Μαύρη επέτειος της χούντας η σημερινή
Η οποία διέλυσε τη χώρα, πρόδωσε και πούλησε την Κύπρο και…
στιγμάτισε τις Ένοπλες Δυνάμεις στη συνείδηση των πολιτών. Το Onalert έχει τη χαρά να φιλοξενεί ένα ακόμη κείμενο του απόστρατου αξιωματικού του ΠΝ και συγγραφέα Αντώνη Κακαρά, μέσα από το οποίο αναδεικνύεται η άλλη φωτεινή πλευρά,που για πολλά χρόνια σκεπάστηκε από το σκοτάδι της χούντας και των νοσταλγών της. Οι αξιωματικοί,τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων που αντιστάθηκαν,συνελλήφθησαν,βασανίστηκαν κατά τη διάρκεια της χούντας.
Σε δύο συνέχειες το αποκαλυπτικό κείμενο του Αντώνη Κακαρά από την τρίτομη έκδοση , “Οι Έλληνες Στρατιωτικοί”.
ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ 21-4-1967
(Απαξιωμένοι σήμερα όπως και όλοι οι εν ενεργεία και απόστρατοι στρατιωτικοί, όπως όλοι οι των Σωμάτων Ασφαλείας, όπως όλοι οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι νέοι, οι συνταξιούχοι, οι υπάλληλοι, οι μη έχοντες και μή κατέχοντες…)
Στις 23 του Μάη γιορτάζεται και τιμάται (επί του Αντιτορπιλικού ΒΕΛΟΣ με αφορμή την επέτειο του «Κινήματος του Ναυτικού») η αντίσταση των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων κατά της δικτατορίας 1967-1974. Είναι γενικά άγνωστη αυτή η αντιχουντική δραστηριότητα και κυρίως οι διώξεις που υπέστησαν όσοι στρατιωτικοί αντέδρασαν στη δικτατορία. Εκτός των δύο μαζικών κινημάτων του Βασιλιά και του Ναυτικού και της υπόθεσης ΒΕΛΟΣ με τον Παππά. Επίσης της μαζικής οργάνωσης «Ελεύθεροι Έλληνες». Παρακάτω παρουσιάζονται σε περίληψη οι περιπτώσεις αντιστασιακής δραστηριότητας και διώξεων στελεχών κυρίως του πολεμικού ναυτικού και των πλέον γνωστών των δύο άλλων όπλων.
Η ΑΝΤΙΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ
Εκτός του κινήματος του Βασιλιά το 1967 που συμμετέχουν αξιωματικοί και μονάδες όλων των όπλων, συναντάμε και συλληφθέντες αξιωματικούς της αεροπορίας και του στρατού και για την οργάνωση του κινήματος του ναυτικού. Επίσης και άλλους σε μικτές οργανώσεις που αναφέρονται στη συνέχεια (ΕΑΝ, Οπρόπουλου, ΑΑΑ). Υπήρξε όμως και ικανός αριθμός αντιχουντικών αξιωματικών του στρατού που αποδυναμώνεται με αποστρατείες και αποτάξεις. Το ίδιο και της αεροπορίας.
Η Διεύθυνση Αλλοδαπών του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως κοινοποιεί τον Οκτώβριο του 1968 ΄΄Απόρρητη και Κατεπείγουσα΄΄ διαταγή προς ΄΄Άπαντας Ελέγχους Διαβατηρίων΄΄ της οποίας θέμα είναι η «Απαγόρευσις αποδημίας αποστράτων και αποτάκτων Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας». Η διαταγή περιλαμβάνει διακόσιους τρεις αξιωματικούς όλων των βαθμών και ειδικοτήτων του στρατού ξηράς και είκοσι έναν της ΕΒΑ (Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας). Δεν περιλαμβάνονται υπαξιωματικοί χωρίς να διευκρινίζει γιατί, ενώ θα υπήρχαν περιπτώσεις αντιχουντικών υπαξιωματικών και του στρατού και της αεροπορίας. (Το ναυτικό είχε ήδη αποτάκτους υπαξιωματικούς από την υπόθεση Δημοκρατική Άμυνα). Διευκρινίζει πως δεν περιλαμβάνονται στελέχη του πολεμικού ναυτικού, της ΕΒΧ και του λιμενικού σώματος, διότι ισχύει προηγούμενο έγγραφο.
Για την αστυνομία πόλεων και το πυροσβεστικό σώμα περιλαμβάνει πίνακα, που δεν βρέθηκε με το έγγραφο. Η ύπαρξη στελεχών και των σωμάτων ασφαλείας στους οποίους απαγορευόταν η αποδημία ως «..Εθνικώς ασύμφορη..» όπως αναφέρει το έγγραφο, σημαίνει πως και αυτές οι κατηγορίες περιλάμβαναν αντιχουντικούς που τους είχε εντοπίσει το καθεστώς και τους είχε αποτάξει ή αποστρατεύσει. Η απαγόρευση με πάνω από διακόσιους αξιωματικούς του ΣΞ να πάνε στο εξωτερικό, σημαίνει πως τους κρίνει ως αντιπάλους του και ο αριθμός δεν είναι μικρός. Πολύ περισσότερο που πρόκειται για αποτάκτους-αποστράτους ενάμισι μόλις χρόνο μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου.
ΤΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Το Πολεμικό Ναυτικό παρουσίαζε μαζικά τις προτιμήσεις του κατά της δικτατορίας και με τη μορφή ΄΄κινημάτων΄΄. Και συχνά με ομαδοποιήσεις, οργανώσεις και ανολοκλήρωτα σχέδια για επιχειρήσεις σύλληψης των πρωτεργατών, καταλήψεις νησιών κ.λ.π. Η κατάληψη της Κρήτης αποτελεί κοινό παράγοντα σε όλα τα σχέδια δυναμικής αντίστασης. Οι μαζικές αντιχουντικές οργανώσεις ήταν τρεις στο ΠΝ. Το ΄΄κίνημα του Βασιλιά, η οργάνωση της Δημοκρατικής Άμυνας με υπαξιωματικούς και η οργάνωση για κίνημα το Μάϊο του 1973 που εκδηλώθηκε με την ΄΄ανταρσία του Α/Τ ΒΕΛΟΣ. Οι λοιπές περιπτώσεις ήταν μεμονωμένες αντιδράσεις με συγκεκριμένες πράξεις, με παραιτήσεις και ΄΄λιποταξίες΄΄ στο εξωτερικό.
ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΣΤΟ ΄΄ΚΙΝΗΜΑ΄΄ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΣΤΙΣ 13 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1967
Με το κίνημα αυτό κινητοποιήθηκαν και τα τρία όπλα των ενόπλων δυνάμεων είτε υπέρ του Βασιλιά είτε εναντίον του. Στοιχεία παρουσιάζονται εδώ μόνο για το πολεμικό ναυτικό.
Τα πλοία του ναυτικού είναι μοιρασμένα στα τρία. Δώδεκα βρίσκονται στο ναύσταθμο Σούδας στην Κρήτη, τριάντα πέντε είναι στο ναύσταθμο Σαλαμίνας και τα υπόλοιπα επτά εν πλω. Οι αριθμοί αυτοί αφορούν τα Αντιτορπιλικά και Κ/Β (σύνολο 16), τα Υποβρύχια (σύνολο 2), τα Αρματαγωγά, Οχηματαγωγά και βοηθητικά (σύνολο 16) τις Τορπιλακάτους (σύνολο 7) και τα Ναρκαλιευτικά (σύνολο 14). Στον ΑΚΙΠ (Ροζάκη) ανήκουν διοικητικά δώδεκα πλοία και στον ΑΑΠ (Πανά) σαράντα τρία.
Οι αριθμοί εν προκειμένω δεν παίζουν ανάλογο ρόλο, διότι η δύναμη πυρός δεν είναι συνάρτηση τους, αλλά σχετίζεται με το είδος των πλοίων. Στην περίπτωση όμως του ΄΄κινήματος΄΄, όπου δεν υπήρξαν συγκρούσεις, οι αριθμοί δηλώνουν συμμετοχή ή όχι σε σχέση και με εκείνα, που δεν μπορούσαν να κινηθούν λόγω ακινησίας από βλάβες, επισκευές κ.λ.π.
Ο Α/ΓΕΝ Δέδες τάσσεται από την πρώτη στιγμή με το μέρος του Βασιλιά και κάνει το λάθος να φύγει από το αρχηγείο του για τον υπουργό άμυνας της χούντας που τον είχε καλέσει. Όλοι στο ΓΕΝ υπακούουν στις εντολές των ανωτέρων τους, μέχρις ότου καταφτάνει ο νέος Α/ΓΕΝ Περβαινάς και τα πράγματα παίρνουν άλλη τροπή. Αποδεικνύεται πως τα στελέχη των ΕΔ είναι εκπαιδευμένα στην υπακοή ανωτέρου, που έχει τη σφραγίδα της εξουσίας ή σε εκείνου, που σταθερά και απαρέγκλιτα θα τους πείσει γι’ αυτό.
Η απουσία του Δέδε, που εκπροσωπούσε την εξουσία με εντολή του βασιλιά, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη στροφή των πολλών υπέρ του Περβαινά. Ο οποίος έρχεται με την εντολή της άλλης εξουσίας, της ΄΄επαναστάσεως΄΄ και είναι παρών, τον βλέπουν, τον ακούν και υπακούουν. Το ότι δεν υπήρχε εκ των προτέρων σχεδίαση με αποφασισμένους να δράσουν μέχρι τέλους πάνω σε συγκεκριμένη γραμμή και με σαφείς στόχους, έφερε τη σύγχυση, την απώλεια του πρώτου ενθουσιασμού και την άμεση υποταγή στο νέο αρχηγό.
