Μπορεί το άγχος να αυξάνει τα κιλά μας;

βάρους. Πειράματα επίσης που έχουν γίνει απέδειξαν ότι σε καταστάσεις άγχους οι άνθρωποι έχουν την τάση να προτιμούν την κατανάλωση τροφών υψηλότερης περιεκτικότητας σε λίπος, άρα και σε θερμιδική αξία.

Από τον Επίκουρο Καθηγητή Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πέτρο Σκαπινάκη.

Η ορμόνη κορτιζόλη που κυκλοφορεί σε υψηλότερα επίπεδα σε αγχώδεις ανθρώπους φαίνεται να ευνοεί την εναπόθεση λίπους στον οργανισμό και να εμποδίζει τη διάλυσή του. Τέλος, το άγχος παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στην υπομονή του ανθρώπου να συνεχίσει ένα πρόγραμμα δίαιτας που έχει αρχίσει και έτσι σχετίζεται με τις υποτροπές και την έλλειψη συνεργασίας. Για τον λόγο αυτό θεωρείται σήμερα επιβεβλημένο στα διάφορα προγράμματα μείωσης του βάρους να συμπεριλαμβάνεται και ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης στη ‘διαχείριση’ του άγχους, το περίφημο ‘stress management’ όπως αναφέρεται ο όρος διεθνώς.

Η ύπαρξη ψυχολογικών προβλημάτων παίζει ρόλο στην εμφάνιση παχυσαρκίας;

Είναι ευρέως διαδεδομένη η αντίληψη, ιδιαίτερα μεταξύ των μη ειδικών, ότι τα διάφορα ψυχολογικά προβλήματα παίζουν σημαντικό ρόλο στην παχυσαρκία ή γενικότερα στην αύξηση του βάρους. Τι στοιχεία όμως υπάρχουν γι’ αυτό; Διάφορες μελέτες έχουν ερευνήσει κατά πόσον υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τα οποία να προδιαθέτουν στην παχυσαρκία. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών δεν πείθουν ιδιαίτερα. Τα διάφορα ευρήματα, όπως π.χ. η χαμηλή αυτοεκτίμηση, δεν είναι σίγουρο αν αποτελούν αιτίες ή αποτελέσματα της παχυσαρκίας, και οπωσδήποτε δεν αφορούν τους περισσότερους παχύσαρκους, πόσο μάλλον αυτούς τους ανθρώπους με λίγα παραπανίσια κιλά.

Ποιος ο ρόλος των αρνητικών σκέψεων στην εμφάνιση παχυσαρκίας;

Έρευνες δείχνουν ότι άτομα που συχνά χάνουν τον έλεγχο, κατακλύζονται από μια σειρά δυσλειτουργικών αρνητικών αλλά και θετικών σκέψεων που αφορούν τη λήψη τροφής. Αρνητικές δυσλειτουργικές σκέψεις που συναντώνται συχνά είναι οι εξής: ‘δεν θα μπορέσω να αντισταθώ’, ΄πρέπει να φάω κι άλλο, αλλιώς θα σκάσω από το άγχος’, ‘έτσι που έχω γίνει δεν έχει νόημα άλλο ένα κομμάτι’ κ.λπ. Συχνές θετικές δυσλειτουργικές σκέψεις είναι, για παράδειγμα, και οι ακόλουθες: ‘άλλο ένα κομμάτι δεν θα με βλάψει’, ‘λίγο παραπάνω θα με κάνει να νιώσω καλύτερα’, ‘αυτό και θα σταματήσω, το έχει ανάγκη ο οργανισμός μου για να λειτουργήσει’. Στην ουσία, αυτού του τύπου οι σκέψεις ‘παγιδεύουν’ το ευάλωτο άτομο και το κάνουν να νιώθει είτε αδικαιολόγητα στερημένο (οι αρνητικές σκέψεις), είτε αδικαιολόγητα άτρωτο από τις συνέπειες της λήψης παραπανίσιας τροφής. Οι συνέπειες των σκέψεων αυτών είναι μια απώλεια ή μια χαλάρωση του ελέγχου που ασκείται στη συμπεριφορά λήψης τροφής. Οι σκέψεις αυτές συχνά κατακλύζουν το άτομο με τόσο γρήγορο και φευγαλέο τρόπο, που έχουν ονομαστεί ‘αυτόματες’. Συνήθως εμφανίζονται την κατάλληλη στιγμή, όταν δηλαδή το άτομο βρίσκεται μπροστά σε φαγητό ή σκέφτεται αν θα φάει ή θα τσιμπήσει κάτι.

Το σημαντικό στοιχείο της ανακάλυψης του ρόλου που παίζουν οι αυτόματες δυσλειτουργικές σκέψεις στη συμπεριφορά λήψης τροφής είναι το γεγονός ότι με κατάλληλες τεχνικές το άτομο μπορεί να μάθει να απαντά σε αυτές τις αυθαίρετες σκέψεις και έτσι να επανακτά τον έλεγχο των παθολογικών ενορμήσεών του.

boro.gr