκοτεινή μαγεία και είναι εκεί όπου στηρίχτηκε το Hollywood και τέλος την Yoruba (Νοτιοδυτική Αφρική, Νιγηρία και κομμάτι του Μπενίν). Το Vodun γνώρισε άνθηση και ασκειται σήμερα στην Αιτη, τη Λουιζιανα και στη Δυτικη Αφρικη. Η διάσπαση του αφρικανικου λαού πράγματι δημιούργησε πολλά συστήματα. Οσο περίπλοκο όμως και αν φαίνεται εκ πρώτης όψεως τόση απλότητα περιέχει. Η δομη της λατρειας του Vodun στηρίζεται σε τρεις παραμέτρους:
Βασική αρχη ειναι ο ανιμισμός καθε τι στο Vodun έχει πνεύμα ή μπορει να καταληφθει απο ένα πνεύμα-ενέργεια έτσι προκύπτει η συμπαθητική μαγεία. Κλασικες εικόνες είναι τα φετίχ και οι κούκλες.
Σημαντικη επισης ειναι η προγονολατρεία η πίστη δηλαδη οτι τα πνεύματα περνώντας στον άλλο κόσμο αποκτούν απόκρυφη γνώση και έτσι καθοδηγούν τους ζωντανούς.
Πιο σημαντικη ομως απο τα παραπάνω ειναι η μεσιτεία των πνευμάτων. Ο Θεός Olodumare ή στο Αϊτινό βουντού Bondye (ο καλός Θεός) δεν επεμβαίνει στις θνητές υποθέσεις έτσι οι ιερείς καλούν τα πνεύματα που ονομάζονται Loa και είναι εκδηλώσεις του, ώστε να μεσολαβήσουν ανάμεσα σε εκείνον και τους ανθρώπους.
Οι «Άγιοι» και οι «Διάβολοι» Loa.
Ο κόσμος των Loa (Guinee), μπορεί να αποκληθεί από τους μάγους (Bokor), από τις ιέρειες (Mambo) και από τους ιερείς (Houngan) την πραγματική όμως άδεια τη δίνει ο Papa Legba ή αλλιώς ο Άγιος Πέτρος. Ειναι πολύ πιθανόν ο προηγούμενος συγκρητισμός να προκύπτει απο την παράδοση που θέλει τον Άγιο Πέτρο κλειδούχο των πεδίων της κόλασης και του παραδείσου,άλλα και τον Papa Legba κλειδούχο του πνευματικού κόσμου. Το πνεύμα αυτό είναι τόσο ιερό στο βουντού που ο αντίστοιχος παραλληλισμός στο χριστιανισμό θα ήταν ο Χριστός. Επικαλείται κατά την αρχή και το τέλος κάποιου τελετουργικού όπου θα παρουσιαστούν κατώτεροι Loa απο αυτόν, ώστε να επιτρέψει και να ανοίξει τις πύλες του Guinee. Ο Legba είναι ο πατέρας της μαγείας, είναι η Ανατολή, ο ήλιος και κάθε τι φωτεινό και θετικό. Μπορεί κανείς να τον επικαλεστεί σε κέντρα σταυροδρομιών, οπου το πνεύμα συναντάται με την ύλη,λογω αυτης του της ιδιότητας είναι φύλακας του “Poto Mitan” το οποιο ειναι ενα πολύ ιερό περιστύλιο που στήνουν οι ιερείς και οι μάγοι βουντού στη μέση της καλύβας προκειμένου να κατέλθουν τα πνεύματα στο φυσικό κόσμο. Εμφανίζεται με τη μορφή ενός ηλικιομένου σοφού που καπνίζει μια πίπα και κρατάει λίγη τροφή. Οι πιστοί για να τον δελεάσουν ώστε να ανοίξει τις πύλες, του προσφέρουν λαχανικά, κρέας και τυλιχτές γεμιστές πίτες ψημένες. Πρόκειται για ένα πανίσχυρο πνεύμα που τιμωρεί την ασέβεια με τύφλωση. Ο Papa Legba εκτος από το να επιτρέψει να εμφανιστούν οι Loa μπορεί να επικαλεστεί για προστασία από κακά πνεύματα, προστασία στα ταξίδια, πραγματοποίηση ευχής, διδασκαλία της μαγείας, σοφία, καθοδήγηση καθώς και για την εκμάθηση της μαντικής τέχνης “Ιfa” μπορεί επίσης να διδάξει όλα τα μυστήρια του Vodun. Η ιερή του μέρα είναι η Τρίτη και το δέντρο του είναι το bebi-medicinier. Εχθρός του Papa Legba είναι το πνεύμα “Carrefour” που ανήκει στο Petro Vodun που αποτελείται από ταραχοποιά και οργισμένα πνεύματα.
