Αύξηση των ποσοστών παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα της κρίσης

Πρόεδρος και ο Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ), κ.κ. Αντώνης Αλαβέρας και Ευθύμιος Καπάνταης, σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησαν στις 18/10/2013 με αφορμή την Εβδομάδα Παχυσαρκίας, την οποία διοργανώνει η ΕΙΕΠ από 19 έως 26 Οκτωβρίου 2013. Κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, οι κ.κ. Αλαβέρας και Καπάνταης επεσήμαναν ότι η παχυσαρκία παραμένει και, μάλιστα, εξελίσσεται σε μείζονα απειλή για την ατομική και τη δημόσια υγεία, ενισχυόμενη από την οικονομική δυσπραγία των τελευταίων ετών.

Νέα πανελλήνια μελέτη της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας

Την εξάπλωση της παχυσαρκίας επιβεβαιώνουν τα ευρήματα της νέας πανελλήνιας μελέτης της ΕΙΕΠ σε παιδιά ηλικίας 8 και 10 ετών, στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής προσπάθειας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον προσδιορισμό και τον περιορισμό της παιδικής παχυσαρκίας. Στη μελέτη που διεξήχθη στις αρχές του 2012, συμμετείχαν 2.755 μαθητές της Β’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου και 2.924 της Δ’ τάξης. Τα αποτελέσματα ήταν δυσοίωνα. Στα αγόρια της Β’ τάξης το ποσοστό παχυσαρκίας ήταν 14% ενώ στα κορίτσια 13%. Αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ότι το 36% των αγοριών και το 37% των κοριτσιών είχε βάρος άνω του φυσιολογικού. Τα ποσοστά στην Δ’ τάξη είναι ακόμα πιο ανησυχητικά, καθώς ενώ το ποσοστό της παχυσαρκίας ήταν ανάλογο, 14% στα αγόρια και 13% στα κορίτσια, το συνολικό ποσοστό των παιδιών με σωματικό βάρος μεγαλύτερο του φυσιολογικού ανέρχονταν σε 44%για τα αγόρια και 41% για τα κορίτσια.

Τα ευρήματα καταδεικνύουν σημαντική αυξητική τάση των ποσοστών παχυσαρκίας και σωματικού βάρους άνω του φυσιολογικού, κατά 50% σε βάθος δεκαετίας, καθώς στην προηγούμενη πανελλήνιας εμβέλειας μελέτη της ΕΙΕΠ το 2003 (Tzotzas T, Kapantais E, et al. HIPPOKRATIA 2011,15;1:48-53), τα αγόρια και τα κορίτσια ηλικίας 6 έως 12 ετών εμφάνιζαν ποσοστό παχυσαρκίας 9% και 6% αντίστοιχα, ενώ βάρος άνω του φυσιολογικού είχε μόνο το 31% των αγοριών και το 27% των κοριτσιών.

Το εύρημα αυτό συσχετίζεται αφενός με την εξαετή οικονομική κρίση που βιώνει η Ελλάδα, αφετέρου με το γεγονός ότι στο Δημοτικό Σχολείο δεν αποδίδεται η δέουσα σημασία στη σωματική άσκηση. Ειδικότερα, το 65% των σχολείων αφιερώνουν μόνο έως 2 ώρες εβδομαδιαίως για να ασκηθούν οι μαθητές των προαναφερθεισών τάξεων. Η έλλειψη άσκησης, σε συνδυασμό με τη θερμιδογόνο φθηνή διατροφή των τελευταίων ετών, οδηγεί σε αύξηση του σωματικού βάρους πάνω από το φυσιολογικό όχι μόνο στα παιδιά, αλλά και στους εφήβους και στους ενήλικες, με αποτέλεσμα να τίθεται η υγεία τους σε αυξημένο κίνδυνο.

Δραστηριότητες στο πλαίσιο της Εβδομάδας Παχυσαρκίας

Η ΕΙΕΠ διοργανώνει την «Εβδομάδα Παχυσαρκίας» με στόχο να ενημερώσει και ευαισθητοποιήσει το κοινό ότι η παχυσαρκία είναι νόσος και ως νόσος πρέπει να έχει την κατάλληλη επιστημονική αντιμετώπιση. Στο πλαίσιο αυτό, σε συνεργασία με το Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας των ΑΤΕΙΘ, η ΕΙΕΠ πραγματοποιεί ημερίδες σε μεγάλους δήμους της Αττικής με τίτλο «Συμμαχία για την Υγεία-Διατροφή», όπου θα προσφέρεται δωρεάν διαιτολογική παρακολούθηση για 6 μήνες. Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει ως εξής:
19/10/13: Παλλήνη (Πολιτιστικό Κέντρο Γέρακα), ώρα 10.00
20/10/13: Καλλιθέα (Αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου, Δημαρχείο Καλλιθέας), ώρα 09.30
21/10/13: Χαλάνδρι (Κέντρο Νεότητας Χαλανδρίου), ώρα 18.00
22/10/13: Αθήνα (Πνευματικό Κέντρο δήμου Αθηναίων, αίθουσα Αντ. Τρίτσης), ώρα 09.00
24/10/13: Μαρούσι (Δημαρχείο Αμαρουσίου), ώρα 18.30