Στην Κρήτη με αρχηγό του εκεί μισού στόλου τον Ροζάκη, όλοι υπακούουν σ’ αυτόν που εκτελεί τις εντολές του Κωνσταντίνου. Επί είκοσι τέσσερις ώρες ακριβώς, πλοία του ναυτικού υπό τον Ροζάκη έπλεαν στο Αιγαίο μη υπακούοντας στη χούντα των Αθηνών. Το ΄΄κίνημα του βασιλιά΄΄ είχε λήξει, με τον Κωνσταντίνο να το έχει εγκαταλείψει προ πολλού και χωρίς καμία ουσιαστική από πλευράς του δυναμική κίνηση πλην της έναρξης.
Ο Κωνσταντίνος είχε χάσει, γιατί δεν είχε πιστέψει σ’ αυτό που έκανε και γιατί δεν είχε ικανούς συμβούλους. Μαζί με το ΄΄κίνημα΄΄ χάνει έκτοτε και το θρόνο του.
Ο ουσιαστικότερος πόλος συγκεντρωμένης δύναμης για το ναυτικό είναι το Αρχηγείο Στόλου, ή ΑΑΠ, ή ΣΤΌΛΟΣ, όπως κατά καιρούς ονομάζεται. Είναι η υπηρεσία που με υποναύαρχο (τότε) επικεφαλής, ελέγχει το μεγαλύτερο τμήμα του στόλου. Στις 13 Δεκέμβρη 1967 ο Πάνας δεν ανεβαίνει σε πλοίο και δεν ακολουθεί τις μονάδες του αρχηγείου του. Τις βλέπει μία μετά την άλλη να εγκαταλείπουν τη Σαλαμίνα, όπου βρίσκονται οι περισσότερες, και μένει στο κτήριο του αρχηγείου του.
Χάνει σταδιακά τον έλεγχο των πλοίων και σε λίγο και τη θέση του, αφού ο νεώτερος των υποναυάρχων χρίζεται αρχηγός του ναυτικού, στέλνοντας τους υπόλοιπους στην αποστρατεία.
Ο Περβαινάς που είναι ο νέος Α/ΓΕΝ δεν προχωρά σε ευρείες εκκαθαρίσεις στο Ναυτικό. Λιγότεροι από δέκα αξιωματικοί αποστρατεύονται και κύρια όποιοι έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο στο κίνημα αυτό.
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΣΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ
Ο Πρωτοπαππάς συνελήφθη στις 22, ο Σοφούλης στις 23 και ο Νοταράς στις 26 Οκτωβρίου 1967. Η Δημοκρατική Άμυνα, που από τις πρώτες μέρες της δικτατορίας άρχισε να οργανώνεται και να δρα, έχει τα πρώτα της στελέχη στα χέρια της ασφάλειας. Σε λίγο θ’ αρχίσουν οι συλλήψεις και στο ναυτικό. Ο Νοταράς, που ήταν φυλακισμένος στις δικαστικές φυλακές Αβέρωφ, παραδίδεται με εντολή του βασιλικού επιτρόπου του Έκτακτου Στρατοδικείου Αθηνών Κων. Αναστασόπουλου στην Δ.Μ.Χ. Αθηνών για μεταγωγή προς ανάκριση στο ναυτικό «… και θέλει επαναμεταχθή εις φυλακάς, μετά το πέρας της ανακρίσεως».
Ο Νοταράς μεταφέρεται στο ΕΛΛΗ, όπου συγκεντρώνονται οι υπαξιωματικοί, του κλιμακίου της Δημοκρατικής Άμυνας. Το σκησικό επομένως στήνεται σε ΄΄κατάλληλο΄΄ χώρο με απόφαση να χρησιμοποιηθεί βία και βασανιστήρια στην ανάκριση, όπως και συνέβη.
Οι υπόλοιπες συλλήψεις αρχίζουν στις 23 Ιανουαρίου και ολοκληρώνονται στις 17 Φεβρουαρίου 1968. Στην προανάκριση αποκαλύφθηκε, πως η οργάνωση διευθυνόταν από πολίτες και τα αδικήματα υπάγονται στην αρμοδιότητα των εκτάκτων στρατοδικείων σύμφωνα με το νόμο ΔΞΘ/12. Στο ΙΣΤΟΡΙΚΟ της υπόθεσης αναφέρει πως με σκοπό την ΄΄ανατροπή της μετεπαναστατικής τάξεως΄΄ οι συνωμότες θα χρησιμοποιούσαν ως μέσα τη διαφώτιση και προπαγάνδα, βίαιες ενέργειες, προσβολή δημοσίων κτηρίων, ακινητοποίηση Βασιλικών Πλοίων, και δολιοφθορές.
