Επιμέλεια Αλέξανδρος Γιατζίδης M.D.
Ο Ελληνο-Ιταλικός πόλεμος (1940-1941)
Στον τομέα της Υγειονομικής Υπηρεσίας, εξαιτίας του αγώνα σε ιδιαίτερα ορεινό έδαφος, αρχικά παρουσιάστηκαν πολλές δυσχέρειες και προβλήματα. Από την Έκθεση του Διευθυντή της Υγειονομικής Υπηρεσίας του Τμήματος Στρατιάς Ηπείρου (ΤΣΗ), από τις 18 Δεκεμβρίου 1940 μέχρι τη διάλυσή του, διαβάζουμε:…
«… Η φύσις του εδάφους και η τακτική του πολέμου ιδίως με τας αεροπορικός επιδρομάς, ως και αι εκτάσεις των τομέων εκάστης μεραρχίας εκώλυον την ταχείαν και έγκαιρον ιατρικήν περίθαλψιν των τραυματιών και ασθενών …».Στη συνέχεια όμως, για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Στρατού ενισχύθηκαν τα στρατιωτικά νοσοκομεία, δημιουργήθηκαν νέα, αναπτύχθηκαν νοσηλευτικοί σχηματισμοί εκστρατείας, ορεινά χειρουργεία, μετακινήθηκαν ανεφοδιαστικά όργανα και συστάθηκαν ειδικά σώματα διακομιδής. Οι διακομιδές πραγματοποιούνταν κατ’ ανάγκη τη νύχτα για την αποφυγή των αεροπορικών επιδρομών, με αποτέλεσμα τις γνωστές δυσμενείς επιπτώσεις για τους διακομιζόμενους και το προσωπικό.
Τέλος, η υγειονομική υποστήριξη των μαχομένων υπήρξε αρκετά ικανοποιητική και με τη βοήθεια του Υπουργείου Εθνικής Πρόνοιας, την εθελοντική προσφορά υπηρεσιών των Αδελφών Νοσοκόμων, του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, διαφόρων οργανώσεων και συλλόγων και τέλος πολλών επώνυμων και ανώνυμων Ελληνίδων.
«… Καθ’ όλον το εξάμηνον διάστημα διεκομίσθησαν εβδομήντα πέντε χιλιάδες (75.000) σχεδόν τραυματίαι, παγόπληκτοι και ασθενείς ήτοι αναλυτικώς τριάκοντα χιλιάδες (30.000) περίπου τραυματιαι, είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) παγόπληκτοι και είκοσι χιλιάδες (20.000) ασθενείς… ».
Από ελληνικής πλευράς, παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό, το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε με επιτυχία με τη χρήση λιπαντικών ουσιών και ειδικών μάλλινων επιδέσμων και καλτσών, που κατά χιλιάδες οι Ελληνίδες κάθε ηλικίας έπλεκαν και έστελναν στο μέτωπο.
Ο ιατρός Βασίλειος Μαστακούρης του XVα Ορεινού χειρουργείου κατά την περίοδο
Την περίοδο 1940-41 η κάλυψη του Κεντρικού μετώπου από υγειονομικής πλευράς γινόταν κυρίως από τους υγειονομικούς σχηματισμούς που αναπτύχθηκαν στα χωριά Κοσίνα, Πακομίτι, Κούταλι και Λεσκοβίκι Πρεμετής. Στο χειρουργείο παρέμεναν οι ετοιμοθάνατοι, κατόπιν διαλογής. Οι Α΄ τραυματίες και ασθενείς διακομίζονταν αναλόγως του επείγοντος της θεραπείας στο χειρουργικό χειρουργείο του Β’ Σώματος Στρατού στο Λεσκοβίκι. Οι Β’ ανάγκης διακομίζονταν επίσης στο Λεσκοβίκι και οι Γ’ ανάγκης τραυματίες και ασθενείς στο Νοσηλευτικό κέντρο Ιωαννίνων.
Στις 22 Δεκεμβρίου 1940 στο χωριό Κοσίνα αναπτύχθηκαν το Β1 Πεδινό χειρουργείο, το Β1 Πεδινό νοσηλευτικό τμήμα της XV Μεραρχίας καθώς και το Σ7 Εφεδρο χειρουργικό συνεργείο, στα οποία διακομίζονταν από τους τραυματιοφορείς και τα κτήνη της (μεταγωγικά) οι απώλειες υγείας της, με καιρικές συνθήκες πολύ δυσμενείς και άθλιο οδικό δίκτυο.
Αυτός ο σχηματισμός ήταν ο μεγαλύτερος και ο πιο προωθημένος υγειονομικός σχηματισμός χειρουργικών επεμβάσεων Α’ ανάγκης τραυματιών και ο μεγαλύτερος σχηματισμός διαλογής και διακομιδής προς τους μετόπισθεν υγειονομικούς σχηματισμούς με τελικό προορισμό το νοσηλευτικό κέντρο Ιωαννίνων.
