Οι κίνδυνοι από το solarium και τι μπορεί να προκαλέσει στο δέρμα; Όσο περισσότερο κάποιος εκθέτει τον εαυτό του σε κρεβάτι μαυρίσματος, τόσο αυξάνει τις πιθανότητες να εμφανίσει καρκίνο

των Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, μορ.βιολόγος, Θάλειας Γούτου, αισθητικός-κοσμητολόγος, medlabnews.gr

Τι είναι το solarium;
Το σολάριουμ είναι μία συσκευή με λάμπες, που είτε είναι ένας όρθιος θάλαμος όπου….

ο πελάτης στέκεται όρθιος, είτε ένα σκεπαστό κρεβάτι όπου ξαπλώνει.

Οι λάμπες αυτές, εκπέμπουν στο σώμα μας ακτινοβολία, παρόμοια με την ακτινοβολία που δεχόμαστε από τον ήλιο, που συμβάλλει στο μαύρισμα του δέρματός μας.

Πώς λειτουργούν τα σολάριουμ;
Οι λάμπες του σολάριουμ εκπέμπουν πυκνή υπεριώδη ακτινοβολία (UVA). Στην πραγματικότητα τα σολάριουμ μπορούν να εκπέμπουν UVA έως και πέντε φορές ισχυρότερη από όσο ο μεσημεριανός ήλιος του καλοκαιριού. Η UVA ωθεί τα κύτταρα του δέρματος να παράγουν την χρωστική ουσία μελανίνη με αποτέλεσμα το δέρμα μας να εμφανίζεται μαυρισμένο. Το μαύρισμα με το solarium επιταχύνεται μια και η UV είναι πιο έντονη από ό,τι από την φυσική ακτινοβολία του ήλιου.

Τα solarium έχουν φανατικούς οπαδούς σε όλο τον κόσμο, και είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, όπου η ηλιοφάνεια είναι περιορισμένη τους περισσότερους μήνες του χρόνου. Και στην χώρα μας ωστόσο υπάρχουν αρκετοί φαν του σολάριουμ που το χρησιμοποιούν κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες και την άνοιξη ώστε να έχουν τροπικό μαύρισμα προτού αρχίσει η θερινή σεζόν. Η χρήση των σολάριουμ και στη χώρα μας είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη, καθώς υπάρχουν σχεδόν παντού –από ξενοδοχεία και ινστιτούτα αισθητικής έως γυμναστήρια, σπα και κέντρα αδυνατίσματος

Οι υπέρμαχοι του σολάριουμ αναφέρουν ότι είναι η πλέον ασφαλής μέθοδος μαυρίσματος και παρέχει – σε κάποιο βαθμό φυσικά, προστασία απέναντι στη φυσική ηλιακή ακτινοβολία. Υπάρχει η άποψη ότι το τεχνητό μαύρισμα από το σολάριουμ προστατεύει το δέρμα από τον ήλιο. Η άποψη αυτή είναι εν μέρει σωστή. Εν μέρει βέβαια, γιατί η φυσική ασπίδα που διαθέτει το δέρμα όταν έχει προηγουμένως εκτεθεί σε τεχνητή ακτινοβολία δεν είναι μεγαλύτερη από αυτή που θα παρείχε ένα αντηλιακό με SPF-4.

Επίσης αναφέρουν ότι το σολάριουμ βοηθά στα εξής:
Ενδυνάμωση της ψυχικής ηρεμίας του ανθρώπου.
Μείωση καρδιακών και αγγειακών παθήσεων
Μείωση της πίεσης του αίματος.
Αύξηση και παραγωγή της βιταμίνης D3 που είναι υπεύθυνη για την υγιή κατάσταση των οστών
Μείωση της χοληστερόλης.
Θεραπεία νευροδερματίτιδας.
Ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Βελτίωση της ακμής και της ψωρίασης.

Ομως, το σολάριουμ δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να θεωρείται ακίνδυνο, ακόμη και αν το δέρμα μας δεν είναι ευαίσθητο στην ακτινοβολία του ηλίου. Η ακτινοβολία UVA που εκπέμπει αν και πιο «light» από την UVB (η UVB προκαλεί τα γνωστά εγκαύματα και θεωρείται ο βασικός ένοχος για τον καρκίνο του δέρματος αλλά πλέον γνωρίζουμε ότι και η UVA παίζει σημαντικό ρόλο στον καρκίνο του δέρματος), είναι αρκετά επικίνδυνη και μπορεί να αποβεί και καρκινογόνος. Κάθε φορά που το δέρμα μας εκτίθεται σε τεχνητή ή μη ακτινοβολία UV, οι βλάβες στα κύτταρα του δέρματος συσσωρεύονται, αυξάνοντας τις πιθανότητες να αναπτυχθεί καρκίνος του δέρματος ακόμα και σε νεαρά άτομα ενώ επίσης η UVA είναι υπεύθυνη για την πρόωρη γήρανση του δέρματος.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει προειδοποιήσει εδώ και χρόνια ότι τα σολάριουμ είναι καρκινογόνα και δεν συνιστά τη χρήση τους για μη ιατρικούς λόγους.