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΙΑ ΄΄ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΝΑΥΤΙΚΟ΄΄
Το πρώτο κύμα συλλήψεων ξεκινά στις 23 και σταματά στις 27 Μαίου 1973. Συλλαμβάνονται σαράντα τέσσερις. Οι υπόλοιποι συλλαμβάνονται κλιμακωτά με τους περισσότερους (δέκα οκτώ) στις 16/6. Τελευταίον αξιωματικό του ναυτικού, συλλαμβάνουν τον Μπουζάκη στις 20/6, του στρατού τον Αλεξάκη στις 21/6 και τους Αβέρωφ, Αποσκίτη Χρ. και Αποσκίτη Κ. στις 2/7/1973 που σταματούν οι συλλήψεις. Ο Αβέρωφ συλλαμβάνεται, παρά το γεγονός πως είναι ανοιχτά και χωρίς να το κρύβει ΄΄συνομιλητής΄΄ της χούντας, και άτυπα ΄΄σύμβουλος΄΄ επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής, επί του Κυπριακού κ.λ.π.
Όσοι φρόντισαν, με πρώτον το Μαργαρίτη, να δοθεί η υπόθεση στο στρατό, γνώριζαν πολύ καλά πως το ΕΑΤ/ΕΣΑ θα βασάνιζε, θα τρομοκρατούσε και θα ταλαιπωρούσε τους ΄΄συνωμότες΄΄ όπως και έγινε. Ο Αραπάκης σε ένα χρόνο από τα γεγονότα αυτά στέλνει συγχαρητήρια στους επανερχόμενους αξιωματικούς με τη μεταπολίτευση, που ο ίδιος παρέδιδε στα χέρια βασανιστών του καθεστώτος.
Μία εβδομάδα μετά την αποκάλυψη της οργάνωσης αποστρατεύθηκε ο Μαργαρίτης από Α/ΓΕΝ και ανέλαβε ο Αραπάκης. Ο τελευταίος παρέμεινε Αρχηγός του Ναυτικού και έξι μήνες μετά τη μεταπολίτευση, προς επιβράβευση του ρόλου που έπαιξε τις ημέρες της κρίσης του Κυπριακού και της πτώσης της χούντας.
Από τους ενεχόμενους στην οργάνωση προκύπτει πως οι 45 οργανωμένοι μάχιμοι αξιωματικοί αποτελούν το 17% περίπου των εν ενεργεία συναδέλφων τους των αντιστοίχων τάξεων. Παράλληλα από την πλευρά των οργανωμένων μηχανικών έχουμε το ίδιο ποσοστό μυημένων, ήτοι 16%. Το ποσοστό είναι μεγάλο για παράνομη οργάνωση, εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη πως σ’ αυτό δεν περιλαμβάνονται εκείνοι, που δεν συνελήφθησαν, ούτε ήταν γνωστοί και καταχωρημένοι σε βιβλία, άρθρα κ.λ.π.
Η αμνηστία ήταν απαραίτητη για το καθεστώς. Δεν μπορούσε να πάει σε δίκη, με τέτοιο αριθμό αξιωματικών στο ακροατήριο και την ελληνική και διεθνή κοινότητα να μαθαίνει τι συμβαίνει στις ΕΔ στην Ελλάδα. Επομένως το μέτρο ήταν προς όφελος του καθεστώτος.
ΤΟ ΑΝΤΙΤΟΡΠΙΛΙΚΟ ΄΄ΒΕΛΟΣ΄΄
Η υπόθεση του Α/Τ ΒΕΛΟΣ αποτελεί τμήμα και μάλιστα το δυναμικό μέρος του αποκαλούμενου ΄΄ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΜΑΙΟΥ 1973΄΄. Είναι η ΄΄ανταρσία΄΄ του πληρώματός του υπό τον Κυβερνήτη αντιπλοίαρχο Ν.Παππά, που αφήρεσε από τις ανακοινώσεις του Απριλιανού καθεστώτος την έκφραση ΄΄οπερετικό΄΄. Έτσι είχαν αποκαλέσει το σχεδιαζόμενο κίνημα τις πρώτες ώρες της εξάρθρωσης της οργάνωσης των στελεχών, που θα απέπλεαν στις 23 Μαίου με το μεγαλύτερο μέρος του στόλου ενάντια της δικτατορίας. Το εγχείρημα του Παππά και όσων είχαν επιλεγεί να τον ακολουθήσουν (όλοι άγαμοι, χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις, νεαρής ηλικίας και μόνιμοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί) είχε τα εξής αποτελέσματα:
• να ακουστούν σε όλο τον κόσμο οι καταγγελίες τους για τις συλλήψεις και τους βασανισμούς των συναδέλφων τους,
• να καταδειχτεί πως, το καθεστώς των Αθηνών δεν στηριζόταν σε όλες τις Ένοπλες Δυνάμεις,
• να προβληματιστούν οι σύμμαχοι και κυρίως οι ΗΠΑ στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, για την ικανότητα του καθεστώτος να κρατά την ενότητα της Ν/Α πτέρυγας συμπαγή,
• να καταλάβουν οι έχοντες συμφέροντα από την κρατούσα πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, πως ούτε ηρεμία επικρατεί, ούτε ελέγχεται η αντικαθεστωτική μερίδα των ΕΔ και της κοινωνίας γενικότερα,
• να συντηρηθεί το αντιδικτατορικό κλίμα και οι ελπίδες στην αντίστοιχη μερίδα των ΕΔ και του ελληνικού λαού,
• να συμπράξουν με τους αντιχουντικούς του εξωτερικού ως ομάδα με χαρακτηριστικά, που δεν αλλοιώνονται από τις επικρατούσες συνθήκες εκτός Ελλάδας,
• να γίνει αντιληπτή η ταυτότητά τους ως στελεχών των ΕΔ της Ελλάδας, πιστών στις προδικτατορικές δεσμεύσεις και πεποιθήσεις τους
Διαφαίνεται πως ο τελευταίος αυτός στόχος απασχόλησε την ομάδα, όπως και η απόφασή τους να εμφανίζονται συνεχώς ως ομάδα αδιατάρακτη και συμπαγής ιδεολογικά και πολιτικά. Δεν ήταν δύσκολο αυτό λόγω της ηλικίας τους.
