ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΒΑΛΕΡΙΟΥ ΓΚΑΦΕΝΚΟΥ (+18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1952)
Ο Βαλέριος Γκαφένκου γεννήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1921 στην Βεσαραβία κοντά στην πόλη Μπάλτσι.Οι γονείς του Βασίλειος και Έλενα ήταν εύποροι χωρικοί.Απ’όταν ήταν μαθητής ο Βαλέριος ξεχώριζε για τις σχολικές του επιδόσεις και ήταν πολύ αγαπητός από τους συμμαθητές του και τους καθηγητές.Τέλειωσε το λύκειο το καλοκαίρι του 1940 και εγγράφηκε στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Ιασίου.
Αυτήν την περίοδο η πατρίδα του η Βεσσαραβία πέρασε υπό την κατοχή των Σοβιετικών και έτσι η οικογένειά του πέρασε τον Προύθο και κατέφυγαν στο Ιάσιο της Ρουμανίας ως πρόσφυγες. Μαζί με τον πατέρα του,γεμάτοι προφυλάξεις επιστρέφουν στην Βεσσαραβία να τακτοποιήσουν κάποιες υποθέσεις.Τότε ο πατέρας του έχοντας εξασφαλίσει την ασφάλεια της οικογενείας του,τού ανακοινώνει ότι θα μείνει για να πολεμήσει για την ανεξαρτησία της πατρίδας τους και αναθέτει στον Βαλέριο την φροντίδα της μητέρας του και των τριών αδελφών του.Το φθινόπωρο του 1941 συλλαμβάνεται εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων και καταδικάζετε σε 25 χρόνια φυλακή.
Ήταν 20 ετών.Την περίοδο 1942-1948 έμεινε φυλακισμένος στο Αιούντ. Εδώ ο Βαλέριος και κάποιοι άλλοι κρατούμενοι γίνονται μέρος της ομάδας των δικηγόρων Τραιάν Τριφάν και Τραιάν Μαριάν των οποίων η βασική ενασχόληση ήταν η χριστιανική βιοτή σε πνεύμα φιλοκαλικό. Η πνευματική ατμόσφαιρα στη φυλακή του Αιούντ είχε έναν ρόλο βασικό στην πνευματική διαμόρφωση του Βαλέριου. Εδώ με θείο φωτισμό θα φτάσει να δει τις αμαρτίες του.Ο καρπός της μετανοίας του θα είναι μια κατάσταση ψυχικής ευφορίας η οποία θα τον συνοδεύσει σε όλες τις δοκιμασίες του.
Μετά το Αιούντ ακολουθεί η φυλακή στο Πιτέστι(1948-1949),λίγοι μήνες στο Βακαρέστι και η φυλακή-σανατόριο στην Τίργκου-Όκνα(1950-1952)
Στην Τίργκου-Όκνα,όντας σε κατάσταση προχωρημένης φυματίωσης,θα γίνει το λιμάνι στο οποίο όλοι κατέφευγαν για να ενισχυθούν και να παρηγορηθούν. Η μεταστροφή στο Θεό πολλών αθέων κρατουμένων,η αγάπη μεταξύ των κρατουμένων, το πνεύμα θυσίας που έδειχναν προς τους πιο άρρωστους,όλα λαμβάνουν μέρος υπό την επιρροή του Βαλέριου Γκαφένκου. Η γεμάτη χάρη παρουσία του δημιούργησε μια πνευματική ατμόσφαιρα μοναδική στην ιστορία του κομμουνιστικού γκούλαγκ.«Έχω επιθυμήσει τόσο πολύ την Τίργκου Όκνα»!θα πει μετά από πολλά χρόνια κάποιος που πέρασε απ’αυτήν την φυλακή.
«Αυτό που δημιούργησε και αυτό που έζησε ο Βαλέριος κατά την μακροχρόνια κράτησή του για κάθε ψυχή με την οποία ερχόνταν σε επαφή,είναι δύσκολο να το φανταστείς και ακόμη πιο δύσκολο να το περιγράψεις με λόγια»θα πει ένας πρώην συγκρατούμενος του.
