Μετατραυματικό στρες: Όταν οι μνήμες είναι τόσο σκληρές και δεν ξεπερνιούνται

Οι δύσκολες καταστάσεις είναι μέρος της ζωής. Ο καθένας μας θα αντιμετωπίσει σκληρές περιστάσεις, όπως….

το πένθος ή οι συγκρούσεις στις προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις και θα πρέπει να μάθει να προχωρά μπροστά. Μερικές φορές, όμως, οι άνθρωποι βιώνουν ένα γεγονός το οποίο είναι τόσο αναπάντεχο και τόσο συγκλονιστικό που συνεχίζει να έχει σοβαρό αντίκτυπο, ακόμα και όταν η αιτία που το προκάλεσε έχει περάσει. Τα άτομα με αυτού του είδους τις εμπειρίες μπορεί να υποφέρουν από αναμνήσεις και εφιάλτες και να βιώνουν πάλι την κατάσταση που τους προκάλεσε έντονο φόβο και τρόμο. Έτσι, υπάρχει πιθανότητα να γίνουν συναισθηματικά παράλυτοι. Όταν αυτή η κατάσταση επιμένει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από ένα μήνα, διαγιγνώσκεται ως διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Από την επιστημονική ομάδα της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Κλίμακα.
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι μια από τις πολλές παθήσεις που ανήκουν στη κατηγορία των αγχωδών διαταραχών και επηρεάζει περίπου 1 στα 10 άτομα. Αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας.Τα παιδιά όπως και οι ενήλικοι μπορεί να εμφανίσουν διαταραχή μετατραυματικού στρες και να έχει τόσο σοβαρή εξέλιξη ώστε να δυσκολεύονται να ζήσουν φυσιολογικά. Ευτυχώς, υπάρχουν θεραπείες που βοηθούν όσους πάσχουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες και πάλι την ισορροπία στη ζωή τους.
Τι την προκαλεί;
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες προκαλείται από ένα ψυχολογικά τραυματικό γεγονός, που περιλαμβάνει είτε έναν πραγματικό ή απειλούμενο θάνατο είτε έναν σοβαρό τραυματισμό του πάσχοντος ή άλλων. Αυτού του είδους τα γεγονότα καλούνται “πιέσεις” και τα βιώνει κάποιος μόνος ή σε ομάδα.
Ένα βίαιο προσωπικό συμβάν όπως ο βιασμός, η ληστεία, το τροχαίο ατύχημα, ο πόλεμος, ένα εργατικό ατύχημα, οι φυσικές καταστροφές όπως ένας σεισμός ή μία πλημύρα, αποτελούν “πιέσεις” που μπορεί να προκαλέσουν διαταραχή μετατραυματικού στρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το να δεις κάποιον να πληγώνεται ή να πεθαίνει ή να πληροφορείσαι ότι ένας στενός φίλος ή ένα μέλος της οικογένειας βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο μπορεί να προκαλέσει τη διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Ποιά είναι τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα της διαταραχής μετατραυματικού στρες συνήθως εμφανίζονται 3 μήνες μετά το τραυματικό γεγονός. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που έρχονται στην επιφάνεια πολλά χρόνια αργότερα. Η διάρκεια της διαταραχής και η ένταση των συμπτωμάτων ποικίλλουν. Σε ορισμένους, η ανάκαμψη επιτυγχάνεται μέσα σε διάστημα έξι μηνών ενώ σε άλλους, διαρκεί πολύ περισσότερο.
Υπάρχουν τρείς κατηγορίες συμπτωμάτων:
Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει την αναβίωση του γεγονότος. Η αναβίωση αυτή αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό της διαταραχής και εμφανίζεται με διάφορους τρόπους. Συνήθως οι πάσχοντες επαναφέρουν διαρκώς και με ένταση στη μνήμη τους το γεγονός ή έχουν επαναλαμβανόμενους εφιάλτες, βιώνοντας εκ νέου την οδυνηρή εμπειρία τους. Η επέτειος ενός δραματικού γεγονότος ή καταστάσεις που το θυμίζουν είναι δυνατόν να προκαλέσουν έντονη δυσφορία.
