Οι Κάννες χάρισαν Χρυσό Φοίνικα στην Τουρκία

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΟΥΡΑΣ

Ο Τζεϊλάν αποτίει φόρο τιμής στον Τσέχοφ με το θεατρικό του ύφος

Παρελθόν έγινε το 67ο Φεστιβάλ των Καννών λίγο πριν από τα μεσάνυχτα του περασμένου Σαββάτου, μετά το «κούρεμα»

της διάρκειάς του κατά ένα 24ωρο λόγω των ευρωεκλογών. Η κριτική του επιτροπή, με πρόεδρο την Αυστραλή Τζέιν Κάμπιον, τη μοναδική γυναίκα σκηνοθέτιδα που έχει κερδίσει Χρυσό Φοίνικα, ψήφισε Τουρκία. Η «Χειμερία νάρκη» του Νουρί Μπίλγκε Τζεϊλάν έκοψε πρώτη το νήμα της φετινής φεστιβαλικής κούρσας. Αν έχουν κάποια αξία οι στατιστικές στον κινηματογράφο, είναι η δεύτερη φορά που τιμάται με Χρυσό Φοίνικα Τούρκος σκηνοθέτης. Το 1982 είχε βραβευτεί ο Γιλμάζ Γκιουνέι για τον «Δρόμο» του.

Η «Χειμερία νάρκη» (που βρίσκεται ήδη στον κατάλογο της AMA Films και θα προβληθεί στην Ελλάδα το ερχόμενο φθινόπωρο) διαρκεί 196 λεπτά της ώρας. Η δράση τοποθετείται στην Καππαδοκία σε ένα ξενοδοχείο όπου ζει ένας πλούσιος διανοούμενος, ο Αϊντίν, πρώην ηθοποιός και νυν συγγραφέας. Ο Αϊντίν φαντάζει κλεισμένος σε έναν γυάλινο πύργο μακριά από την γκρίζα εικόνα της πραγματικής ζωής, που την σκεπάζει το χιόνι. Δίπλα του βρίσκονται η σύζυγός του και η αδελφή του.

Ο Τζεϊλάν, ο οποίος αποτίει φόρο τιμής στον Τσέχοφ με το θεατρικό του ύφος, παρουσιάζει μια αλληγορία με την εικόνα της Τουρκίας διχασμένη ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Η «Χειμερία νάρκη» συμπληρώνει ένα ψηφιδωτό της σύγχρονης Τουρκίας που ξεκίνησε με το «Uzak» και συνεχίστηκε με τα «Κλίματα αγάπης», τους αριστουργηματικούς «Τρεις πιθήκους» και το «Κάποτε στην Ανατολία». Προχθές ο Τζεϊλάν αφιέρωσε τον Χρυσό Φοίνικα στους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στην ταραγμένη πολιτικά χώρα του κατά τον τελευταίο χρόνο.

Στη σκιά του Φοίνικα
Το δεύτερο σε σπουδαιότητα βραβείο των Καννών, το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής παραδόθηκε σε γυναικεία χέρια, της Ιταλίδας Αλις Ρορ Βάχερ που με τα «Θαύματά» της επιβεβαίωσε την άνθηση του σύγχρονου ιταλικού σινεμά.

Η Τοσκάνη των ζεστών χρωμάτων έγινε σκηνικό ενός δράματος. Ενα δωδεκάχρονο κορίτσι, η Τζελσομίνα, κρατάει με τον τρόπο του τα ηνία της οικογένειας που ζει από τη μελισσοκομία. Εχει ένα χάρισμα: μαγεύει τα άγρια μελίσσια και στη συνέχεια τα μεταφέρει στις κυψέλες. Παράλληλα, φιλοδοξεί να ξεχωρίσει σε ένα ριάλιτι της τηλεόρασης.

Το βραβείο σκηνοθεσίας ταξιδεύει προς την Αμερική μαζί με τον Μπένετ Μίλερ («Capote», «Μoneyball»). Η ταινία του, το «Foxcatcher, βασίζεται στην ιστορία ενός υπαρκτού προσώπου, του ολυμπιονίκη της ελληνορωμαϊκής πάλης Μαρκ Σουλτς (Τσάνινγκ Τέιτουμ), τον οποίο παίρνει υπό την προστασία του ένας Κροίσος (Στιβ Καρέλ).

Το βραβείο σεναρίου πήγε στο «Λεβιάθαν» του Ρώσου Αντρέι Ζβιαγκίντσεφ (της αριστουργηματικής «Επιστροφής»). Ενας μεσήλικας, που ζει σε μια χερσόνησο της βορειοδυτικής Ρωσίας, καταφεύγει στη δικαιοσύνη για να αποτρέψει μια πράξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης από τον διεφθαρμένο δήμαρχο της περιοχής. Μέσα από την αλληγορία προβάλλει η κρατική εξουσία, ως θεσμός που διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας, αλλά και σαν τέρας, όπως αυτό της Βίβλου, που κανείς δεν μπορεί να του αντισταθεί.

Το Βραβείο της Επιτροπής μοιράστηκε στα δύο. Το ένα κομμάτι πήγε στον 25χρονο Καναδό Ξαβιέ Ντολάν (αγαπημένο παιδί των Καννών) για το «Mommy» του και το άλλο στον 83χρονο Ζαν Λικ Γκοντάρ για το δοκιμιακό «Adieu au Langage», που γυρίστηκε σε 3D και ίσως παιχθεί στο μεγάλο αφιέρωμα της Ταινιοθήκης στον Γκοντάρ που αρχίζει σε λίγες ημέρες στην Αθήνα.

Στις ερμηνείες πρώτευσαν η Τζούλιαν Μουρ, πρωταγωνίστρια στο «Maps to the Stars» του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, και ο Τίμοθι Σπολ, που ενσαρκώνει τον ζωγράφο Γουίλιαμ Τέρνερ στο «Mr. Turner» του Βρετανού Μάικ Λι.

Οι «αδικημένοι»
Ανάμεσα στους χαμένους του 67ου φεστιβάλ είναι η δική μας «Xenia» του Πάνου Κούτρα, που βρήκε απήχηση στο τμήμα Ενα Κάποιο Βλέμμα, και το κοινωνικό σινεμά των Βέλγων Ζαν Πιέρ και Λικ Νταρντέν (όπως και η πρωταγωνίστριά τους στο «Deux Jouts, Une Nuit» Μαριόν Κοτιγιάρ) που άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις.

Από τα βραβεία απουσιάζει και το «Τιμπουκτού» από το Μάλι, που από πολλούς θεωρήθηκε η έκπληξη της φετινής διοργάνωσης.