Ινομυαλγία: Μπορεί ο βελονισμός να θεραπεύσει τους πόνους στους μύες;

Νέα στοιχεία φωτίζουν την αιτιοπαθογένεια της Ινομυαλγίας

Το σύνδρομο ινομυαλγίας επηρεάζει το 1% με 5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Χαρακτηρίζεται από χρόνιο, διάχυτο, βασανιστικό, επίμονο και καθημερινό πόνο που….

αφορά πολλούς ιστούς του σώματος (μυς, οστά, τένοντες, σπλάγχνα κοκ), δεν υποχωρεί με τα συνηθισμένα αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα, ενώ πόνος και μυϊκή δυσπραγία ταλαιπωρούν τον ασθενή σχεδόν σε όλες τις καθημερινές του δραστηριότητες (ακόμη και όταν παραμένει αδρανής). Συνοδεύεται επίσης από πρωινή δυσκαμψία, μη αναζωογονητικό ύπνο, κοιλιακά άλγη και ίσως προκαλεί ή συνδέεται στενά με μελαγχολική διάθεση ή κατάθλιψη.
Ανασκόπηση, μετάφραση, σύνοψη:
Μιλτιάδης Καράβης, φυσίατρος
Διευθυντής τμήματος βελονισμού Κ.Α. «Φιλοκτήτης»
Πρόεδρος Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Βελονισμού