Όλοι εκτός του Παππά ήταν κάτω των τριάντα ετών και οι περισσότεροι κάτω και των είκοσι πέντε. Σε συνδυασμό και με τις συνθήκες κάτω απ’ τις οποίες είχαν ανδρωθεί μέσα στις παραγωγικές σχολές του ναυτικού, είναι εύπλαστοι, ήδη προσανατολισμένοι στη νομιμότητα, που την εξέφραζε το προδικτατορικό καθεστώς άρα και η βασιλεία υπό κοινοβουλευτικό μανδύα χωρίς περίπλοκες εκφάνσεις και κύρια παρεκκλίσεις προς την αριστερά.
΄΄ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ SAINT RAFAEL΄΄
Η προσπάθεια για ΄΄ρεσάλτο΄΄ της ομάδας Παππά στις 12 Ιουλίου 1973 και κατάληψη δύο αντιτορπιλικών, βγάζουν στην επιφάνεια ΄΄πειρατικές΄΄ ιδιότητες και θυμίζουν δραστηριότητες περασμένων γενεών Ελλήνων ναυτικών. Αλλά και το εγχείρημα του Α/Τ ΒΕΛΟΣ παρόμοιο είναι από την αντίστροφη πλευρά.
Η προσπάθεια αφορούσε στο να καταλάβουν τα Α/Τ ΙΕΡΑΞ και ΑΕΤΟΣ, που ήταν τα δύο μικρά αντιτορπιλικά που μετέφεραν τους ναυτικούς δοκίμους στο καλοκαιρινό τους ταξίδι. Δεν πέτυχε όσον αφορά τον αντικειμενικό σκοπό, αλλά δημιούργησε πρόβλημα στη χούντα.
ΠΑΡΑΙΤΗΣΕΙΣ- ΛΙΠΟΤΑΞΙΕΣ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΔ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ
Η υποβολή παραίτησης από στέλεχος των ΕΔ, είναι περίπλοκη υπόθεση. Ειδικά στη διάρκεια της δικτατορίας. Οι συνήθεις γραπτές παραιτήσεις με προβολή άλλων λόγων γίνονταν δεκτές, εφ’ όσον πληρούνταν οι προϋποθέσεις του νόμου για προβλεπόμενο ελάχιστο χρόνο υπηρεσίας. Διαφορετικά η απάντηση ήταν αρνητική. Κάποιοι από τα στελέχη των ΕΔ που δεν ήθελαν να συνδέεται η άσκηση εξουσίας της χούντας με τους ίδιους, υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους προβάλλοντας και τους λόγους.
Η αντίδραση της ηγεσίας των ΕΔ, δηλαδή του καθεστώτος, ήταν ανάλογη με το περιεχόμενο των αναφορών παραίτησης και του τρόπου με τον οποίο ο καθένας ανέπτυσσε τους λόγους του.
Υπήρξαν και περιπτώσεις, που προτίμησαν το σίγουρο τρόπο της φυγής στο εξωτερικό και της αίτησης πολιτικού ασύλου.
Τα στελέχη αυτά κηρύχθηκαν λιποτάκτες με διάφορες συνέπειες. Μέχρι και αφαίρεση της ιθαγένειας, εκτός της άσκησης πειθαρχικής (δηλαδή απόταξης) και ποινικής δίωξης ήτοι παραπομπής στο ακροατήριο και καταδίκης. Εξετάζονται παρακάτω αυτές οι περιπτώσεις.