Ο Carrefour κυβερνάει τα, σταυροδρόμια, είναι ο άρχοντας των νυχτερινών πνευμάτων στο Guinee και έχει τη δύναμη να τα απελευθερώνει στο φυσικό κόσμο. Φέρνει καταστροφή, αδικία, ανηθικότητα, διδάσκει τη σκοτεινή μαγεία, αλλά επίσης είναι πολύ καλός στη λύση περίπλοκων ζητημάτων. Οι πιστοί τον σέβονται και όταν κάποιος καταληφθεί απο αυτόν σιγούν απο φόβο μην απελευθερώσει κακά πνεύματα. Καλείται στίς άκρες σταυροδρομιών και εμφανίζεται σαν ένας πολύ μυώδεις ψηλός μάγος.
Μια περίεργη φυσιογνωμία στο Vodun είναι η Erzulie ή αλλιώς η Μαύρη Μαντόνα. Παλαιώτερα απεικονιζόταν σαν μια γυναίκα που σκορπά νερό λόγω του συγκριτισμού όμως εμφανιζεται σαν μια έγχρωμη απεικόνιση της Παναγίας η προσπάθεια να ενταχθεί στα πλαίσια της κοινής ηθικής θα ήταν λάθος. Αυτο συμβαίνει διότι παράλληλα το πνεύμα είναι προστάτηδα της μητρότητας και της ομορφιάς, αλλά και ένα πνεύμα που φέρνει διχόνια. Η λατρεία της είναι πολύ διαδεδομένη στη θρησκεία και είναι πολύ αγαπητή. Επειδή είναι φιλάρεσκη κατα τη διάρκεια της κατάληψης παραγγέλνει ένα μεταξένιο φόρεμα στολισμένο με λουλούδια, κοσμήματα, αρώματα και αγνό σαπούνι για να πληθεί. Οι τρόποι της είναι εξαιρετικά λεπτοί σαν μιας αριστοκράτισσας και αγαπάει το χορό .Είναι παρθένος, αλλά συχνά φλερτάρει αθώα με τους Loa Dumballah, Ogun, Agwen και Azzaca, αλλά και με κοινούς θνητούς. Όταν φτάνει η ώρα να αφήσει το σώμα ξεσπάει σε λυγμούς διότι κατανοεί τον ψεύτικο και μάταιο κόσμο.Υπάρχουν διάφορα προσωνύμια που της αποδίδουν και έτσι αποκτά περισσότερες και ειδικές ικανότητες όπως Erzulie Mansur (η ευλογημένη) που χαρίζει τη μητρική αγάπη και προστατεύει τα παιδιά από το κακό, η Granne Erzulie προστάτιδα της αγάπης της γιαγιάς και της σοφίας σχετίζεται με την Αγία Άννα, αλλά επίσης στο Petro Vodun η Erzulie D’en Tort που προστατεύει τα γυναικόπαιδα και εκδικείται όποιον τους βλάψει .
Ο Ogoun τώρα είναι ένα γενναίο πνεύμα πολεμιστής, λέγεται ότι χάρις αυτή του την ιδιότητα βοήθησε στην απελευθέρωση των σκλάβων το 1804. Κατα την κατάληψη σέβεται την ευαίσθητη ανατομία του ανθρώπινου σώματος και το κάνει με προσοχή. Σπάνια γίνεται επιθετικός, αλλά όταν γίνει ο κατελημένος πρέπει να βάλει τα χέρια του πάνω απο φωτιά που έχει ανάψει με ρούμι. Του αρέσει να μασάει τσιγάρα και να πίνει ρούμι τα οποία προσφέρονται σαν προσφορές στο Poto Mitan. Συνδέεται με τον Άγιο Ιάκωβο και δίνει δύναμη μέσω της μαγείας και της προφητείας.
Ο φιδόμορφος Loa Dumballah χαρίζει σοφία, γονιμότητα και ένα καλό γάμο μαζί με τη σύζυγο του Aida-Wedo. Η επίκληση του είναι συχνά δύσκολη γιατί δεν εδραιώνει καλή επαφή με τον φυσικό κόσμο, όταν καταλάβει κάποιον ζητάει να του προσφέρουν αυγά που τα σπάει με τα δόντια του. Του αρέσουν τα αυγά, τα πεπόνια, η κότες ,οι κόκορες και το ρίζι. Είναι αντίστοιχος με τον Άγιο Πατρίκιο. Ένα πνεύμα θεραπευτής και Βασιλιάς της Γαλλίας είναι ο Dan Wedo διδάσκει ιατρική και γιατροσόφια συνδέεται με τον Άγιο Λουκά.
Τα πνεύματα στην καθημερινή ζωή.
