Δέκα μεγάλοι στρατηγοί που (αδίκως) ξεχνά η ιστορία

Γνωρίζουμε όλοι τους στρατηγούς που έχουν αφήσει εποχή στην ιστορία και έχουν διαμορφώσει τον κόσμο έτσι όπως τον ξέρουμε σήμερα, ωστόσο υπάρχουν σημαντικοί στρατηγοί, που δεν τους μνημονεύουμε όσο συχνά τους αξίζει.

10. Ο Nader Shah

Το Ιράν του 18ου αιώνα μόνο ειρηνικό δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, η πανίσχυρη αυτοκρατορία των Σαφαβιδών είχε πρόσφατα κατέρρευσε και η χώρα είχε κυριαρχηθεί από πολέμαρχους και οπλαρχηγούς που αγωνίζονταν για να ελέγξουν όσους Σαφαβιδούς είχαν απομείνει.

Από την πτώση του προηγούμενου καθεστώτος και την αναρχία αναδύθηκε ένας σπουδαίος στρατηγός ο Nader Shah, που προέρχονταν από μια απλή οικογένεια, καθώς ήταν γιος βοσκού και σε ηλικία 10 ετών έπεσε στα χέρια δουλεμπόρων, κατάφερε να αποδράσει και να ενταχθεί σε μια ομάδα κλεφτών που δρούσαν στις γύρω περιοχές. Πριν ακόμα γίνει μεγάλος στρατηγός ο έκπτωτος σεΐχης Σαφαβίδ ζήτησε τη βοήθειά του να ανακτήσει το θρόνο από τους αναρχικούς Αφγανούς. Έτσι, το 1729 ο Nader κατέστρεψε τις αφγανικά στρατεύματα σε δύο μάχες και επέστρεψε την πρωτεύουσα στον Tahmasb, τον ηγέτη των Σαφαβιδών.

Για έναν χρόνο, ο Nader ήταν η κρυφή δύναμη πίσω από το θρόνο, κατάφερε να νικήσει την πανίσχυρη Οθωμανική Αυτοκρατορία και κατέκτησε τη σημερινή Γεωργία και την Αρμενία. Όταν έλειπε από την πρωτεύουσα, καθώς πολεμούσε τους Αφγανούς, τα στρατεύματα που προστάτευαν την πόλη από τους Οθωμανούς έχασαν τον έλεγχο με αποτέλεσμα να παραδοθούν, έξαλλος ο Nader επιστρέφει, ανακαταλαμβάνει τη πόλη και εξορίσει τον βασιλιά Tahmasb.

Ο ίδιος κηρύχθηκε ως ο αδιαμφισβήτητος ηγεμόνας της Περσίας, σύντομα εισέβαλε στην πανίσχυρη αυτοκρατορία Mughal της Ινδίας και μετά από έναν χρόνο κατέλαβε το Δελχί. Μάλιστα, χάρη στα πλούτη που εισήγαγε στη χώρα ακύρωσε όλους τους φόρους για τρία χρόνια και έχτισε ένα παλάτι απλά για να στεγάσει τα κοσμήματα, τους πολύτιμους λίθους και το χρυσό που έκλεψε από την Ινδία.

Στο απόγειο της δόξας του ο ηγέτης άρχισε να χάνει τα λογικά του και να υποπτεύεται όλους όσους βρίσκονταν γύρω του, με αποτέλεσμα να σκοτώσει πολλούς από αυτούς, οι υποψίες ενισχύθηκαν όταν οι συνεργάτες του προσπάθησαν να τον σκοτώσουν την ώρα που κοιμόταν. Τελικά, πέθανε από τα τραύματά του μετά από μια μάχη.

9. Ο Πύρρος της Ηπείρου

Ο Πύρρος της Ηπείρου ήταν το είδος του άντρα που ποτέ δεν έλεγε όχι σε μια προσφορά, επίσης δεν τελείωνε ποτέ αυτό που άρχιζε, ωστόσο ήταν πολύ επιτυχημένος. Ο ίδιος ο Αννίβας χαρακτήρισε τον Πύρρο σαν έναν από τους μεγαλύτερους στρατηγούς στην ιστορία, τοποθετώντας τον στη δεύτερη θέση μετά τον Μέγα Αλέξανδρο.