Κάποιες από τις παραιτήσεις ήταν απλές δηλώσεις πως δεν συμπράττουν, επομένως αποχωρούν, όπως π.χ. του αρχηγού του ναυτικού Εγκολφόπουλου, αργότερα του Σούτσου, του Κονοφάου ή προφορικές (Τζανετάκης που δεν ολοκληρώθηκε).
Η ουσία είναι πως τα γραπτά κείμενα, οι δηλώσεις των ίδιων, οι συνέπειες, η απήχηση στα μέσα ενημέρωσης και στην κοινή γνώμη, έφερε αυτά τα στελέχη (για οποιονδήποτε λόγο και εάν έδρασαν), αντίθετα στο καθεστώς. Και επέφεραν και πλήγμα σ’ αυτό αφού, με τις ενέργειές τους απέδειχναν πως υπήρχαν και διαφωνούντες στρατιωτικοί μέσα στις ΕΔ. Υπήρξαν και στα τρία όπλα τέτοιες περιπτώσεις, αλλά μόνον για το ναυτικό διατίθενται στοιχεία και παρουσιάζονται. εδώ μόνον τα ονόματα των παραιτηθέντων που είναι οι, Αντιναύαρχος Εγκολφόπουλος Κ, ο Πλωτάρχης Τζανετάκης Τζανήμπεης, ο Υποπλοίαρχος (Μ) Ι. Κάντας, ο Αντιπλοίαρχος Μ.Βερροιόπουλος και ο Υποπλοίαρχος Δ. Βασιλομανώλης.
Οι κηρυχθέντες ως ΄΄λιποτάκτες΄΄ που ζήτησαν και πολιτικό άσυλο σε χώρες του εξωτερικού είναι οι εξής πάλι από το ΠΝ: Η περίπτωση του πληρώματος του Α/Τ.ΒΕΛΟΣ είναι η μόνη ομαδική. Οι άλλες περιπτώσεις ΄΄λιποταξίας΄΄ αφορούν μεμονωμένα άτομα και συγκεκριμένα τον ανθυποπλοίαρχο Κ. Μαρώτη – Λάνα, τον κελευστής (Διαχ.)Κ. Κωστάκη, τον πλωτάρχη Κ. Βάρφη, τον επικελευστή (ΜΗΧ) Γ. Ράνο, τον ανθυποπλοίαρχο (Μ) Δ. Καλούλη, τον πλωτάρχης Κ. Βλαχοδήμο, τον ανθυποπλοίαρχο Κ. Τριανταφυλλίδη και τον ανθυποπλοίαρχο (Μ) Ν. Μπάρδη.
ΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΥ ΠΝ
Υποπλοίαρχος Λ. Βασιλικόπουλος.
• Συνελήφθη την 2-8-1969 ως ενεχόμενος στην οργάνωση «ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και παραδόθηκε στο ΕΑΤ/ΕΣΑ. Στην ΕΣΑ ο Βασιλικόπουλος βασανίζεται από 2-8 μέχρι 3-9-1969. Για την ίδια υπόθεση εκτοπίζεται στις 28-6-71
• Συλλαμβάνεται για την οργάνωση «ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ – ΕΕ», προφυλακίζεται στις φυλακές Κορυδαλλού από ‘που αποφυλακίσθηκε στις 14 Ιουλίου 1972,
• Τίθεται σε απομόνωση στο ξενοδοχείο – κρατητήριο ΠΕΥΚΑΚΙΑ, στη Δροσιά, από 4 Σεπτεμβρίου 1969 μέχρι 21 Απριλίου 1970 και εκτοπίζεται στη συνέχεια στη Σαμοθράκη, από 21/4/70 μέχρι 8/4/71, για την ίδια οργάνωση.
• Η απομόνωσή του σε νοσοκομείο (όπου βρίσκεται για εγχείρηση) από 21 Μαΐου μέχρι 15 Ιουνίου ’73, με αφορμή τις συλλήψεις για κίνημα στο ναυτικό.
• Καταδικάζεται στη δίκη της ΕΑΝ (9-11 Αυγούστου 1973) σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση. Αποφυλακίζεται στις 21 Αυγούστου 1973 με την αμνηστία.
• Διαγράφεται από τα στελέχη εφεδρείας από ανακριτικό συμβούλιο για τη συμμετοχή του στην «ΕΑΝ».
Αρχικελευστές Κ. Παπαντωνίου και Α. Στεργίου
Στις 27 Δεκεμβρίου 1971, ο Διοικητής του τμήματος χωροφυλακής Λαμίας αναφέρει με έγγραφό του στη Διοίκηση Χωροφυλακής Λαμίας συμβάν μεταξύ πληρώματος περιπολικού (επικεφαλής ενωμοτάρχης Ίσερης) και δύο υπαξιωματικών του ναυτικού (αρχικελευστών Παπαντωνίου Κ. και Στεργίου Α.) Οι υπαξιωματικοί ΄΄εν ευθυμία΄΄ προκάλεσαν επεισόδιο και ο Στεργίου εκτός των άλλων είχε ζητωκραυγάσει υπέρ του Ανδρέα Παπανδρέου και αυτό ήταν το έγκλημα. Το ναυτοδικείο επιβάλλει δύο μήνες φυλάκιση στο Στεργίου, αθώωσε όμως τον Παπαντωνίου .