Άλλος παράγοντας που επέδρασε δυσμενώς στο δύσκολο έργο των διακομιδών ήταν η ιταλική αεροπορία.
Στις 31 Δεκεμβρίου 1940 βομβάρδισε και πυροβόλησε το χωριό Κοσίνα, όπου ήταν ανεπτυγμένοι οι υγειονομικοί σχηματισμοί των I και XV Μεραρχιών.
Ο Ερυθρός Σταυρός και οι Νοσηλεύτριες Ερυθροσταυρίτισσες το 1940
Το 1935 ιδρύθηκε το πρώτο Κέντρο Υγείας στην Αθήνα, στην περιοχή Αμπελοκήπων. Πρώτη Διευθύνουσα του Κέντρου τοποθετήθηκε η Ευριδίκη Αποστολάκη, που εκπαιδεύτηκε σαν Επισκέπτρια Αδελφή Υγιεινής στο Παρίσι. Το 1938 ιδρύθηκε στην Υγειονομική Σxολή Αθηνών στους Αμπελοκήπους, η Σxολή Επισκεπτριών Αδελφών και Νοσοκόμων, με πρώτη διευθύνουσα την Ελένη Βασιλοπούλου, την οποία στη συνέχεια διαδέχτηκε η Ευριδίκη Αποστολάκη. Στον πόλεμο του 1940 οι Αδελφές εργάστηκαν υποδειγματικά κάτω από δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες.
Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός παρέχει νοσηλευτική φροντίδα, στελεχώνει νοσοκομειακές μονάδες και σταθμούς πρώτων βοηθειών για την περίθαλψη των τραυματιών, διοργανώνει συσσίτια και διανέμει κουβέρτες και είδη ρουχισμού. Σε μια από τις πιο δύσκολες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, υποκαθιστά, στην ουσία, το κράτος προσφέροντας υπηρεσίες πρόνοιας και διαθέτοντας τις υποδομές του για τη στήριξη του ελληνικού λαού μέσα στις κακουχίες του πολέμου και της επώδυνης Κατοχής.
Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός όπως ήταν φυσικό και όπως προβλέπεται από τις Συμβάσεις της Γενεύης ήρθε συμπαραστάτης και βοηθός στην Υγειονομική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατεύματος. ΄Έθεσε στη διάθεση του μαχόμενου Στρατού, χειρουργεία εκστρατείας, ένα νοσοκομείο διακομιδής, το Νοσοκομείο του στην Αθήνα και το τμήμα του στη Θεσσαλονίκη.
Κυρίες και δεσποινίδες προερχόμενες από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας και αρκετές με πολλές ανέσεις και οικονομική ανεξαρτησία εγκατέλειψαν την άνετη ζωή, παρακολούθησαν ένα ταχύρυθμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και προσέτρεξαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για να απαλύνουν τον πόνο των ηρωικών μαχητών.
Διανομή γάλακτος στα Εξάρχεια. Αθήνα, 23 Σεπτ. 1943
Την τεράστια ευθύνη της προετοιμασίας του σχεδίου επιστράτευσης των Εθελοντριών και της εφαρμογής του είχαν τα Νοσηλευτικά Στελέχη με κορυφαία την Αθηνά Μεσολωρά. Αν η εργασία του Νοσηλευτικού Προσωπικού είναι τόσο δύσκολη και τόσο απαιτητική σε δυνάμεις, χρόνο και μέσα στους ήσυχους καιρούς ο καθένας μπορεί να φανταστεί τι ηρωισμός χρειάζεται να καλυφθούν οι νοσηλευτικές ανάγκες πολιτών και στρατεύματος σε περιόδους πολέμου κάτω από την απειλή των βομβαρδισμών σε χώρους ακατάλληλους για νοσηλεία ασθενών και τραυματιών και με ελάχιστα μέσα.
Παντού όπου εργάστηκαν οι Αδελφές του Ερυθρού Σταυρού πρόσφεραν με αυταπάρνηση ανεκτίμητες υπηρεσίες, ξαγρύπνησαν, ταλαιπωρήθηκαν, αποκλείσθηκαν από τα χιόνια, δέχθηκαν εχθρικές αεροπορικές επιθέσεις, αιχμαλωτίστηκαν και κάποιες από αυτές έδωσαν και τη ζωή τους.
ΠΗΓΕΣ: 1. ΓΕΣ Η υγειονομική υπηρεσία του Στρατού κατά τον πόλεμο 1940-41
2. Της Πόπης Κεσίδου, εθελόντριας του παραρτήματος Λάρισας του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού
medlabgr.blogspot.com
Use Facebook to Comment on this Post