Η αποφυγή παρόμοιον καταστάσεων και το συναισθηματικό μούδιασμα είναι η δεύτερη κατηγορία συμπτωμάτων. Η πρώτη συμβαίνει όταν οι άνθρωποι με τη διαταραχή αποφεύγουν την εμφάνιση σεναρίων που μπορεί να τους θυμίσουν την τραυματική εμπειρία. Το συναισθηματικό μούδιασμα εμφανίζεται συνήθως λίγο μετά το γεγονός. Ένα άτομο με διαταραχή μετατραυματικού στρες μπορεί να απομονωθεί από τους φίλους και την οικογένεια του, να μην ενδιαφέρεται για δραστηριότητες που μέχρι πριν απολάμβανε και να δυσκολεύεται να νοιώσει συναισθήματα, ιδιαίτερα εκείνα που συνδέονται με την οικειότητα και την τρυφερότητα. Είναι επίσηςσυνηθισμένα τα ακραία αισθήματα ενοχής. .Σε σπάνιες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί να βιώσει ψυχοδιασπαστικές καταστάσεις οι οποίες διαρκούν από λίγα λεπτά έως αρκετές ημέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων πιστεύει ότι βιώνει εκ νέου το επεισόδιο και συμπεριφέρονται σαν να συμβαίνει ξανά.
Η τρίτη κατηγορία συμπτωμάτων περιλαμβάνει αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου και αυξημένη ενεργητικότητα. Η αϋπνία είναι συνηθισμένη και ορισμένοι που πάσχουν από τη διαταραχή αντιμετωπίζουν δυσκολία στη συγκέντρωση και την ολοκλήρωση του έργου τους. Τέλος είναι πιθανή η εμφάνιση αυξημένης επιθετικότητας.
Άλλες ασθένειες που μπορεί να συνοδεύουν τη διαταραχή μετατραυματικού στρες
Οι πάσχοντες από τη διαταραχή μετατραυματικού στρες, είναι πιθανό να αναπτύξουν εξάρτηση από τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ ή να γίνουν καταθλιπτικοί. Δεν είναι ασυνήθιστο να συνυπάρχει η αγχώδης διαταραχή με τη διαταραχή μετατραυματικού στρες. Επίσης, η ζάλη, ο πόνος στο στήθος, οι γαστρεντερικές ενοχλήσεις και τα προβλήματα του ανοσοποιητικού συστήματος να συνδέονται με τη διαταραχή μετατραυματικού στρες. Επειδή τα παραπάνω αντιμετωπίζονται συνήθως ως αυτοτελείς ασθένειες, η σύνδεση με την διαταραχή μπορεί να αποκαλυφθεί μόνο αν ο ασθενής προσφέρει αυτόβουλα πληροφορίες για κάποιο τραυματικό γεγονός ή αν ο γιατρός ανακαλύψει μια πιθανή σχέση με κάποιο ψυχολογικό τραύμα.
Πώς αντιμετωπίζεται η διαταραχή μετατραυματικού στρές
Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να αντιμετωπίσει τη κατάθλιψη και το άγχος που συχνά βιώνουν οι πάσχοντες από τη διαταραχή μετατραυματικού στρές και να τους βοηθήσει στην αποκατάσταση των διαταραχών του ύπνου τους.
Η γνωστική-συμπεριφοριστική θεραπεία και οι ομαδικές θεραπείες θεωρούνται ως πολλά υποσχόμενες θεραπείες. Συχνά παρέχονται από θεραπευτές με εξειδίκευση σε ένα συγκεκριμένο τύπο τραύματος, όπως ο βιασμός. Η θεραπεία έκθεσης, κατά την οποία ο ασθενής αναβιώνει την τραυματική εμπειρία του, σε ελεγχόμενες συνθήκες, προκειμένου να την αντιμετωπίσει, μπορεί επίσης να έχει ευεργετικά αποτελέσματα.
Τέλος, βρίσκεται σε εξέλιξη η έρευνα για τις αιτίες της διαταραχής μετατραυματικού στρες και ο προσδιορισμός των θεραπειών που λειτουργούν καλύτερα στους αντίστοιχους τύπους τραύματος