Πλοίαρχος Κ. Ζερβός
Ο Ζερβός βρέθηκε εκτός Ναυτικού, παρ’ ότι πουθενά στη δικογραφία δεν προέκυψε κάτι, που να δικαιολογεί τη δίωξη. Αρκούσε η πολιτική του τοποθέτηση και το ότι αναφέρθηκε από τον προϊστάμενό του μετά καταγγελία. Ήθελαν το Ζερβό εκτός των ΕΔ, επειδή κάποιος τον κατάγγειλε και εάν δεν έπαιρναν μέτρα, τότε ο χαφιές και κάθε χαφιές θα δίσταζε να συνεχίσει τη δουλειά αυτή.
Κελευστής (ΔΙΑΧ) Κ. Σισμανίδης
Στην ίδια υπόθεση με τον Ζερβό, αλλά με τα πράγματα πιο δύσκολα, βρέθηκε και ο κελευστής Κ. Σισμανίδης, που υπηρετούσε και αυτός στη Νεάπολη. Το πόρισμα όμως αποφαίνεται διαφορετικά για τον Σισμανίδη, διότι κατατέθηκαν επιβαρυντικά στοιχεία. Μετά την ΄΄επανάσταση΄΄, παραλλήλισε τη νέα πολιτική κατάσταση με τον κομμουνισμό, και διατύπωσε την άποψη πως δεν υπάρχει ελευθερία, έχει παραβιαστεί το σύνταγμα και το οικογενειακό άσυλο, είναι ψεύτικα τα τηλεγραφήματα με συγχαρητήρια στην κυβέρνηση, υπαγορεύονται από την αστυνομία.
Ν. δόκιμος Αναστασάκης Γ.
Αν εξαιρέσουμε τις αποστρατείες των πρώτων ημερών μετά το πραξικόπημα, το πρώτο θύμα της δικτατορίας ήταν ένας ναυτικός δόκιμος, που διώχθηκε ακόμα και ποινικά, στην ηλικία των είκοσι χρόνων, επειδή τόλμησε να αποκαλέσει το βασιλικό στέμμα ΄΄μαλακία΄΄.
Η τετράμηνη φυλάκιση του ναυτοδικείου, λήγει στις 30-11-67, και την εκτίει στην Ψυτάλλεια όπου βρίσκονται οι ναυτικές φυλακές με την ονομασία Β.Π. ΑΡΗΣ. Παραπέμπεται παράλληλα σε Ανακριτικό Συμβούλιο και αποτάσσεται απολυόμενος και της ΣΝΔ.
Υποπλοίαρχος (Ι) Γ. Γρηγοριάδης
Έχουμε με τον Γρηγοριάδη τη μοναδική γνωστή περίπτωση αξιωματικού (απόστρατου) του Ναυτικού, που συλλαμβάνεται επί δικτατορίας και δικάζεται ως μέλος Κομουνιστικού Κόμματος. Η δίκη στο πενταμελές εφετείο παίρνει μεγάλη δημοσιότητα, γιατί μέσα απ’ αυτήν φωτίζεται ιδιαίτερα η διάσπαση του ΚΚΕ το 1968.
Πλωτάρχης Β. Βαρδινογιάννης
Και ο Βαρδινογιάννης πήρε το πρώτο μήνυμα με την αποστρατεία του, στις 24 Αυγούστου 1967. Έτσι εξηγείται η σύλληψή του τον Ιανουάριο 1968 και στη συνέχεια η εκτόπισή του μαζί με άλλους, από 23 Φεβρουαρίου στην Αμοργό. Η εκτόπιση παρατείνεται μέχρι την 24η Σεπτεμβρίου 1968.
Ανθυποπλοίαρχος (Μ) Ι. Ζάκκας
Ο Ζάκκας κλήθηκε στο γραφείο του Διοικητού Εκπαιδεύσεως και ρωτήθηκε από τον Σκιαδόπουλο, εάν επιμένει στις απόψεις του κατά του νομίμου καθεστώτος, «…ως είχεν διατυπώσει εις αυτόν προ 10ημέρου περίπου, ότε είχεν ερωτηθεί …» Ανέφερε ότι, κατόπιν πολλής σκέψεως, συνεχίζει να εμμένει στην αντίθεσή του κατά της 21ης Απριλίου, επιπλέον δε ότι, πιστεύει στο ναυτικό «… και ο Κύριος Ναύαρχος να κάνη ότι νομίζει…». Με ταχύτατη διαδικασία, που κράτησε μόλις δεκαπέντε ημέρες, ο Ζάκκας βρέθηκε εκτός Ναυτικού.