Η θεολογία του Vodun απαρτίζεται απο ένα μεγάλο αριθμό πνευμάτων “Loa” (περισσότερα απο 80) είτε σημαντικά είτε δευτερεύοντα, τα οποία καλύπτουν ενα μεγάλο φάσμα ιδιοτήτων απο τον χειρισμό και τη διατήρηση των φυσικών φαινομένων μέχρι τις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων. Χωρίζονται στα “Rada” Loa όπου είναι τα καλά πνεύματα και προσφέρουν αγάπη, ευημερία και θεραπεία και στα “Petro” Loa που είναι τα οργισμένα πνεύματα και φέρνουν καταστροφή, αρρώστια και θάνατο. Φυσικά έχουν και κάποιες προτιμήσεις που οι πιστοί τηρούν με ευλάβεια ώστε να επιτελέσουν ο,τι τους ανατέθηκε. Αυτές μπορεί να είναι φρούτα, κρέας και λαχανικά, αλλά σε ορισμένα πνεύματα πιο σύγχρονες προσφορές όπως χάμπουργκερ, ρούμι και τσιγάρα. Υπάρχουν διάφορα πνεύματα που μιάζουν να έχουν ανθρώπινες συνήθειες ακόμα συμπάθειες και αντιπάθειες. Ο Azzaca που απεικονίζεται σαν νεαρός που καλλιεργεί τη γη και είναι προστάτης της, έχει αδυναμία στις νεαρές γυναίκες και τις κυνηγά σαν άλλος σάτυρος, όταν δεν δουλεύει παίζει, κουτσομπολεύει τα τοπικά νέα αυτό έχει σαν αποτέλεσμα όταν καταλαμβάνει κάποιον σε τελετή να αποκαλύπτει κουτσομπολιά φέρνοντας σε αμηχανία όσους τα είπαν. Ενα αρχετυπικό ζευγάρι Loa όμως είναι πολύ αγαπητό ανάμεσα σε ιερείς και μάγους του Vodun. Ο Loko και η Ayizan αυτοί οι δύο ήταν οι πρώτοι ιερείς houngan και mambo αντιστοίχως και μεταφέρουν τη γνώση τους μέσω της τελετής Kanzo (μύηση στο ιερατείο) είναι οι τρομεροί φύλακες των reglemen των ιερών και ορθών τρόπων λειτουργίας του Vodun, προστάτες των ιερέων και των μαγικών τους αντικειμένων. Ο Loko εμφανίζεται ξυπόλητος καπνίζοντας την πίπα του, είναι προστάτης της βλάστησης, γνώστης των θεραπευτικών μαγικών βοτάνων γιαυτο και οι μάγοι γιατροί τον καλούν πάντοτε πριν την θεραπεία. Λέγεται οτι παίρνει τη μορφή αέρα ακούγοντας τις συζητήσεις των θνητών μην αδικήσουν και αυτό τον κάνει δίκαιο δικαστή, δίνει επίσης απλόχερα τις γνώσεις του στους μάγους και ιερείς. Η σύντροφος του Ayizan έχει τη μορφή μια σεβάσμιας γηραιάς γυναίκας που εμφανίζεται μετά από προτροπή του συζύγου της. Σε τελετές καταλαμβάνει το σώμα για πολύ σήντομο χρονικό διάστημα και γνωρίζει όλα τα λόγια για τις επικλήσεις των πνευμάτων καθώς και τους εξορκισμούς τους. Κατά τη διάρκεια της Kanzo ευλογεί το asson τη μαγική κουδουνίστρα που δίνει στους ιερείς τη δύναμη να καλούν τα πνεύματα. Ολοι οι ιερείς είναι παιδιά της τους προστατεύει και τους καθοδηγεί. Το ιερό της δέντρο είναι το φοινικόδεντρο.
Οι μακάβριοι Βαρώνοι.