Η πορεία του ξεκίνησε όταν έφτασε 12 χρονών και ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Ηπείρου, σύντομα όμως εκθρονίστηκε και κατατάχθηκε στο στρατό της Συρίας ως μισθοφόρος, μέχρι που κατέλαβε εκ νέου την κυριαρχία στην πατρίδα του και αποφάσισε να εισβάλλει στη γειτονική Μακεδονία, ωστόσο τελικά αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Η επόμενη περιπέτειά του ξεκίνα το 281 π.Χ. όταν η Ιταλική πόλη κράτος Τάραντα, ζήτησε τη βοήθειά του για να αντισταθεί στην καταπάτηση των Ρωμαίων. Έτσι αποφάσισε να παρέχει βοήθεια εγκαταλείποντας τη χώρα του και παίρνοντας μαζί του τα στρατεύματα, 25.000 πεζικό, 3.000 ιππείς, 2.000 τοξότες και 20 ελέφαντες πολέμου, καθώς τα πραγματικά σχέδιά του ήταν να κατακτήσει την περιοχή.

Εν τω μεταξύ, η Ρώμη συνέχιζε να στέλνει στρατεύματα και με κάθε πόλη ο μεγάλος στρατηγός έβλεπε το στράτευμά του να συρρικνώνεται και στην μάχη του Άσκλου απετέλεσε τον ορισμό της φράσεως “Πύρρειος Νίκη”, που ήταν ουσιαστικά το αποτέλεσμα μιας μάχης κατά την οποία αναδείχθηκε μεν νικητής, όμως είχε υποστεί τόσο βαριές απώλειες, ώστε θα ήταν δύσκολο ή αδύνατο να συνεχίσει να αγωνίζεται για την επίτευξη των σκοπών του.

Επιστρέφοντας στην παρτίδα του συνέχισε τις επιθέσεις κατά της Μακεδονίας χωρίς όμως αποτελέσματα και έτσι αποφάσισε να επιτεθεί στη Σπάρτη. Πέθανε όταν μια ηλικιωμένη γυναίκα σήκωσε ένα κεραμίδι και το εκσφενδόνισε κατά του βασιλιά με τα δύο της χέρια, χωρίς να γνωρίζει ποιος είναι.

8. Ο Subotai

Όλοι γνωρίζουν για τον Τζένγκις Χαν, ωστόσο λίγοι γνωρίζουν ότι πολλές από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις των Μογγόλων πραγματοποιήθηκαν από το Subotai, έναν φτωχό σιδερά που υιοθετήθηκε από τον Τζένγκις.

Αφού βοήθησε τον Τζένγκις να νικήσει την Αυτοκρατορία Khwarezm, παίρνοντας στον έλεγχο των Μογγόλων στο μεγαλύτερο μέρος της Κεντρικής Ασίας, μάλιστα εικάζεται πως ξεκίνησε την μεγαλύτερη εκστρατεία αφού με 20.000 άνδρες στράτευμα αποφάσισε να επιστρέψει στη Μογγολία, κυκλώνοντας την Κασπία Θάλασσα. Στην πορεία του ο Σουμποτάι κατέστρεψε το γεωργιανό στρατό του Βασιλιά Γεωργίου, λεηλατώντας τη γεωργιανή ύπαιθρο, ενώ οι υπόλοιπες δυνάμεις υποχώρησαν στην οχυρωμένη πρωτεύουσα του κράτους. Προς έκπληξη των αμυνόμενων, ο Σουμποτάι αγνόησε την πόλη και συνέχισε την πορεία του. Ωστόσο δεν είχε εγκαταλείψει τα σχέδιά του για την κατάκτηση της γεωργιανής πρωτεύουσας, καθώς επέστρεψε τον χειμώνα και την κατέλαβε σφάζοντας όλους όσους βρίσκονταν μέσα σε αυτήν. Οι Κουμάνοι που προσπάθησαν να βοηθήσουν τους συμμάχους τους γνώρισαν τη πανωλεθρία αφού τα μογγολικά στρατεύματα ήταν ασταμάτητα.

