Η εξέδρα
Ενώ σε πολλές πρωτεύουσες πολιτισμένων λαών έλειπε από τα σπίτια το πιο «αναπόφευκτο» μέρος, η τουαλέτα (εξέδρα ή απόπατος), στα βυζαντινά σπίτια αυτή δεν ήταν σπάνια.
Στη βυζαντινή τουαλέτα υπήρχαν πήλινοι σωλήνες για απομάκρυνση των λυμάτων, οι οποίοι έπρεπε να συναντώνται με τους σωλήνες των διπλανών σπιτιών και να σχηματίζουν δίκτυο.
Σε περίπτωση βλάβης έπρεπε να επιδιορθώνονται με ευθύνη του ιδιοκτήτη, μέχρι του σημείου που συναντούσαν τους σωλήνες των γειτόνων.
Η καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά
Οι Βυζαντινοί έτρεφαν μεγάλη αγάπη στην καθαριότητα. Σύμφωνα με την άποψη της επίσημης Εκκλησίας, τρία μπάνια την ημέρα ήταν υπερβολικά, ωστόσο τα δύο δεν ήταν ασυνήθιστο φαινόμενο. Όμως, οι κληρικοί που συλλαμβάνονταν να κάνουν δύο λουτρά την ημέρα δέχονταν αυστηρές επιπλήξεις.
Οι πλούσιοι είχαν ιδιόκτητα λουτρά, ενώ για όλους τους άλλους υπήρχαν τα δημόσια, τα οποία ωστόσο στεγάζονταν σε επιβλητικά κτίρια, ήταν πολυτελή και παρείχαν όλες τις ανέσεις. Από την εποχή του Ιουστινιανού, ίσως και πιο πριν, τα δημόσια λουτρά είχαν μπανιέρες σε χωριστά διαμερίσματα, τα οποία βρίσκονταν γύρω από μια μεγάλη κυκλική λίμνη.
Το νερό ζεσταινόταν σε μεγάλους λέβητες και διοχετευόταν στους κατάλληλους χώρους μέσα από ένα σύστημα σωληνώσεων, ενώ υπήρχε η δυνατότητα να επιλέξει κάποιος το κρύο μπάνιο ή ακόμα και το ατμόλουτρο. Στα δημόσια λουτρά η είσοδος στους άντρες επιτρεπόταν οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, ενώ στις γυναίκες μόνο το βράδυ.
Νερό και σαπούνι
Γενικά, οι Βυζαντινοί πρόσεχαν την εικόνα τους και λούζονταν σχετικά συχνά με εξαίρεση τους μοναχούς, που υπέβαλλαν τον εαυτό τους σε στερήσεις.
Σύμφωνα με τα «ιατρικά» βιβλία της εποχής, οι Βυζαντινοί τον Γενάρη δεν έπρεπε να κάνουν περισσότερα από τέσσερα λουτρά, τον Μάρτη έξι και τον Απρίλη οκτώ.
Ως μέσα καθαρισμού χρησιμοποιούνταν ίνες από σπάρτα ή άλλο λουτρόχορτο και σαπούνι, το οποίο πήραν οι Βυζαντινοί απ’ τους Γάλλους, ή παλαιότερα από νίτρο. Από το σπάρτο προήλθε η λέξη «σπαρτεύω» και από αυτήν το «παστρεύω» (καθαρίζω).
Μπάνιο όλοι μαζί (Bain mixtes)
Κοινά λουτρά αντρών και γυναικών όπως τα εννοούμε σήμερα, δηλαδή σε ανοικτό χώρο (θάλασσα κλπ), οι βυζαντινοί δεν είχαν. Σε κλειστό χώρο όμως το κοινό λουτρό, ιδιαίτερα κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, δεν ήταν κάτι το ασυνήθιστο, παρά τις διαμαρτυρίες των πατέρων της Εκκλησίας και των συνόδων.
Πολλοί λαϊκοί, επίσης, θεωρούσαν σκάνδαλο το να ξεγυμνώνονται σε κοινή θέα όσοι και όσες χρησιμοποιούσαν τα λουτρά. Ωστόσο, στα λουτρά ο επισκέπτης συναντούσε ακόμα και κληρικούς ή ασκητές. Η προσωπική υγιεινή ήταν και παραμένει θέμα πολιτισμού και στο Βυζάντιο το πολιτιστικό επίπεδο ήταν υψηλό.