Ό έγχρωμος λαός ανέκαθεν είχε αντιληφθεί τη σημασία του μεταθανάτιου κόσμου, δίνοντας του ιδιαίτερη σημασία και καλλιεργόντας τη σκέψη του προς αυτόν. Τα σεβαστά λοιπόν Loa που κυβερνούν τα πεδία του θανάτου αποτελούνται απο τους τέσσερις μαύρους Βαρώνους…
Η οικογένεια των Βαρώνων που ονομάζεται Ghede (άλλη ονομασία των Βαρώνων) συγκροτείται ιεραρχικά από τον Baron Samedi ( που σημαίνει ο Σαββατιανός Βαρώνος) Η μορφή του μοιάζει με σκελετό, φοράει μαύρο ψηλό καπέλο και κοστούμι, λατρεύει τα τσιγάρα καπνίζοντας δύο μαζί πολλές φορές, το ρούμι, τον καφέ, το ψητό καλαμπόκι, το αλάτι και τις καυτές πιπεριές. Ο Σαββατιανός Βαρώνος είναι πολύ ερωτικός απατώντας πολλές φορές τη γυναίκα του με θνητές ή θνητούς. Όταν καταλαμβάνει κάποιον τον προτρέπει να απελευθερώσει όλη τη σεξουαλική του ορμή. Η μαγεία του στο Petro Vodun είναι πανίσυρη, το σύμβολο του είναι ένας σταυρός πάνω σε μνήμα που βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Μπορεί να γιατρέψει κάθε θνητή ασθένεια ή ακόμη και να αναστήσει αν αξίζει τον κόπο, κανείς δεν παιθένει είτε απο μαγεία είτε απο φυσικά αίτια χωρίς την άδεια του. Φροντίζει επίσης για τη σήψη των σωμάτων ώστε οι νεκροί να μην γίνουν ζόμπι. Όπως στην περίπτωση του Papa Legba ο Baron Samedi είναι ο μόνος που μπορεί να επιτρέψει επικοινωνία των θνητών με τον κόσμο των πνευμάτων. Η εμφάνιση του όμως σε μια τελετή είναι ένα σπάνιο γεγονός γιατί προτημά τον κόσμο των πνευμάτων οπού συνήθως ζεί σκαρώνοντας φάρσες και λέγοντας αισχρολογίες (όπως όλα τα πνεύματα του θανάτου) στους άλλους Loa που απλώς τον ανέχονται. Η σύζυγος του είναι ένα εξίσου πανίσχυρο Loa, ονομάζεται Maman Brigitte η εμφάνιση της θυμίζει δυτική γυναίκα έχει λευκό δέρμα και πράσινα μάτια, φορά ενα μαύρο φόρεμα. Πιστεύεται οτι είναι η πρώτη γυναίκα που θάφτηκε ποτέ σε νεκροταφείο μπορεί να θεραπεύσει κάθε αρρώστια που έχει προέλθει απο μαγεία. Το αγαπημένο της ποτό είναι ρούμι ανάμικτο με καυτές πιπεριές είναι τόσο καυτό που οι ιερείς αμέσως καταλαβαίνουν αν η κατάληψη είναι πραγματική. Σχετίζεται με την Αγία Brigid. O Baron Cimetiere είναι ο Ανατολικός φύλακας των νεκροταφείων, φρουρεί επίσης τις κρύπτες των νεκρών. Λέγεται πώς γίνεται αντιληπτός σαν παρουσία πισω απο την πλάτη των ανθρώπων που επισκέπτονται το νεκροταφείο. Ο Baron La Croix (Ο βαρώνος του σταυρού) είναι ο πιο ευγενείς και καλόκαρδος Loa γνωρίζει τις απαντήσεις στα φιλοσοφικά ερωτήματα του θανάτου και τις δίνει χωρίς να κάνει διαχωρισμούς. Τέλος ο Baron Kriminel πρόκειται για ένα εξαιρετικά επικίνδυνο πνεύμα ενός ατιμώρητου εγκληματία, όταν καταλαμβάνει κάποιον τον αναγκάζει να φάει τη σάρκα του και να μαχαιρώσει τους γύρω του. Το μόνο που τον κατευνάζει είναι οι φωνές απο κότες που καίγονται ζωντανές. Αποδίδει άμεση τιμωρία όμως πάντοτε επιστρέφει την περίοδο του Fet Ghede (2 Νοεμβρίου μέρα όλων των ψυχών) για να λάβει την πληρωμή του που συχνά είναι ο ίδιος ο επικλητής του.
Τα veve…
Η τελετή έχει αρχίσει οι προσφορές γύρω από το Poto Mitan έχουν τοποθετηθεί, τα φετίχ έχουν στηθεί και τώρα οι ιερείς και οι μάγοι δημιουργούν το veve. Τα veve είναι η προσωπική σφραγίδα των Loa και αυτά είναι διαφορετικά ανάλογα το πνεύμα. Το veve δημιουργείται στη βάση του περιστυλίου στα Rada πνεύματα με ένα μίγμα από καλαμποκάλευρο και κόκκινη σκόνη (συνήθως από τούβλο) και στα Petro με αίμα ζώου. Ο Ιερέας συγκεντρώνεται και λέγοντας τις μαγικές του προσευχές υπο τον ήχο ειδικής τυμπανοκρουσίας καλεί τον Loa.
Papa legba veve
Η λατρεία του Vodun παραμένει ζωντανή ακόμη και σήμερα. Η μαγεία του κερδίζει έδαφος και συχνά πέφτει στα χέρια μας κάποιο φυλαχτο Vodun. Κλείνω με μια παροιμία των εγχρωμων που λέει οτι «το 60% είμαστε Ρωμαιοκαθολικοί, το 40% προτεστάντες όμως το 100% πιστοί Vodun»
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό mystery…