Επιστρέφοντας στην πατρίδα έπρεπε αν αντιμετωπίσει τα ισχυρά Ρωσικά στρατεύματα που κατάφερε να τα κατατροπώσει στις όχθες του ποταμού Kalka

Το 1241, σε ώριμη ηλικία των 67 κατάφερε να φτάσει στην Ευρώπη, όπου κατέστρεψε τους Ρώσους και εκμηδένισε τον ούγγρικο στρατό και ετοιμαζόταν να αντιμετωπίσει τα Πολωνικά στρατεύματα, ωστόσο αναγκάστηκε να επιστρέψει για την ακρόαση της δίκης του διαδόχου του Τζένγκις και αποφάσισε να αποσυρθεί από τις μάχες. Πέθανε σε ηλικία 78 ετών ειρηνικά.

7. Μπαϊμπάρ

Αν δεν ήταν η ιστορική νίκη του Μπαϊμπάρ στην μάχη του Άιν Τζαλούτ η εξάπλωση των Μογγόλων δεν θα είχε σταματήσει ποτέ. Αρχικά πουλήθηκε σαν δούλος στους Μογγόλους. Ο εμίρης της Χάμαθ ήταν καχύποπτος απέναντι στον Μπαϊμπάρ, λόγω της ασυνήθιστης εξωτερικής του εμφάνισης, καθώς ήταν πολύ ψηλός, μελαχρινός, με καταρράκτη στο ένα του μάτι. Πουλήθηκε στον Αιγύπτιο απεσταλμένο και στάλθηκε στην Αίγυπτο, όπου έγινε σωματοφύλακας του Αγιουβίδη κυβερνήτη Ας Σαλίχ Αγιούμπ.

Πριν από τη νίκη των Μογγόλων είχε πάρει μέρος στην εκστρατεία κατά της Ζ’ Σταυροφορία νικώντας τον βασιλιά Λουδοβίκο Θ’ της Γαλλίας, από όπου και απαίτησε μεγάλο χρηματικό ποσό ως λύτρα για την απελευθέρωσή του.

Ο ίδιος επιτέθηκε το 1266 στους Αρμένιους στην Κιλικία τους μόνους συμμάχους της Αντιόχειας, πολιόρκησε την Αντιόχεια και την κατέλαβε στις 18 Μαΐου 1268, σφάζοντας τους κατοίκους, αν και είχε υποσχεθεί να τους χαρίσει τις ζωές. Ο πρίγκηπας της πόλης Βοϊμόνδος κατάφερε να δραπετεύσει, ενώ λίγο αργότερα έφτασε η Η’ Σταυροφορία το 1271 υπό τον βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδο Α’, που συμμάχησε αμέσως με τους Μογγόλους εναντίον του.

Όταν έγινε ο διοικητής των Μαμελούκων το 1260, δολοφόνησε τον σουλτάνο Κουτούζ και ανέβηκε ο ίδιος στον θρόνο, μέχρι το θάνατό του το 1277, ο Μπαϊμπάρ είχε μεταμορφώσει τους Μαμελούκους της Αιγύπτου στην κυρίαρχη δύναμη της Μέσης Ανατολής.

6. Ο Επαμεινώνδας

Όλος ο κόσμος γνωρίζει για το θάρρος των Σπαρτιωτών και του αρχηγού τους, ωστόσο λίγοι θυμούνται και αναφέρουν έναν εξίσου σημαντικό στρατηγό τον Επαμεινώνδα, που ήταν διαφορετικός από τους άλλους στρατηγούς καθώς είχε ιδιαίτερη έφεση στην πολιτική.

