Από τον Αντώνη Κυριαζή – Σε έναν υπόγειο θάλαμο υπάρχουν 130 αρχαία ελληνικά αγάλματα εξαιρετικού κάλλους, που περιμένουν να ανακαλυφθούν.
ΕΝΑΣ ΥΠΟΓΕΙΟΣ θάλαμος πουπεριέχει 130 αρχαία ελληνικά αγάλματα ανακαλύφθηκε στην Αθήνα πριν από 25 χρόνια. Αλλά κανείς μέχρι τώρα δεν έχει κατορθώσει να νικήσει το τέρας της ελληνικής γραφειοκρατίας που εμποδίζει το άνοιγμα της καταπακτής, ώστε τα αγάλματα να έρθουν στο φως.
Πρόκειται για μια ακόμη «σκοτεινή» ιστορία, σχετικά με ανακαλύψεις που παραμένουν στο σκοτάδι, επειδή υπάρχει μεγάλη απροθυμία από τις Αρχές. Και αυτό τη στιγμή που ξένοι λαοί, που εμφανίστηκαν πολύ όψιμα στο προσκήνιο της ιστορίας, προσπαθούν να οικειοποιηθούν την παράδοση και τον πολιτισμό των αρχαίων Ελλήνων.
Η δικαιολογία που προβάλλει το Υπουργείο Πολιτισμού είναι ότι η μυστηριώδης υπόγεια αίθουσα βρίσκεται σε ιδιωτικό χώρο και κανείς δεν θέλει να εμπλακεί σε μια νομική μάχη με τους ιδιοκτήτες.
Ο θάλαμος ανακαλύφθηκε τυχαία, όταν δύο φίλοι παρατήρησαν στο χώρο που χτιζόταν μια οικοδομή, ένα άνοιγμα στο έδαφος, δίπλα στα θεμέλια του νέου κτιρίου. Ρίχνοντας στην τρύπα ένα αναμμένο χαρτί, είδαν ότι υπήρχαν σκάλες που οδηγούσαν βαθιά μέσα στο έδαφος. Οι δύο φίλοι κατέβηκαν τη σκάλα με τη βοήθεια κεριών. Και αυτό που είδαν τους άφησε άναυδους.
Ο Φειδίας δείχνει τη ζωφόρο του Παρθενώνα στους φίλους του (πίνακας του Λώρενς Άλμα-Τάντεμα, 1868). Πηγή: Wikimedia Commons
Ο ΥΠΌΓΕΙΟΣ ΘΆΛΑΜΟΣ ΜΕ ΤΑ ΑΓΆΛΜΑΤΑ
O Κωνσταντίνος Κυπαρίσσης, ένας από τους δύο φίλους που έκαναν την ανακάλυψη, περιγράφει το γεγονός: Πετάξαμε μέσα την αναμμένη εφημερίδα και οι φλόγες αποκάλυψαν την αρχή μιας σκάλας. Στο τέλος της, και σε βάθος τριών μέτρων ή λίγο περισσότερο, υπήρχε ένα δωμάτιο∙ στα δεξιά του δωματίου υπήρχε το άγαλμα μιας θεάς με ύψος περίπου 1,80 μέτρα – έναν μεγαλοπρεπές άγαλμα. Η αριστερή πλευρά του προσώπου της ήταν ημιτελής. Στη δεξιά πλευρά της θεάς υπήρχε το άγαλμα ενός λιονταριού και δίπλα το γυμνό άγαλμα του Διογένη (του ιδρυτή της κυνικής φιλοσοφίας). Πιο δίπλα υπήρχε το άγαμα της θεάς Αθηνάς. Το δωμάτιο ήταν μακρόστενο, και στις πλευρές του, δεξιά κι αριστερά, υπήρχαν πολλά ολόσωμα αγάλματα. Μετά από είκοσι μέτρα δεν υπήρχε οξυγόνο, αλλά το δωμάτιο συνεχιζόταν κι άλλο…»
O Κωνσταντίνος Κυπαρίσσης μαζί με το φίλο του μέτρησε συνολικά 130 ακέραια αγάλματα.
Υπάρχει η φήμη ότι το δωμάτιο, με τον πλάτους 4 μ. σαν σήραγγα διάδρομο, ήταν ένα από τα εργαστήρια του κορυφαίου γλύπτη, ζωγράφου και αρχιτέκτονα Φειδία, του σημαντικότερου από τους καλλιτέχνες της κλασικής εποχής.
Ο Φειδίας (490 – 430 π.Χ.), που είχε τη γενική επιστασία της ανοικοδόμησης των ναών της Ακρόπολης και πρωτίστως του Παρθενώνα, φιλοτέχνησε, μεταξύ άλλων, το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου για το σηκό του Παρθενώνα (446-438 π.Χ.), που είχε κολοσσιαίο μέγεθος (11,5 μ.) και αποτέλεσε καινοτομία στην τεχνική των λατρευτικών αγαλμάτων.
Αναπαράσταση του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς στον Παρθενώνα. (Drawing by Candace Smith).
Πηγή: Perseus Project
Στην Ολυμπία, ο Φειδίας φιλοτέχνησε το κολοσσιαίο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Μειλίχιου Διός, ύψους 11 μ., που ήταν τόσο μεγαλειώδες, ώστε περιελήφθη στα επτά θαύματα του κόσμου.
Άλλοι πάντως συμπεραίνουν από τον μεγάλο αριθμό των αγαλμάτων, ότι ο υπόγειος διάδρομος οδηγούσε πιθανώς σε έναν ναό.