Εκτεταμένη έρευνα σε 10 κράτη-μέλη της ΕΕ κατά την διάρκεια της οποίας εξετάστηκαν εξονυχιστικά περισσότερα από 500 κρεβάτια σολάριουμ σε 300 spa, γυμναστήρια και στούντιο για τεχνητό μαύρισμα (tanning salons) φανερώνει ότι αφενός σε πολλές περιπτώσεις η ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας υπερβαίνει τα όρια ασφαλείας με αποτέλεσμα να αυξάνει ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του δέρματος αλλά και να επιταχύνεται τρομακτικά η πρόωρη γήρανση της επιδερμίδας.

Και άλλοι κίνδυνοι παραμονεύουν στα σολάριουμ
Αυτή η ατασθαλία ωστόσο δεν είναι –δυστυχώς η μόνη που εντοπίστηκε. Σύμφωνα με την σχετική έρευνα σε πολλά σολάριουμ επιτρέπεται η χρήση τους και σε άτομα κάτω των 18 ετών (που κανονικά απαγορεύεται -άλλωστε οι φθορές τις οποίες προκαλεί ο ήλιος είναι αθροιστικές και πιο επικίνδυνες όταν γίνονται σε νεαρή ηλικία), ενώ από τον χώρο των σολάριουμ απουσιάζουν και κάθε είδους έντυπα πληροφόρησης του κοινού για τις βλαβερές παρενέργειες της υπεριώδους ακτινοβολίας. Τα ευρήματα αυτά οδηγούν την Κομισιόν να θεσπίσει νέες οδηγίες ασφαλούς χρήσεις για τα σολάριουμ. Παράλληλα, συμβουλεύει τους καταναλωτές να ελέγχουν ποια πρέπει να είναι η διάρκεια παραμονής τους στο κρεβάτι του σολάριουμ ανάλογα με τον φωτότυπό τους (την απόχρωσή της επιδερμίδας τους) και να χρησιμοποιούν προστατευτικό κάλυμμα για τα μάτια καθώς σοβαροί κίνδυνοι εγκυμονούν και για τα μάτια από την UV ακτινοβολία. Επίσης συστήνεται η αποφυγή της χρήσης σολάριουμ σε άτομα κάτω των 18 ετών. Χώρες όπως η Βρετανία έχουν απαγορεύσει εντελώς τη χρήση τους σε άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών, ενώ έχουν εκδώσει σχετικές προειδοποιήσεις για τους ενήλικες. Όπως γράφουν στην «Βρετανική Επιθεώρηση Δερματολογίας» (BJD), το 90% εκπέμπουν ακτινοβολία υψηλότερη από τις προδιαγραφές ασφαλείας που έχει θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ένα από αυτά, μάλιστα, εξέπεμπε τόση ακτινοβολία, ώστε είχε εξαπλάσιες πιθανότητες να προκαλέσει δερματικό καρκίνο σε σύγκριση με τον ήλιο της Μεσογείου.

Το solarium μπορεί να εκλύει ακτινιβολία UV μέχρι πέντε φορές πιο δυνατή σε σχέση με τον ήλιο του καλοκαιριού στο μέσον της ημέρας.
Το Συμβούλιο για τον Καρκίνο, στην Αυστραλία, σημειώνει ότι το ασφαλές μαύρισμα είναι ‘μύθος’ καθώς το μαύρισμα βλάπτει το δέρμα.
Το Ινστιτούτο υπολογίζει ότι μεταξύ 12 και 62 περιστατικών καρκίνου του δέρματος κάθε χρόνο στην Αυστραλία οφείλονται σε συσκευές μαυρίσματος.
Το μελάνωμα είναι η πιο διαδεδομένη μορφή καρκίνου στις ηλικίες μεταξύ 15 έως 40 ετών.
Περίπου το 43% των βασικών καρκίνων θα μπορούσε να προληφθεί εάν απέφευγαν αυτόν τον τρόπο μαυρίσματος.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι ο αριθμός των θανάτων που συνδέονται με το σολάριουμ θα αυξηθεί μέσα στα επόμενα 20 χρόνια. Ζητούν να τεθούν αυστηροί περιορισμοί στη χρήση σολάριουμ από τα άτομα κάτω των 18 ετών καθώς και να μπει «λουκέτο» στα ινστιτούτα που προσφέρουν σολάριουμ και δεν υπόκεινται σε εποπτεία –τέτοιου είδους νόμοι ισχύουν ήδη στην Αυστραλία και σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες.