Ήταν Θηβαίος στρατηγός και πολιτικός του 4ου αιώνα π.Χ., ο οποίος απάλλαξε τη Θήβα από τη σπαρτιατική υποταγή και τη μετέτρεψε σε ισχυρή πόλη-κράτος με εξέχουσα θέση στην ελληνική πολιτική σκηνή. Νίκησε τους Σπαρτιάτες στη μάχη των Λεύκτρων και απελευθέρωσε τους Μεσσήνιους οπλίτες, οι οποίοι ήταν υποταγμένοι στη Σπάρτη για 230 χρόνια, μετά την ήττα τους στο Δεύτερο Μεσσηνιακό Πόλεμο, ο οποίος έληξε το 600 π.Χ. Ο Επαμεινώνδας κατέλυσε τις ως τότε συμμαχίες και δημιούργησε νέες.

Μάλιστα ο Ρωμαίος ρήτορας Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας τον χαρακτήρισε ως “πρώτο άνδρα της Ελλάδας”. Παρά τις προσπάθειες του, το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν άλλαξε, καθώς η Θηβαϊκή ηγεμονία καταλύθηκε, από το Μέγα Αλέξανδρο, 27 χρόνια μετά τον θάνατο του Επαμεινώνδα. Ο Επαμεινώνδας παρουσιάζεται από τους σύγχρονούς του ως ιδεαλιστής και ελευθερωτής.

Έχοντας πραγματοποιήσει τέσσερις επιτυχημένες εκστρατείες στη Πελοπόννησο πέθανε κατά τη διάρκεια της μάχης όταν χτυπήθηκε από δόρυ, ακολούθησε σκληρή μάχη γύρω από το σώμα του Επαμεινώνδα, καθώς οι Θηβαίοι προσπαθούσαν να σταματήσουν τους Σπαρτιάτες να πάρουν το σώμα του. Όταν επέστρεψαν στο στρατόπεδο, ο Επαμεινώνδας ρώτησε ποια πλευρά νίκησε στη μάχη. Όταν του είπαν, οι Βοιωτοί, ο Επαμεινώνδας δήλωσε πως είναι ώρα να πεθάνει. Οι καινοτόμες τακτικές του ακολουθήθηκαν πιστά από τον βασιλιά Φίλιππο και από τον γιο του Αλέξανδρο.

5. Ο Χαλίντ ιμπν Ουαλίντ

Λίγες κατακτήσεις ήταν τόσο εντυπωσιακές όσο η ισλαμική επέκταση που ακολούθησε μετά τις θείες αποκαλύψεις του Προφήτη Μωάμεθ. Αρχικά ο ίδιος πολέμησε εναντίον του Μωάμεθ, πιστός στη πατρική θρησκεία μέχρι και το 629 και σε ηλικία 43 ετών ασπάστηκε το Ισλάμ και δήλωσε υποταγή στον μοναδικό Θεό και τον προφήτη του, τον Μωάμεθ και εγκαταστάθηκε μόνιμα, στη Μεδίνα.

Μετά από τρεις μήνες στη Μεδίνα πήρε μέρος στη πρώτη πολεμική επιχείρηση –τη μάχη του Μουτάχ – σαν απλός στρατιώτης για λογαριασμό των Μουσουλμάνων πλέον. Η μάχη αυτή κατέληξε σε ήττα για τους μουσουλμάνους αλλά σε προσωπική επιτυχία του Χαλίντ, που αφού πολέμησε με θάρρος και σκότωσε πολλούς εχθρούς κατάφερε να περιορίσει το μέγεθος της ήττας. Τότε ο Μωάμεθ τον αποκάλεσε “η ρομφαία του Ισλάμ”, προσωνύμιο που θα τον συνοδεύει πάντα στην αθανασία. Πολέμησε με επιτυχία κατά της φυλής του, κατά την είσοδο του Μωάμεθ στη Μέκκα, το 630.