Πλοίαρχος Σ.Σούλης
Στις 29 Ιουλίου 1970 αποστρατεύεται με δυσμενή κρίση διότι «(…) προέβη εις ενέργειαν μη δικαιολογημένην υπό του βαθμού του ήτις ηδύνατο να δημιουργήση εντύπωσιν, θέτουσαν εν αμφιβόλω την πίστην του προς την νόμιμον εξουσίαν». Η ποινή φυλάκισης τριάντα ημερών (σοβαρή πειθαρχική ποινή για πλοίαρχο) και η αποστρατεία του συνδέονται με τα σχέδια, που έκαναν από νωρίς οι οργανωμένοι αξιωματικοί του Ναυτικού για διάφορες επιχειρήσεις κατά της χούντας, με αποκορύφωμα το Κίνημα του ’73. Η κυριότερη απ’ αυτές αφορούσε την απαγωγή του δικτάτορα και της αφρόκρεμας της «επαναστάσε
ως» κατά τη διάρκεια άσκησης του Στόλου, το 1969, με την επωνυμία «ΘΡΙΑΜΒΟΣ 3/69».
Υποπλοίαρχος (Μ) Ν.Λίτινας
Η άρνηση του υποπλοιάρχου μηχανικού Ν. Λίτινα να αναπτύξει διάλεξη στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας με τον τίτλο «Κράτος και Λαός, Στρατός και Επανάστασις» υπήρξε η αφορμή, να οδηγηθεί σε απόταξη.
Ανθυποπλοίαρχος (Μ) Α. Κακαράς
Τον Σεπτέμβριο 1972, καταδικάζεται από το Ναυτοδικείο σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση, για περιύβριση αρχής και προσβολή του Στρατού.
Είχε προηγηθεί επεισόδιο που αναφέρθηκε από τους μάρτυρες, σύμφωνα με τους οποίους ο κατηγορούμενος, στις 18/3/72, σε συζήτηση για την «επανάσταση» στο καρέ αξιωματικών του Α/Τ ΒΕΛΟΣ, έσπασε ένα τάβλι και το «φόρεσε κολάρο» στο πουλί της δικτατορίας, (τον αναγεννώμενο φοίνικα με το φαντάρο). Η ουσία της υπόθεσης, ήταν η αιτιολογία παραίτησής του, όπως διατυπώθηκε σε τρεις διαδοχικές αναφορές με περιεχόμενο που ερμηνεύθηκε ΄΄υβριστικό΄΄ για την ΄΄επανάσταση΄΄.
Πλοίαρχος (ε.α.) Κ. Λούνδρας
Ο Λούνδρας ήταν έφεδρος πλοίαρχος και φυλακίζεται στον Κορυδαλλό, μέχρι τον Αύγουστο του 1969, αφού καταδικάζεται από στρατοδικείο για παράνομη οπλοφορία. Αντιναύαρχος (ε.α.) Α.
Ανθυποπλοίαρχος (Μ) Δ. Πατσίλιας
Στρέφεται κατά του στρατιωτικού «κατεστημένου», αναστατώνει την εγκάθετη ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού, συμμετέχει στο Κίνημα του Βασιλιά υπό τον Κυβερνήτη του Ροζάκη, δείχνει με κάθε τρόπο πως δεν τον «χωράει» το στρατιωτικό περιβάλλον, λοιδορεί τον Αρχηγό του Ναυτικού, συλλαμβάνεται, προκαλεί με πλήθος «αντιστρατιωτικών» συμπεριφορών καταδικάζεται σε φυλάκιση, παραμένει στις φυλακές περισσότερο από ένα χρόνο, αποτάσσεται και παρόλα αυτά δεν αποκαθίσταται στη μεταπολίτευση.
Ανθυποπλοίαρχος (Μ) Γ. Κούμης
Εμπλέκεται με χουντικούς προϊσταμένους σε ατέρμονες γραφειοκρατικές διαδικασίες με αναφορές και καταγγελίες που «απάδουν» κατ’ αυτούς σε στρατιωτικούς, προβαίνει σε μηνύσεις εναντίον τους για παραβάσεις καθήκοντος κ.ά. διώκεται πειθαρχικά και ποινικά, καταδικάζεται και εκτίει ποινή στις στρατιωτικές φυλακές, όλοι αναγνωρίζουν πως η δραστηριότητά του είναι καθαρή αντιχουντική, έτσι χαρακτηρίζεται και από αρμόδιο Συμβούλιο αποκαταστάσεων στη μεταπολίτευση και εν τούτοις ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας διαφωνεί με αστήρικτη αιτιολογία την ίδια στιγμή που αποκαθιστά άλλες περιπτώσεις πολύ αδύναμες μέχρι απαράδεκτες.
Αύριο το δεύτερο μέρος
onalert