Προγνωρίζοντας την ημέρα της κοιμήσεώς του,ο Βαλέριος θα βρεθεί εκείνη τη στιγμή σε μια τόσο υψηλή πνευματική κατάσταση ώστε ο φίλος του Ιοάν Ιανωλίδης ό οποίος βρισκόνταν δίπλα του κατά τη στιγμή του θανάτου του θα πει μετά από χρόνια:«Στον αιώνα τον άπαντα δεν επιθυμώ να ζήσω μια τόσο υψηλή πνευματική εμπειρία,αφού εκείνη τη στιγμή ήμουν τόσο,μα τόσο ευτυχισμένος»
–
Η επίσκεψη της Παναγίας στον Βαλέριο
Ο άγιος μάρτυς Βαλέριος αξιώθηκε και της επισκέψεως της Θεοτόκου. Αναφέρει ο ίδιος σε μία διήγησή του:
– Αυτή τη νύχτα αγρυπνούσα. Περίμενα να ακούσω τη μελωδία από τα κάλαντα που συνέθετα. Ήθελα να είναι πολύ ωραία. Την έψαλλα στο νου μου. Την αισθάνθηκα να κατεβαίνει από τους ουρανούς. Λοιπόν, ήμουν άγρυπνος, νηφάλιος και ήρεμος όταν ξαφνικά είδα ότι έχω στο χέρι τη φωτογραφία της Σέτας (της δεσποινίδας που είχε αγαπήσει). Κατάπληκτος από το γεγονός, σήκωσα τα μάτια μου και στην άκρη του κρεβατιού είδα την Παναγία, ντυμένη στα λευκά, όρθια, ζωντανή, πραγματική. Ήταν χωρίς το Βρέφος. Η παρουσία της μου φαινόταν ζωντανή. Η Παναγία ήταν πραγματικά δίπλα μου. Ήμουν πολύ ευτυχής. Είχα ξεχάσει τα πάντα. Τότε Αυτή μου είπε:
Εγώ είμαι η αγάπη σου! Να μη φοβάσαι! Να μην αμφιβάλλεις! Η νίκη θα είναι του Υιού μου! Αυτός αγίασε τώρα αυτόν τον τόπο και τον ετοίμασε για όσα θα γίνουν στο μέλλον. Οι δυνάμεις του σκότους αυξάνουν και ακόμη θα φοβίζουν τον κόσμο, αλλά θα αφανιστούν. Ο Υιός μου περιμένει τους ανθρώπους να επιστρέψουν στην πίστη. Σήμερα οι υιοί του σκότους είναι πιο ατρόμητοι από τους υιούς του φωτός. Έστω και αν σας φαίνεται ότι δεν υπάρχει πια πίστη στη γη, να ξέρετε ότι η απολύτρωση θα έλθει, αλλά με φωτιά και εμπρησμούς. Ο κόσμος πρέπει ακόμη να υποφέρει. Εδώ, όμως, υπάρχει πολλή πίστη και ήρθα να σας ενθαρρύνω. Κρατείτε την ομολογία σας. Ο κόσμος ανήκει στον Χριστό!
Μετά η Παναγία εξαφανίστηκε και εγώ έμεινα πλημμυρισμένος από ευτυχία. Κοίταξα το χέρι μου, αλλά δεν είχα τη φωτογραφία της Σέτας.
(Πηγή κειμένου για την εμφάνιση της Παναγίας: Ιωάννη Ιανολίδε, Συνταρακτικά περιστατικά φυλακισμένων Ρουμάνων Ομολογητών και Μαρτύρων του 20ου αιώνα, εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 2009, σ. 170-171.)
Οι τελευταίες στιγμές του
Ο Βαλέριος εκοιμήθη στις 18 Φεβρουαρίου 1952.Δυο εβδομάδες νωρίτερα είχε καλέσει εναν συγκρατούμενο τον Νικολάε Ίτουλ,ομολογώντας ότι του απεκαλύφθη η ημέρα της κοιμήσεώς του:18 Φεβρουαρίου.Τον παρακάλεσε να του ετοιμάσει ένα άσπρο πουκάμισο,εσώρουχο,ένα σπίρτο και ένα κομματάκι κερί.Επίσης του ζήτησε όπως μετά τον θάνατό του να του βάλει έναν σταυρό στο στόμα,έτσι ώστε εαν κάποτε το θελήσει ο Θεός να μπορέσουν να τον ταυτοποιήσουν.
Τη 18η Φεβρουαρίου-αφού το πρωί είχε εξομολογηθεί και είχε κοινωνήσει-ο Βαλέριος παρέδωσε την ψυχή του στα χέρια του Κυρίου«Ήταν από τις ωραιότερες στιγμές που έζησα,αν και πέθαινε ο καλύτερός μου φίλος.Αλλά εκείνος ήταν που μου μετέδωσε μια εσωτερική ειρήνη και πληρότητα που με συνοδεύουν μέχρι και σήμερα»(μαρτυρία Ιοάν Ιανολίντε)
Γνωρίζοντας από καιρό ότι ο Βαλέριος θα πεθάνει,όλοι οι συγκρατούμενοί του πέρασαν με τη σειρά για να τον αποχαιρετήσουν.Παρά το ότι ήταν αδυνατισμένος για όλους είχε έναν καλό λόγο να πει.