Η ΕΙΕΠ συμμετέχει, επίσης, από 24/10/13 έως 26/10/13 στις «Ημέρες Υγείας» που διοργανώνονται στο εμπορικό κέντρο Athens Metro Mall στον Άγιο Δημήτριο με αφορμή τις Παγκόσμιες Ημέρες Φτώχειας, Οστεοπόρωσης, Παχυσαρκίας και Καρκίνου του Μαστού. Θα διανέμει ενημερωτικό υλικό και μέλη της θα παρευρίσκονται για να συζητούν, να ενημερώνουν και να επιλύουν απορίες και ερωτήματα των επισκεπτών της εκδήλωσης. Το ωράριο θα είναι:
25/10/13: ώρα 16.00-21.00
26/10/13: ώρα 12.00-20.00

Παχυσαρκία και οικονομική κρίση

Αναφερόμενοι στα ευρήματα διεθνών μελετών, οι κ.κ. Αλαβέρας και Καπάνταης επεσήμαναν τους στενούς δεσμούς μεταξύ του χαμηλού οικονομικού επιπέδου και της παχυσαρκίας σε αναπτυγμένες χώρες, όπως είναι η Ελλάδα. Στις δυτικές κοινωνίες, όπου ο κοινωνικός ιστός αντέχει, η οικονομική ανέχεια σπάνια εμφανίζεται κλινικά με την εικόνα της υποθρεψίας, αλλά αντίθετα με εικόνα αύξησης του σωματικού βάρους και τελικά παχυσαρκίας. Το φαινόμενο αυτό διατυπώθηκε για πρώτη φορά επιστημονικά, το 2005, ως «το παράδοξο της πείνας με παχυσαρκία» (the hunger-obesity paradox). Μελέτες, αποδεικνύουν ότι όσο χαμηλότερο το εισόδημα τόσο πιο αυξημένο το μέσο σωματικό βάρος των ενηλίκων. Καταδεικνύουν, επίσης, ότι το ποσοστό παχυσαρκίας των φτωχών είναι μεγαλύτερο από αυτό των μη φτωχών και το εντυπωσιακότερο είναι ότι ακόμα και στους άστεγους το ποσοστό παχυσαρκίας είναι παρόμοιο με αυτό του γενικού πληθυσμού.

Οι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους η οικονομική δυσπραγία προκαλεί παχυσαρκία, βρίσκονται ακόμη υπό διερεύνηση, πιθανολογούνται, εντούτοις, σύμφωνα με τη μέχρις στιγμής έρευνα, τα εξής: ² Οι τιμές των τροφίμων

² Εναλλασσόμενη πείνα με υπερφαγία

² Τροφική ανασφάλεια

² Η έλλειψη διαπαιδαγώγησης και σωστών πρακτικών διατροφής

² Η έλλειψη ευκαιριών για σωματική άσκηση (προσβασιμότητα σε γυμναστήρια, γήπεδα …)

² Η φτηνή ψυχαγωγία με την τηλεόραση στο σπίτι

² Το στρες της οικονομικής εξαθλίωσης

² Άλλοι άγνωστοι παράγοντες

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις τιμές των τροφίμων, η οικονομική δυσπραγία οδηγεί την οικογένεια να καταφεύγει σε φτηνό γρήγορο φαγητό (junk food) από ταχυφαγεία (fast food), από όπου μπορεί να προμηθευτεί τρόφιμα πολύ φθηνά, τα οποία, όμως, περιέχουν πολλές θερμίδες (πολλή ενέργεια) χωρίς να είναι υγιεινά, οδηγώντας σε αύξηση του σωματικού βάρους. Οι τιμές των τροφίμων πριμοδοτούν συνεπώς τις πλούσιες σε θερμίδες τροφές, γεγονός που οδηγεί στην αύξηση του σωματικού βάρους.

Η παχυσαρκία λοιπόν, δεν αποτελεί ένα θεωρητικό πρόβλημα υγείας που απασχολεί τον επιστημονικό κόσμο, αλλά ένα υπαρκτό πρόβλημα της Ελληνικής κοινωνίας, που προκαλείται από πολλούς παράγοντες, με «πρωταγωνιστές» την έλλειψη της σωματικής δραστηριότητας και της ισορροπημένης διατροφής. Η αντιμετώπισή της θα πρέπει να οργανωθεί, κατά κύριο λόγο, από την πολιτεία τόσο σε προληπτική βάση όσο και σε θεραπευτική διάσταση, βασιζόμενη, κυρίως, στη σωστή και συνεχόμενη ενημέρωση του κοινού.

boro.gr