Γιούλια Γκούτοβα
Σε δεκάδες εργαστήρια στη Ρωσία γίνονται έρευνες για φάρμακα κατά του καρκίνου και το καθένα από αυτά έχει τα μυστικά του. Η RBTH ρώτησε επιστήμονες για τις ..προοπτικές των ερευνών και για την κατάσταση στην αγορά φαρμάκων..
Για σύνθεση νέων χημικών ουσιών μιλά ο διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου πειραματικής διάγνωσης και θεραπείας όγκων, Ανατόλι Μπαρίσνικοφ. Όπως αναφέρει, αυτές δοκιμάζονται για την αντικαρκινική δράση τους και ακολουθεί η δημιουργία του πρότυπου φαρμάκου. Εξηγεί ότι σήμερα η πιο πολλά υποσχόμενη κατεύθυνση είναι αυτή των φυτικών παρασκευασμάτων. Σε αυτά υπάρχει άλλος μηχανισμός δράσης και είναι λιγότερο τοξικά.
Η κατεύθυνση αυτή αναπτύσσεται στο εργαστήριο διαγονιδιακών παρασκευασμάτων. Εκεί, με τη χρήση φυτών παράγεται «ανθρώπινη» πρωτεΐνη, από την οποία φτιάχνουν φάρμακο κατά του καρκίνου. Αυτό είναι νέο και αναμενόμενο, όχι γιατί θα γιατρέψει τους πάντες, αλλά επειδή θα είναι λίγο καλύτερο από τα υπόλοιπα φάρμακα.
Το μέλος του επιστημονικού προσωπικού, Αικατερίνα Κοσομπόκοβα, δείχνει το «θερμοκήπιο» του εργαστηρίου, όπως το αποκαλεί. Σε αυτό το μικρό δωμάτιο υπάρχουν συσκευή ύγρανσης του αέρα, εξαερισμός και πλαστικές γλάστρες με υπέροχα μεταφυτευμένα φυτά. Ο άγριος καπνός που φυτρώνει στην Αυστραλία, είναι ένα ανάλογο του συνηθισμένου ταμπάκο από το οποίο φτιάχνονται τα τσιγάρα, αναφέρει η Κάτια. Διευκρινίζει δε, ότι δεν είναι τα διαγονιδικά (δηλ. γενετικά τροποποιημένα) φυτά που φοβούνται όλοι. Με τη βοήθειά τους παίρνουν τα αντισώματα για την ογκοπρωτεΐνη her-2, δηλαδή την ουσία που καταπολεμά ορισμένους τύπους καρκίνου. Αυτή υπάρχει ήδη στη φαρμακευτική αγορά, το παρασκεύασμα ονομάζεται «Herceptin», είναι πολύ ακριβό, και ανάλογό του δεν υπάρχει στη Ρωσία. Από αυτά τα φυτά λαμβάνεται ένα πολύ πιο φτηνό ανάλογο, το οποίο -πιθανόν- να είναι και καλύτερο όσον αφορά κάποιους άλλους συντελεστές.
Οι επιστήμονες δημιουργούν βακτήρια με γενετική δομή, η οποία επιτρέπει στα φύλλα του καπνού να αναπτύσσουν τα απαραίτητα λευκώματα που χρειάζονται για το φάρμακο. Τα φυλλαράκια στα οποία έχουν διεισδύσει τα βακτήρια, εμφανισιακά δεν διαφέρουν από τα κανονικά. Έχουν πάνω τους μόνο μικρούς κύκλους, που είναι τα ίχνη της σύριγγας χωρίς βελόνα, με την οποία εισήχθησαν τα βακτήρια. Αργότερα, τα φύλλα συγκεντρώνονται και καθαρίζονται, ώστε να ληφθούν από αυτά τα λευκώματα για το φάρμακο.
Σύντομα, κλινικές δοκιμές
Ο διευθυντής του εργαστηρίου, Βιατσεσλάβ Κοσορούκοφ, αναφέρει ότι υπάρχουν πολλές μορφές καρκίνου και όλες οι ενέργειες που γίνονται αποσκοπούν στο να αυξήσουν τον αριθμό των ανθρώπων που σώζονται -που δεν πεθαίνουν- από έναν συγκεκριμένο τύπο. Στην ερώτηση ότι, δηλαδή δεν πρόκειται για θεραπεία, αλλά απλώς για κάποια επενέργεια στο καρκίνωμα, αυτός αναφέρθηκε στην ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, ότι έλαβες ένα φάρμακο και θεραπεύτηκες. Ακόμη όμως και ένα συνηθισμένο χάπι κατά του πόνου βοηθά κατά 90% και όχι 100%. Ως εκ τούτου, η μάχη κατά του καρκίνου του μαστού διεξάγεται με αυτό το 30% που καταλαμβάνει αυτή η ογκοπρωτεΐνη her-2. Για το υπόλοιπο 70% όμως του τύπου αυτού του καρκίνου, δεν θα βοηθήσει, και χρειάζεται για το συγκεκριμένο ποσοστό ένα άλλο φάρμακο. Προσθέτει ωστόσο ότι φυσικά, υπάρχουν και περιπτώσεις που ό,τι και αν δημιουργήσεις, δεν θα βοηθήσει σε τίποτα.
