Οι επιστήμονες ελπίζουν να πάρουν δείγματα πετρωμάτων από τον μανδύα της Γης που θα τους βοηθήσει να απαντήσουν σε σημαντικές ερωτήσεις σχετικά με το εσωτερικό του πλανήτη μας και που μπορεί ακόμη και να αποκαλύψει πόσο βαθιά η ζωή μπορεί να επιβιώσει.
Ο μανδύας είναι ένα στρώμα από στερεά αλλά εύπλαστα πετρώματα που βρίσκεται κάτω από το εξωτερικό στρώμα του φλοιού και φτάνει μέχρι τον γήινο πυρήνα. Ξεκινά περίπου 30 με 60 χιλιόμετρα κάτω από τα πόδια μας και έχει πάχος περίπου 3.000 χιλιόμετρα, καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού όγκου της Γης.
Στους ωκεανούς, ο φλοιός είναι πολύ λεπτότερος και ο μανδύας βρίσκεται σε μικρότερο βάθος, το οποίο όμως και πάλι ξεπερνά τις δυνατότητες των καλύτερων γεωτρύπανων. Από τη δεκαετία του 1960 ως σήμερα, οι γεωλόγοι έχουν επιχειρήσει αρκετές φορές να φτάσουν τον μανδύα, πάντα όμως αποτύγχαναν λόγω οικονομικών ή τεχνικών δυσκολιών.
Παρόλα αυτά, οι ερευνητές της αποστολής SloMo Project πιστεύουν ότι υπάρχει λύση. Αυτήν την εβδομάδα, το ερευνητικό πλοίο JOIDES θα αναχωρήσει από τη Σρι Λάνκα και θα κατευθυνθεί σε μια περιοχή του νοτιοδυτικού Ωκεανού που ονομάζεται Ανάχωμα της Ατλαντίδας.
Η περιοχή αυτή βρίσκεται κοντά στη Μεσοωκεάνια Ράχη του Ινδικού, ένα γιγάντιο χαντάκι που βρίσκεται στο όριο δύο τεκτονικών πλακών και επιτρέπει σε μάγμα να αναβλύζει από το υπέδαφος και να ανανεώνει διαρκώς τον φλοιό του ωκεάνιου πυθμένα.
Λόγω αυτών των ιδιαίτερων γεωλογικών συνθηκών, οι υπεύθυνοι της αποστολής πιστεύουν ότι στην περιοχή του Αναχώματος της Ατλαντίδας ο μανδύας βρίσκεται μόλις πέντε χιλιόμετρα κάτω από το βυθό της θάλασσας, θάλασσα, η οποία έχει βάθος μόλις 700 μέτρων στο σημείο της γεώτρησης.
Στην πρώτη πρώτη φάση της αποστολής, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τον Ιανουάριο, το γεωτρύπανο του JOIDES θα επιχειρήσει να διαπεράσει το πρώτο ενάμισι χιλιόμετρο φλοιού. Σε επόμενη φάση, η οποία προγραμματίζεται για το 2018 χωρίς όμως να έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση, το ίδιο ερευνητικό σκάφος θα προσπαθήσει να φτάσει το βάθος των 3 χιλιομέτρων κάτω από τον ωκεάνιο πυθμένα. Αν όλα πάνε καλά, ένα διαφορετικό κινεζικό ερευνητικό σκάφος θα συνεχίσει τη γεώτρηση μέχρι το τελικό βάθος των 5 χλμ, σε ημερομηνία που δεν έχει ακόμα καθοριστεί.
Εφόσον πετύχει, το ερευνητικό πρόγραμμα ουσιαστικά θα ανοίξει ένα νέο παράθυρο στον κόσμο που κρύβεται κάτω από τα πόδια μας.
Συγκεκριμένα, θα μπορούσε ή να διαψεύσει την κρατούσα θεωρία για το ποιο είναι το ανώτερο όριο του μανδύα. Σήμερα, οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι το όριο αυτό συμπίπτει με την «Ασυνέχεια Μοχορόβιτσιτς», ή Moho, ένα όριο κάτω από το οποίο τα σεισμικά κύματα αλλάζουν απότομα ταχύτητα.
Ωστόσο οι ερευνητές της αποστολής πιστεύουν ότι η Ασυνέχεια Μοχορόβιτσις ενδέχεται να μην συμπίπτει με το όριο του φλοιού, αλλά απλώς να σημειώνει το βάθος μέχρι το οποίο το νερό των ωκεανών διαβρέχει τον μανδύα και προκαλεί χημικές αλλαγές στο περιεχόμενό του.
«Το Moho είναι ομοιόμορφο σε όλη την έκταση των ωκεανών, γι΄αυτό και όλοι υπέθεταν ότι ο ωκεάνιος φλοιός είναι κι αυτός ομοιόμορφος και επομένως απλός» δήλωσε στο BBC ο Κρις ΜακΛίοντ, γεωλόγος του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ και μέλος της αποστολής.
«Αν όμως το σεισμικό όριο Moho είναι στην πραγματικότητα ένα όριο χημικής αλλαγής των πετρωμάτων λόγω διαβροχής του μανδύα με νερό, αυτό θα σήμαινε ότι γνωρίζουμε πολύ λιγότερα για τον ωκεάνιο φλοιό από ό,τι νομίζαμε» εξήγησε ο ερευνητής.
Επισημαίνει ακόμα ότι η διαβροχή του μανδύα με νερό προκαλεί χημικές αντιδράσεις που απελευθερώνουν μεθάνιο και υδρογόνο, αέρια που χρησιμοποιούνται ως πηγή ενέργειας από μικρόβια της αβύσσου.
Και αυτό σημαίνει ότι τα ανώτερα στρώματα του μανδύα, σε βάθος εκατοντάδων μέτρων ή ακόμα και αρκετών χιλιομέτρων, μπορεί να φιλοξενούν άγνωστα ως σήμερα, σχεδόν εξωγήινα οικοσυστήματα.