Μεταξύ αυτών ήταν και ο Wurmbrand(πρόκειται για τον εβραικής καταγωγής προτεστάντη πάστορα Richard Wurmbrand.Κάποια στιγμή οι συγγενείς των κρατουμένων προμήθευσαν κάποιους απ΄αυτούς με στρεπτομυκίνη το οποίο τότε έκανε θαύματα στη θεραπεία των ασθενειών του πνεύμονα.Ο κρατούμενος Λεωνίντα Στρατάν,επειδή είχε καλυτερεύσει έδωσε την δική του στον Βαλέριο.Αυτός, ενώ θα μπορούσε να γίνει ο ίδιος καλά έδωσε την στρεπτομυκίνη στον πάστορα σώζοντάς του έτσι τη ζωή!) συγκινημένος και γεμάτος ευλαβεια,κάτι που δεν συνήθιζε:
«Δόξα τω Θεώ που έφτασα εδώ!Ο Θεός με έφερε εδώ για να σωθώ.Εδώ γνώρισα το Χριστό.Τα λόγια που μου είπες,όπως και η ορθόδοξη αλήθεια που μου απεκάλυψες,δεν θα μείνουν χωρίς καρπό.Συγχώρεσε με για ότι κακό σου έκανα.Προσευχήσου για μένα γιατί έχω ανάγκη αυτήν την προσευχήΕπιθυμώ όπως να μπούμε από την ίδια θύρα στην Βασιλεία του Θεού»!
Ο Βαλέριος του απάντησε:«Χαίρομαι που συναντηθήκαμε.Καταλαβαίνω την ταραχή σας.αλλά σας παρακαλω να έρθετε στον Χριστό όπως κάποτε ο Απ.Παύλος,χωρίς δισταγμό.Να προσευχηθούμε μαζί για τον εκχριστιανισμό του εβραικού λαού.Η χάρη του Θεού να σας φέρει την Αλήθεια»!
Ο Wurmbrand ήταν βαθιά συγκινημένος.Γύρισε στο κρεβάτι του και συνέχισε να κοιτάει τον Βαλέριο…
…Απολύτως εξαντλημένος ο Βαλέριος εμπιστεύεται τις τελευταίες του σκέψεις στον φίλο του Ioan Ianolide:«Πρώτα απ΄όλα η σκέψη και η ψυχή μου βρίσκονται στον Κύριο.Ευχαριστώ που έφτασα εδώ.Τώρα πηγαίνω σ’Εκεινον.Σας παρακαλώ να Τον ακολουθείτε να Τον δοξάζετε και να Τον υπηρετείτε.Είμαι ευτυχισμένος που πεθαίνω για το Χριστό.Όλα είναι ένα θαύμα.Εγώ φεύγω αλλά εσείς έχετε μια ιερή αποστολή και έναν δύσκολο σταυρό να σηκώσετε.Στο βαθμό που θα μπορώ,από εκεί που θα βρίσκομαι θα προσεύχομαι για εσάς και θα είμαι δίπλα σας.Θα αντιμετωπίσετε πολλές θλίψεις.Να είστε δυνατοι.Να έχετε θάρρος και να προσεύχεσθε!Διατηρήστε την Αλήθεια αναλλοίωτη,χωρίς φανατισμούς.Η τρέλα της πίστεως είναι θεική δύναμη,αλλά ακριβώς χάρη σ’αυτήν είναι ισορροπημένη και βαθιά ανθρώπινη.Να αγάπάτε και να υπηρετείτε τους συνανθρώπους σας.Έχουν ανάγκη βοήθειας αφού οι εχθροί προσπαθούν να τους ξεγελάσουν.
Ο αθεισμός θα νικηθεί αλλά προσέξτε από τι θα αντικατασταθεί»!
Που και που σταματούσε για να ανακτήσει δυνάμεις
Σας ευχαριστώ απο τα βάθη της ψυχής μου για όσα όλα κάνατε για μένα.Παρακαλώ να με συγχωρήσετε…Εαν κάποιον στενοχώρησα παρακαλώ να με συγχωρέσει…Σκέφτομαι με πολλή αγάπη την μητέρα μου και τις αδελφές μου.Ελπίζω να ακολουθήσουν το δρομο του Κυρίου.Σας παρακαλώ να την φροντίζετε…Αυτά τα λόγια είναι η διαθήκη μου.Ο χριστιανισμός πρέπει να βάλει μια αρχή πιο κοντά στην αλήθεια..Παρακαλώ τους χριστιανούς πολιτικούς να ακολουθούν τη διδασκαλία του Χριστού.Οι ευθύνες τους είναι πολύ μεγάλες.