Δεν υπάρχει το “σούπερ φάρμακο”
Ερωτώμενος σχετικά με το αν θεραπεύονται ορισμένοι τύποι καρκίνου, ο Κοσορούκοφ αναφέρει ότι δεν πρόκειται για θεραπεία, αλλά πως αυτό ονομάζεται υποχώρηση των συμπτωμάτων, καθώς όποιος είχε όγκους, η πιθανότητα να τους αποκτήσει πάλι, είναι αρκετά υψηλή. Δεκάδες άνθρωποι οι οποίοι τηλεφωνούν στο ερευνητικό κέντρο ζητούν βοήθεια και τότε πρέπει κάποιος να τους εξηγήσει ότι είναι άντρες, ενώ το παρασκεύασμα που δημιουργείται αφορά στο καρκίνο του μαστού. Ο διευθυντής ζητά τη συνδρομή των ΜΜΕ για να αποσαφηνιστεί στο κοινό, ότι δεν υπάρχει η έννοια «φάρμακο κατά του καρκίνου». Προκειμένου ο κόσμος να κατανοήσει, ότι υφίστανται εκατό φάρμακα, για διάφορα είδη του. Στη Ρωσία υπάρχουν δεκάδες ινστιτούτα που δραστηριοποιούνται στην αναζήτηση φαρμάκων κατά του καρκίνου. Ενώ στο εξωτερικό, δαπανώνται τεράστια ποσά από εταιρίες, οι οποίες ευελπιστούν ότι θα λάβουν τα ίδια ποσά από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα.
Αν εμφανιστεί ένα σούπερ φάρμακο, τότε θα κοστίζει ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσό, αναφέρουμε στον διευθυντή του Ινστιτούτου, Ανατόλι Μπαρίσνικοφ. Και αυτός δίνει την απάντηση ότι εξαιρετικά μεγάλος, θα είναι ο αριθμός των πωλήσεών του. Καθότι, όπως για παράδειγμα συμβαίνει και με το αυτόματο Καλάσνικοφ, αν το χρησιμοποιούν όλοι και έχει εκατομμύρια πωλήσεις, τότε και η τιμή του θα είναι χαμηλή. Συγκεκριμένα στη Ρωσία, όπως επισημαίνει, κάθε χρόνο αρρωσταίνουν περίπου 600 χιλιάδες άτομα. Σύμφωνα με τις προγνώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ως το 2025 ο κάθε τρίτος άνθρωπος στη Γη θα πάσχει από καρκίνο. Προσεγγίζουμε όλο και περισσότερο αυτό το ποσοστό. Ο Μπαρίσνικοφ ζητά να καταστεί σαφές το γεγονός ότι σήμερα δεν είναι δυνατή η θεραπεία με χημικά παρασκευάσματα, επειδή γνωστά έως τώρα είναι περίπου εκατό τέτοια. Όλα εκείνα που μελλοντικά θα μπορούσαν ίσως να υπάρξουν έχουν ήδη μελετηθεί και ιδιαίτερες ελπίδες που να συνδέονται με αυτά, δεν υπάρχουν. Το μόνο που μπορεί να βοηθήσει είναι η ανακάλυψη νέων τρόπων παρασκευής των φαρμάκων, καθώς αυτή η αλλαγή μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα.
Όσον αφορά το στόχο αυτών που φτιάχνουν τα φάρμακα, ο διευθυντής του Ινστιτούτου επισημαίνει ότι οι επιστήμονες έχουν πάντοτε υψηλούς στόχους, αλλά σήμερα τα φάρμακα παρασκευάζονται από εταιρίες φαρμάκων κατόπιν παραγγελίας, γεγονός που δεν συμβαίνει μόνο στη Ρωσία. Αν η εταιρία τα φτιάχνει, ποιος είναι ο βασικός της στόχος; Να κερδίσει χρήματα.
Αν το ερευνητικό κέντρο, όμως, δεν είχε να αντιμετωπίσει περιορισμούς τόσο στο οικονομικό σκέλος των ερευνών του, όσο και τις απαιτήσεις της αγοράς, θα ήταν σε θέση οι επιστήμονές του να εφεύρουν ένα πραγματικό φάρμακο για τη θεραπεία του καρκίνου; Σύμφωνα με αυτόν, είναι κάτι άγνωστο, καθώς «οι Ρώσοι είναι άνθρωποι έξυπνοι και πάντα υπάρχει η πιθανότητα να έχουν κάποιες απρόσμενες ιδέες και απρόσμενες λύσεις».
Ο επικεφαλής της ογκολογικής κλινικής αρ. 3 της Διεύθυνσης στου τομέα Υγείας της Μόσχας, Σεργκέι Στράζεφ, δηλώνει την πίστη του στους ρώσους επιστήμονες, στις ικανότητες, την εφευρετικότητα και τις έρευνές τους. Ο ίδιος διαθέτει μεγάλη εργασιακή εμπειρία στη διάρκεια της οποίας είδε πολλούς ασθενείς, και διαπίστωσε ότι σε μερικούς είχαν καλή επίδραση τα ρωσικά φάρμακα, ενώ σε μερικούς άλλους, τα εισαγόμενα. Όπως ισχυρίζεται, το ποια φάρμακα που πρέπει να λαμβάνονται εξαρτώνται από την κάθε περίπτωση, και τα ρωσικά δεν είναι σε καμία περίπτωση κατώτερα.