Από τις 64.000 περιπτώσεις δερματικού μελανώματος που διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο σε 18 ευρωπαϊκές χώρες, περίπου οι 3.438, δηλαδή το 5,4% «συνδέονται μετη χρήση καμπίνων τεχνητού μαυρίσματος», σύμφωνα με αυτή την ανάλυση που πραγματοποίησε το Διεθνές Ερευνητικό Ινστιτούτο Πρόληψης (Ipri) της Λιόν και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ογκολογίας (ΙΕΟ) του Μιλάνου.

Βασιζόμενοι σε 27 έρευνες που έχουν δημοσιευθεί για το θέμα, οι ερευνητές των δύο ινστιτούτων εκτιμούν ότι «ο κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος είναι αυξημένος κατά περίπου 20% σε όσους έχουν χρησιμοποιήσει» τουλάχιστον μία φορά σολάριουμ.

Ο κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος «διπλασιάζεται» σε όσους έκαναν σολάριουμ πριν την ηλικία των 35 ετών, σημειώνουν οι ερευνητές, που επιμένουν ότι σε πολλές περιπτώσεις ο καρκίνος του δέρματος «μπορεί να αποφευχθεί αν οι άνθρωποι δεν εκτίθενται σε τέτοιου είδους συσκευές».

«Η πρόληψη των βλαπτικών επιπτώσεων των καμπίνων μαυρίσματος με ακτινοβολία θα πρέπει να υποστηριχθεί με πιο αυστηρές δράσεις», εκτιμούν οι ερευνητές καλώντας τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) να επιβάλλει περιορισμούς στη χρήση σολάριουμ από ανήλικούς και να απαγορεύσει τα κέντρα μαυρίσματος που δεν έχουν ελεγχθεί.

Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., τα κρούσματα μελανώματος έχουν αυξηθεί παγκοσμίως περισσότερο από οποιουδήποτε άλλου καρκίνου, με αύξηση 3 με 7% ετησίως τα τελευταία 40 χρόνια μεταξύ του λευκού πληθυσμού διαφόρων χωρών σε όλο τον κόσμο.

Συγκεκριμένα, τα κρούσματα σε νέες γυναίκες (κάτω των 40 ετών) έχουν αυξηθεί κατά 8 φορές σε σχέση με σαράντα χρόνια πριν. Ένας από τους ύποπτους παράγοντες για αυτή την αύξηση, θεωρείται η δημοτικότητα του σολάριουμ ανάμεσα στις νεαρές γυναίκες.

Το σολάριουμ θα πρέπει να αποφεύγεται από όλους. Ακόμα περισσότερο επιβλαβές θεωρείται για τις παρακάτω ομάδες:
Αν κάποιος καίγεται εύκολα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει σολάριουμ.
Η χρήση λοιπόν του σολάριουμ από νέους κάτω των 18 ετών μπορεί να αποβεί καταστροφική για την υγεία τους μετέπειτα. Αυτό συμβαίνει λόγω της ευαισθησίας τουνεαρού δέρματος στην ακτινοβολία, αφού δεν έχει αναπτύξει ακόμα συνθήκες αντοχής σε αυτήν.
Ατομα που έχουν βεβαρημένο ιστορικό ή έχουν αφαιρέσει κάποια καρκινική βλάβη δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν σολάριουμ.

Ομάδες υψηλού κινδύνου
Όσοι παθαίνουν εύκολα ηλιακά εγκαύματα
Όσοι δε μαυρίζουν καθόλου ή σχεδόν καθόλου
Όσοι έχουν φακίδες
Όσοι έχουν πολλές ελιές (σπίλους) στο σώμα τους
Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
Νέοι ηλικίας κάτω των 18 ετών
Ο βαθμός επικινδυνότητας καθορίζεται από τη συνολική δόση ακτινοβολίας που λαμβάνει κάποιος, την ηλικία κατά την οποία ξεκινάει η έκθεση αυτή, τον τύπο δέρματος και την παρουσία σπίλων

Βέβαιο είναι ότι η υπερβολική δόση ακτινοβολίας αλλοιώνει την ποιότητα της επιδερμίδας και έπειτα από χρόνια υπερβολικής χρήσης του σολάριουμ, το δέρμα μπορεί να αφυδατωθεί, με έντονες ρυτίδες, δυσχρωμίες και εκτεταμένη πλαδαρότητα.
Κοινώς να μετατραπεί σε φωτογηρασμένο δέρμα. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είναι έντονη και συχνή το πρόβλημα, είναι εξαιρετικής σημασίας.
Έτσι λοιπόν καλό θα ήταν να αποφεύγετε το τεχνητό μαύρισμα, ή εάν για οποιοδήποτε λόγο πρέπει να το κάνετε, θα πρέπει να συμβουλευτείτε το δερματολόγο σας για να σας κατευθύνει.