Το σύνδρομο ινομυαλγίας προσβάλλει περισσότερες γυναίκες από άνδρες (7 προς 1), έχει εξάρσεις και υφέσεις και θεωρείται ένα άγνωστης αιτιολογίας σύνδρομο χρόνιου μυοσκελετικού πόνου (ιδιοπαθές).
Δεκαετίες κλινικών και εργαστηριακών ερευνών στήριζαν την ύπαρξη ενός κεντρικού μηχανισμού υπευθύνου για τα συμπτώματα της ινομυαλγίας. Πιστεύαμε ότι το κεντρικό νευρικό σύστημα (ιδίως ο εγκέφαλος) ευαισθητοποιείται και αντιδρά με πόνο ακόμη και σε ερεθίσματα που δεν είναι επώδυνα (αλλοδυνία, υπεραλγησία). Θεωρούσαμε ότι μια νεύρο-άνοσο-ενδοκρινική διαταραχή κρυβόταν πίσω από το σύνδρομο (σύνδρομο κεντρικής ευαισθητοποίησης) και αυτός ήταν ο λόγος που η φαρμακευτική αγωγή εστιαζόταν στη χρήση φαρμάκων που δρούσαν κατά κύριο λόγο στο κεντρικό νευρικό σύστημα (αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, αντιεπιληπτικά και κεντρικώς δρώντα αναλγητικά). Παρά τη φαρμακευτική αγωγή, οι ασθενείς με ινομυαλγία βίωναν καθημερινά επεισόδια πόνου, δυσκαμψίας, αϋπνίας και γενικευμένης δυσλειτουργίας.
Φαίνεται ότι η άποψη αυτή αναθεωρείται. Στο 50% των ινομυαλγικών ασθενών, τα συμπτώματα από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (κόπωση, κατάθλιψη, διαταραχές ύπνου, κεντρική ευαισθητοποίηση, διάχυτα άλγη) θα θεωρούνται επιφαινόμενα (δευτερεύοντα συμπτώματα) μιας περιφερικής βλάβης των νεύρων. Ίσως στο μέλλον θα περιγράφονται δύο τύποι ινομυαλγίας σε σχέση με τον κυρίαρχο νευροφυσιολογικό μηχανισμό παραγωγής του πόνου και των άλλων συμπτωμάτων: ινομυαλγία περιφερικού τύπου (με κυρίαρχο στοιχείο την περιφερική νευροπάθεια) και ινομυαλγία κεντρικού τύπου (με κυρίαρχο στοιχείο το διαταραγμένο κατιόν σύστημα ενδογενούς αναλγησίας). Το νέο σενάριο δίνει ελπίδα σε εκατομμύρια ασθενείς, αφού έρευνες εστιάζουν τώρα σε νέου είδους προσεγγίσεις και θεραπείες. Το ιστορικό έχει ως εξής:
Ερευνητές νευρολόγοι και φυσιολόγοι από το Γενικό νοσοκομείο της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη (αν. καθηγήτρια κλινικής νευρολογίας Anne Louise Oaklander και οι συνεργάτες της) δημοσίευσαν δύο εργασίες που έδειχναν ότι το 41% των ασθενών με ινομυαλγία πάσχουν από ένα είδος νευροπάθειας, η οποία επηρεάζει τους μικρούς νευρικούς κλάδους που βρίσκονται στο δέρμα ή γύρω από τα αγγεία (small fiber polyneuropathy). Αυτό επιβεβαιώθηκε με βιοψίες δέρματος που έγιναν σε 25 ασθενείς με ινομυαλγία και συγκρίθηκαν με ομάδα ελέγχου 29 υγιών ατόμων. Η πάθηση των μικρών αυτών νεύρων ευαισθητοποιεί το περιφερικό νευρικό σύστημα στο σύνολο του. Η περιφέρεια στέλνει λανθασμένα και συνεχή σήματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα, τα οποία ο ασθενής αντιλαμβάνεται ως πόνο ή/και γενικότερη δυσφορία. Ίσως η συγκεκριμένη νευρική περιφερική δυσλειτουργία να οφείλεται σε ανοσιακή δυσλειτουργία ή μια μη ειδική αυτοάνοση διαταραχή. Επιπρόσθετα το 50% των ασθενών με ινομυαλγία (ενώ ούτε ένας στην ομάδα ελέγχου) είχαν ενδείξεις απώλειας νευρικού ιστού. Τα ειδικά τεστ για τον έλεγχο της λειτουργίας του αυτόνομου νευρικού συστήματος ήταν φυσιολογικά, γεγονός που δηλώνει τον περιφερικό (και όχι τον κεντρικό) χαρακτήρα του συνδρόμου.
Τα αποτελέσματα συμφωνούν με αυτά μιας δεύτερης, ανεξάρτητης ερευνητικής ομάδας (Uceyler N. Et al, 2013), η οποία εξέτασε 25 ασθενείς με ινομυαλγία και εντόπισε στοιχεία περιφερικής νευροπάθειας (δομικές ανωμαλίες των μικρών νευρικών ινών και μείωση των αμύελων ινών σε δέρμα και υποδόριο). Αυτά τα ευρήματα δικαιολογούν την υπερβολική ευαισθησία (υπερπάθεια) των νευρικών ινών που νευρώνουν το δέρμα (αλγοδεκτικές σωματικές ίνες) και παράγουν πόνο και αίσθημα τάσης /πιασίματος / δυσκαμψίας στους ασθενείς με ινομυαλγία.