Από τότε πολέμησε σε όλες τις σημαντικές μάχες που έδωσαν οι Μουσουλμάνοι. Όταν πέθανε ο Μωάμεθ και ανέλαβε ο Αμπού Μπακρ ως πρώτος χαλίφης των μουσουλμάνων, ο Χαλίντ έγινε στρατηγός που πολέμησε κατά τους πολέμους των αποστατών, και κατέκτησε το Ιράκ κερδίζοντας τη περίφημη μάχη των αλυσίδων και την Συρία. Όταν δεύτερος χαλίφης μετά το θάνατο του Αμπού Μπακρ, ανέλαβε ο Ουμάρ ιμπν αλ-Χαττάμπ, καθαίρεσε τον Χαλίντ από στρατηγό, αλλά εκείνος εξακολούθησε να προσφέρει τις υπηρεσίες του από κατώτερη θέση. Και πάλι ήταν αυτός που κατέλαβε τη Δαμασκό, την Έμεσσα, σημερινή Χομς, που νίκησε τον βυζαντινό αυτοκράτορα Ηράκλειο στη μάχη του ποταμού Γιαρμούκ, που μπήκε στην Ιερουσαλήμ, στο Χαλέπι, και την Αντιόχεια. Ήταν ο πρώτος στρατιωτικός διοικητής της Συρίας και της Παλαιστίνης που πλέον ήταν όλη στα χέρια των Αράβων, το 637. Tο φθινόπωρο του 638 παρουσιάζεται μπροστά στον χαλίφη Ομάρ, στη Μεδίνα, κατηγορούμενος για σπατάλες, άσωτη ζωή και παραβίαση ορισμένων κανόνων του Κορανίου.

Ο Ομάρ τον απέταξε από το στρατό, του κατάσχεσε όλη τη περιουσία, και ο Χαλίντ γύρισε για να περάσει τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του, σαν ιδιώτης πλέον στην Έμεσσα. Πέθανε το 642 σε ηλικία 58χρόνων από ασθένεια.

4. ο Δούκας του Marlborough

Ο Δούκας του Ουέλινγκτον, ο πιο διάσημος στρατηγός της Αγγλίας, μια φορά τόνισε : “Δεν μπορώ να πείσω κανένα ισχυρότερο εκτός από τον Marlborough τη κεφαλή του Αγγλικού στρατού”.

Πριν δοξαστεί ο John Churchill, ο Μελλοντικός Δούκας του Marlborough είχε μια πολυτάραχη σταδιοδρομία. Το 1692, ήταν ένα ανερχόμενο αστέρι όταν τυχαία συνελήφθη και ρίχτηκε στον Πύργο του Λονδίνου. Υπήρχαν αβάσιμες φήμες ότι είχε εμπλακεί σε μια συνωμοσία για τη δολοφονία του νέου βασιλιά, Γουλιέλμου της Οράγγης, που σύντομα αποδείχθηκαν ψευδείς, ωστόσο ήταν αρκετό ο Ουίλιαμ να μην τον εμπιστεύεται.

Όταν ξέσπασε ο πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής ο Λουδοβίκος 15ος της Γαλλίας ετοιμαζόταν να καταλάβει τον έλεγχο της Ευρώπης, έτσι διετάχθη να αναλάβει την εκστρατεία κατά των στρατευμάτων του και κατάφερε μετά από πολλές μάχες να σταματήσει την επεκτατική τους πορεία.

Το 1704, στη μάχη του Μπελνχάιμ, ο στρατός του σκότωσε περίπου 40.000 Γάλλους στρατιώτες, έναν παράλογο αριθμό για την περίοδο. Ωστόσο η μάχη της Ramillies ήταν αυτή που απέδειξε την στρατιωτική του ευφυΐα, καθώς ο Marlborough οργάνωσε μια επίθεση που άφησε πίσω της 15.000 νεκρούς Γάλλους.

Με τις νίκες του έκανε τη Βρετανία ευρωπαϊκή υπερδύναμη και σταμάτησε την εξάπλωση της γαλλικής ηγεμονίας.

3. Nguyen Hue

Στα τέλη του 18ου αιώνα, το Βιετνάμ χωρίστηκε σε δύο βασίλεια που άνηκαν στις οικογένειες Trinh και Nguyen. Τα δυο φέουδα αντιμετώπιζαν το λαό άσχημα, καθώς ήταν βαθύτατα διεφθαρμένοι πράγμα που δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες για επανάσταση το 1773, όταν ο Nguyen Hue και τα αδέρφια του ξεσηκώθηκαν και αποφάσισαν να εκθρονίσουν το βασιλιά. Ωστόσο, η πραγματικά θρυλική θέση Hue πηγάζει από την εξόντωση 200.000 ισχυρών κινέζικων στρατευμάτων που εισέβαλαν στο Βόρειο Βιετνάμ το 1788.

