Από πού κρατάει η σκούφια της Κοκκινοσκουφίτσας

Τις «ρίζες» της Κοκκινοσκουφίτσας εντόπισαν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ντάραμ στη Βρετανία. Βάσει του προφορικού «ταξιδιού» του γνωστού παραμυθιού, οι ειδικοί ενδεχομένως να καταφέρουν να ξετυλίξουν την ιστορία της μετανάστευσης των λαών…
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στην ιστορία «Ο λύκος και τα παιδιά», η οποία εκτιμάται ότι ακούγεται σε διάφορες χώρες εδώ και 2.000 χρόνια. Η ιστορία βασίζεται σε έναν λύκο που υποδύεται μια κατσίκα-«γκουβερνάντα» με σκοπό να φάει τα κατσικάκια, υπογραμμίζοντας έτσι τους κινδύνους του να μιλάμε σε αγνώστους. Σύμφωνα με τους ίδιους, δύο βασικές εκδοχές του συγκεκριμένου παραμυθιού εξελίχθηκαν με την πάροδο των ετών. Η πρώτη ξεκίνησε στην Ευρώπη, ενώ η δεύτερη ακουγόταν κυρίως σε Αφρική και Ασία.

Οι ειδικοί συνέκριναν τις ομοιότητες 72 σημείων που εντόπισαν σε 58 διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας που βρήκαν ανά τον κόσμο. Χρησιμοποιώντας ένα μαθηματικό μοντέλο, για να «πλέξουν» το εξελικτικό «φυλογενετικό» δέντρο του εν λόγω παραμυθιού, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η σύγχρονη εκδοχή της Κοκκινοσκουφίτσας έκανε την εμφάνιση της πριν από περίπου 1.000 χρόνια.

«Παραμυθένια» εξέλιξη
Το φημισμένο παραμύθι, κατά το οποίο ο κακός λύκος υποδύεται τη γιαγιά με σκοπό να φάει την εγγονή, άρχισε να ακούγεται, κατά τους ερευνητές στη Γαλλία, στην Αυστρία και στη βόρεια Ιταλία αρκετά πριν καταγραφεί για πρώτη φορά από τον γάλλο συγγραφέα Σαρλ Περό, γύρω στο 1.600. Η πιο σύγχρονη εκδοχή της Κοκκινοσκουφίτσας δημιουργήθηκε από τους γερμανούς αδελφούς και «παραμυθάδες», Γιάκομπ και Βίλχελμ Γκριμ, πριν από περίπου 200 χρόνια.

Το παραμύθι «Ο λύκος και τα παιδιά» – γνωστό κυρίως στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή – δηλαδή, εξελίχθηκε από προφορική ιστορία στην καταγραφή της Κοκκινοσκουφίτσας, η οποία ταξίδεψε νότια στην Αφρική και έφτασε μέχρι την Ασία, για να γίνει «Ο τίγρης και η γιαγιά» στην Ιαπωνία, στην Κίνα και στην Κορέα.

«Η μελέτη μας κατάφερε να διαλύσει ένα μεγάλο μυστήριο. Τα αφρικανικά παραμύθια, φαίνεται να αποτελούν παρακλάδι της ιστορίας “O λύκος και τα παιδιά”, που με την πάροδο των ετών έχει εξελιχθεί στη σύγχρονη Κοκκινοσκουφίτσα. Πρόκειται για μια διαδικασία που οι βιολόγοι ονομάζουν, συγκλίνουσα εξέλιξη, κατά την οποία μη συγγενικά είδη αναπτύσσουν ομοειδή συμπεριφορά και εμφάνιση. Το γεγονός ότι η Κοκκινοσκουφίτσα εξελίχθηκε σε δύο εκδοχές, ξεκινώντας από την ίδια ρίζα, αποδεικνύει ότι η δυναμική της όλης ιστορίας μαγνητίζει τη φαντασία μας» εξηγεί χαρακτηριστικά ο ανθρωπολόγος δρ Τζαμσίντ Τεχράνι.

Οι ερευνητές δεν κατάφεραν να ανιχνεύσουν το πότε ακριβώς ξεκίνησε η προφορική διάδοση της αρχικής εκδοχής του παραμυθιού με πρωταγωνιστή των κακό λύκο.

Τα ενδιαφέροντα ευρήματά τους δημοσιεύονται στην επιθεώρηση «PLoS ONE».

Βήμα Science