Ίσως στο μέλλον η ινομυαλγία να θεωρείται (τουλάχιστο για ένα ποσοστό των ασθενών) μια μικρο-νευροπάθεια (πάθηση των μικρών νευρικών κλάδων που βρίσκονται κάτω από το δέρμα και γύρω από τα αγγεία). Αυτή μπορεί να οφείλεται σε ένα υπερδραστήριο ανοσιακό σύστημα. Μια αυτοάνοση μικρο-νευροπάθεια δηλαδή (που θα αφορά στο 1/3 των ασθενών με ινομυαλγία), αλλά κυρίως για μια ανοσιακή δυσλειτουργία που προκαλεί βλάβη στις μικρές νευρικές ίνες της περιφέρειας. Τα αίτια της ανοσιακής δυσλειτουργίας μπορεί να είναι πολλά: χρόνιο στρες, χρόνιες φλεγμονές, επιθετικές λοιμώξεις, έκθεση σε τοξικό ή μεταβολικό στρες, γενετική προδιάθεση κ.ο.κ. Σύμφωνα με τους συγγραφείς των άρθρων, μερικά ειδικά διαγνωστικά τέστ ( για τη διάγνωση της πολυνευροπάθειας) και ίσως βιοψία δέρματος να θέτουν στο μέλλον τη διάγνωση (που θα είναι βασισμένη σε αντικειμενικά ευρήματα) και παράλληλα να επιδεικνύουν την κατάλληλη θεραπεία. Η εκπόνηση και άλλων παρόμοιων μελετών θα επιβεβαιώσει τα αποτελέσματα των προηγούμενων ερευνητών.
Αν η θεωρία αυτή για την αιτιοπαθογένεια της ινομυαλγίας αποδειχτεί αληθινή, αλλάζουν τελείως τα δεδομένα που είχαμε μέχρι σήμερα. Θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι τα φάρμακα με τα οποία μέχρι σήμερα υποστηρίζαμε τους ασθενείς μας ήταν «μη ειδικά» και ανεπαρκή, επηρέαζαν έναν μόνο παράγοντα του συνδρόμου (δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος) και νέα φάρμακα και θεραπείες (ίσως και διαγνωστικά tests) θα μας δώσουν στο άμεσο μέλλον, ελπίδα.
Τα καινούργια στοιχεία δεν επηρεάζουν μόνο τη φαρμακευτική αγωγή ή την γενικότερη φυσικοθεραπευτική και ψυχο-συμπεριφορική προσέγγιση. Επηρεάζουν τον τρόπο που θα σκεπτόμαστε όταν αναλαμβάνουμε να θεραπεύσουμε και να καθοδηγήσουμε ασθενείς που πάσχουν από ινομυαλγία. Πολλοί από αυτούς θα επιλέξουν βελονισμό (ηλεκτροβελονισμό, ωτοβελονισμό, laser βελονισμό κοκ) ή άλλες εναλλακτικές / συμπληρωματικές θεραπείες για να ανακουφιστούν από τα συμπτώματα τους. Μπορούμε να προσαρμόσουμε το πρωτόκολλο βελονισμού που εφαρμόζουμε σε ασθενείς με ινομυαλγία, χρησιμοποιώντας νέα σημεία βελονισμού και τεχνικές που να ενσωματώνουν τα νέα στοιχεία. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε επιπλέον επιβεβαίωση, εφόσον η προσθήκη 5-6 νέων σημείων βελονισμού δεν επιφέρει παρενέργειες, ούτε προκαλεί επιπλέον επιβάρυνση στους ασθενείς μας. Σημεία βελονισμού με δράση στο υποθαλαμο-υποφυσιακό άξονα, τον θυρεοειδή αδένα και τα επινεφρίδια (σύστημα διαχείρισης του στρες) πρέπει να χρησιμοποιούνται σε κάθε θεραπεία. Παράλληλα, σημεία βελονισμού με στόχο στη ρύθμιση (εξισορρόπηση) του ανοσιακού συστήματος θα πρέπει να προστεθούν δίπλα στα αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη και υπναγωγά σημεία βελονισμού που ήταν σε κοινή χρήση μέχρι σήμερα. Ίσως έτσι βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα μας. Ίσως με αυτόν τον τρόπο βοηθήσουμε περισσότερους ασθενείς να αποκτήσουν ξανά μια φυσιολογικότερη ζωή με λιγότερους πόνους. Η Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Βελονισμού προετοιμάζει ειδικό μετεκπαιδευτικό μάθημα για τα μέλη της με θέμα την Ινομυαλγία, που θα ενσωματώνει και τα νέα στοιχεία που επιγραμματικά μόνο αναφέραμε. Ιδιαίτερη βάση θα δοθεί στη σχέση μεταξύ ανοσιακού συστήματος και περιφερικής μικρο-νευροπάθειας.

Βιβλιογραφία – πηγές.
Anne Louise Oaklander, Zeva Daniela Herzog, Heather M. Downs, Max M. Klein, Objective evidence that small-fiber polyneuropathy underlies some illnesses currently labeled as fibromyalgia, Pain, vol 154, Issue 11, pages 2310-2316, Nov. 2013.
Üçeyler N, Zeller D, Kahn AK, Kewenig S, Kittel-Schneider S, Schmid A, Casanova-Molla J, Reiners K, Sommer C. Small fibre pathology in patients with fibromyalgia syndrome. Brain. 2013 Jun;136(Pt 6):1857-67.

boro.gr