Εν τω μεταξύ, ο Hue ανακήρυξε τον εαυτό του βασιλιά και αποφάσισε να επεκτείνει τα εδάφη της αυτοκρατορίας του κατά της δυναστείας των Qing, όπου το στρατιωτικό του δαιμόνιο οδήγησε στην πανωλεθρία του ισχυρότερου στρατού εκείνη την εποχή στην Ασία, εξασφαλίζοντας στην πατρίδα του, το Βιετνάμ, ελευθερία για έναν αιώνα.

2. Δαυίδ ο 4ος της Γεωργίας

Όπως η Εσθονία και το Ισραήλ, έτσι και η Γεωργία έχει παραδοσιακά κατακτηθεί από διαφορετικές αυτοκρατορίες. Ωστόσο, οι Γεωργιανοί είναι ένας ανθεκτικός λαός, και για ένα σύντομο χρονικό διάστημα κατά το Μεσαίωνα, έγιναν ακόμη μια φορά το πιο ισχυρό βασίλειο στην περιοχή τους, αυτό χάρη στον βασιλιά Δαυίδ Δ’.

Όταν ο Δαβίδ πήρε τον έλεγχο της Γεωργίας Το 1089 ήταν ονομαστικά υποτελής των Σελτζούκων, που κυβερνούσαν το μεγαλύτερο μέρος της Μέσης Ανατολής. Έτσι ο ίδιος αποφάσισε να φέρει στην χώρα τους Κουμάνους, που απαρτίζονταν από περίπου 40.000 οικογένειες εξασφαλίζοντας στον εαυτό του έναν πολυάριθμο στρατό. Με την βοήθειά τους κατάφερε να νικήσει τους Τούρκους και να τους αναγκάσει να υποχωρήσουν.

Χρησιμοποιώντας προσεκτικά τα δαιμόνια σχέδιά του για τη μάχη, κατάφερε να περικυκλώσει τα τουρκικά στρατεύματα. Στην ίδια μάχη ο ίδιος παραλίγο να χάσει τη ζωή του.

1. Ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος

Από τους σημαντικότερους Βυζαντινούς αυτοκράτορες ήταν ο Βουλγαροκτόνος, που βασίλεψε από τις 10 Ιανουαρίου 976 έως το θάνατό του στις 15 Δεκεμβρίου 1025, χαρίζοντας την τελευταία περίοδο ακμής στην αυτοκρατορία.

Το πρώτο μέρος της μακράς βασιλείας του χαρακτηρίστηκε από τον εμφύλιο πόλεμο ενάντια σε πανίσχυρους στρατηγούς από την αριστοκρατία της Ανατολίας. Μετά την υποταγή τους, ο Βασίλειος επέβλεψε τη σταθεροποίηση και την επέκταση των ανατολικών συνόρων της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και, πάνω απ’ όλα, την τελική και πλήρη υποταγή της Βουλγαρίας. Γι’ αυτό και ονομάστηκε από μεταγενέστερους συγγραφείς ως Βουλγαροκτόνος. Κατά το θάνατό του, η αυτοκρατορία εκτεινόταν από τη Νότια Ιταλία μέχρι τον Καύκασο και από το Δούναβη μέχρι την Παλαιστίνη.

Παρά τους σχεδόν συνεχείς πολέμους, ο Βασίλειος Β’ μείωσε τη δύναμη των μεγάλων γαιοκτημόνων, που κυριαρχούσαν στη διοίκηση και στο στρατό. Μάλιστα για να εξασφαλίσει τη συμμαχία του Βλαδίμηρου Α’ του Κιέβου αποφάσισε να του προσφέρει το χέρι της αδελφής του Άννας, γεγονός που οδήγησε στον εκχριστιανισμό των Ρως.