Θα περίμενε κανείς ότι μια τόσο σημαντική ανακάλυψη θα κινητοποιούσε το Υπουργείο Πολιτισμού και την Αρχαιολογική Υπηρεσία να σπεύσουν επί τόπου για να διεξάγουν περαιτέρω έρευνες. Ευτυχώς, όμως, κάτι τέτοιο δεν έγινε, γιατί θα ερχόταν σε αντίθεση με την ακολουθούμενη νεοελληνική πρακτική της πλήρους αδιαφορίας.
Ο Κωνσταντίνος Κυπαρίσσης μίλησε με έναν δικηγόρο, ο οποίος τον συμβούλεψε να μην πει τίποτε σε κανέναν, αλλά να γράψει μια επιστολή προς το Υπουργείο Πολιτισμού με την οποία θα γνωστοποιούσει την ανακάλυψη. Έτσι και έγινε. Η πρώτη επιστολή εστάλη στο υπουργείο την 1η Μαρτίου 1988. Έκτοτε ακολούθησαν πολλές άλλες επιστολές. Χάθηκαν όμως στους λαβύρινθους του υπουργείου, καθώς με κάθε αλλαγή της κυβέρνησης γινόταν και αλλαγή υπουργού.
Αρχαίοι ελληνικοί θησαυροί. Οι ξένοι τους προβάλλουν, ενώ εμείς τους αποκρύπτουμε, παρ’ όλο που είναι εθνική κληρονομιά. Πού οφείλεται αυτή η ολιγωρία; Είναι τυπικό παράδειγμα γραφειοκρατικής ανικανότητας, ή υπάρχουν άλλοι λόγοι που ό,τι κάνουν το κάνουν στα κρυφά;
Μια ακόμη επιστολή στάλθηκε στις 20 Αυγούστου 2003. Το 2004, και μη έχοντας πάρει καμιά απάντηση, ο κ. Κυπαρίσσης απευθύνθηκε στον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή και το ίδιο έκανε το 2006 και το 2007. Όμως, στου κουφού την πόρτα…
Παρ’ όλα αυτά, γίνονται και θαύματα. Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά την ανακάλυψη, ο κ. Κυπαρίσσης έλαβε την πρώτη του απάντηση. Στις 20 Μαρτίου 2007, το Υπουργείο Πολιτισμού έστειλε μια επιστολή με την οποία τον ευχαριστούσε για το… ενδιαφέρον του και του ζητούσε να… δηλώσει αυτά που είχε βρει. Εναρμονισμένη με τα πολιτικά ειωθότα, η επιστολή ανέφερε ότι, εάν το πράξει, θα λάβει ανταμοιβή και αναγνώριση.
Την ίδια μέρα, ο κ. Κυπαρίσσης έλαβε μια δεύτερη επιστολή, η οποία του ζητούσε να οδηγήσει τους αρχαιολόγους της υπηρεσίας στον τόπο της ανακάλυψης.
Αμ” έπος, αμ” έργον. Μια ομάδα 17 ατόμων, αποτελούμενη από αρχαιολόγους, κυβερνητικούς παράγοντες και νομικούς επισκέφθηκε την επίμαχη τοποθεσία. Στο μεταξύ η είσοδος είχε καλυφθεί με άσφαλτο. Παρ’ όλα αυτά, το στρώμα της ασφάλτου ήταν λεπτό και μπορούσε άμεσα να μετακινηθεί, αποκαλύπτοντας την μαρμάρινη είσοδο, χωρίς να χρειαστεί περαιτέρω ανασκαφή. Το εργαστήριο του Φειδία στην αρχαία Ολυμπία. Πηγή: Wikimedia Commons
Την επόμενη μέρα, ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης απέστειλε νέα επιστολή στον κ. Κυπαρίσση με την οποία τον ενημέρωνε ότι επειδή ο τόπος ανήκει σε ιδιώτη και η είσοδος καλύπτεται με άσφαλτο, δεν επιτρέπεται η ανασκαφή και ως εκ τούτου δεν μπορούν να ελέγξουν αν οι ισχυρισμοί του ήταν αληθείς ή όχι. Φαίνεται πως αγνοούσαν ότι υπάρχουν συσκευές που μπορούν εύκολα να εντοπίσουν αν υπάρχει κενός χώρος κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και ότι αυτό δεν απαιτεί καμία γεώτρηση).
Η ιστορία δεν σταματά εδώ. Λίγες μέρες αργότερα, ο δικηγόρος του κ. Κυπαρίσση πήγε στην περιοχή και διαπίστωσε ότι η άσφαλτος πάνω από την είσοδο ήταν νωπή, που σημαίνει ότι κάποιος είχε σκάψει στο σημείο αυτό και στη συνέχεια το σφράγισε πάλι.
Έκτοτε, άκρα του τάφου σιωπή. Τίποτα δεν ακούστηκε ξανά ούτε από το Υπουργείο Πολιτισμού ούτε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Ο δικηγόρος του κ. Κυπαρίσση επικοινώνησε με το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και τους έδωσε όλα τα σχετικά έγγραφα και τις επιστολές, καθώς και λεπτομέρειες σχετικά με τον τόπο και την υφιστάμενη κατάσταση. Το Αρχαιολογικό Συμβούλιο εξεπλάγη διότι δεν ενημερώθηκε ποτέ γι’ αυτό. Τα μέλη του έδειξαν ενθουσιασμένα με τις πληροφορίες και υποσχέθηκαν ότι θα διερευνήσουν άμεσα την υπόθεση και ότι θα τον ενημερώσουν σχετικά. Κάτι που δεν συνέβη ποτέ.
Στο βίντεο που ακολουθεί, ο δικηγόρος του κ. Κυπαρίσση αναφέρεται στην περίεργη αυτή υπόθεση.
Υπόγειος θάλαμος με 130 αρχαία Ελληνικά αγάλματα (Βίντεο)
