Η μεγάλη αποτυχία της επιχείρησης «Ξένιος Ζεύς»

πολιτικής ομολογούν οι αριθμοί αλλά και οι συχνές εξεγέρσεις στα κέντρα κράτησης. Τελευταία παραδείγματα, η εξέγερση στην Αμυγδαλέζα, οι μεγάλες καταστροφές σε άλλο ένα κέντρο κράτησης και μια ακόμη ομαδική απόδραση από τα θεωρητικά «ερμητικά κλειστά» κέντρα.

Απόδειξη μιας πολιτικής που φτιάχτηκε στο πόδι ως απάντηση στην αύξηση των εκλογικών ποσοστών της Χρυσής Αυγής, αλλά και μια απέλπιδα προσπάθεια να πείσουμε τους Ευρωπαίους εταίρους μας πως, αν μας δώσουν επιπλέον χρήματα, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα κύματα της λαθρομετανάστευσης.
Στα πρώτα της κεράκια, η επιχείρηση «Ξένιος Ζευς» δικαίωσε όλους όσοι από την έναρξή της εξέφραζαν τις επιφυλάξεις τους για την αποτελεσματικότητά της.
Τα στατιστικά που έχει να επιδείξει η ελληνική αστυνομία θυμίζουν ιλαροτραγωδία. Για την ακρίβεια, για να μη θυμίζουν ιλαροτραγωδία, αποφάσισε να τα κρύψει. Μέχρι λοιπόν τις 22 Φεβρουαρίου 2013, όταν εκδόθηκε το τελευταίο αναλυτικό δελτίο Τύπου από το αρχηγείο της ΕΛΑΣ για την επιχείρηση «Ξένιος Ζευς», γνωρίζαμε πως είχαν πραγματοποιηθεί 84.792 έλεγχοι σε μετανάστες με βασικό κριτήριο το χρώμα τους. Από αυτούς, όμως, μόλις το 6% βρέθηκε πως ήταν παράνομοι στη χώρα. Συγκεκριμένα, μέχρι το Φεβρουάριο του 2013, είχαν συλληφθει μόλις 4.811 παράνομοι μετανάστες, οι οποίοι στο σύνολό τους μεταφέρθηκαν σε κέντρα κράτησης.
Τα εξαιρετικά μικρά ποσοστά εντοπισμού παράνομων μεταναστών έκαναν το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη να αναθεωρήσει την πρακτική του και αποφάσισε να μην εκδίδει πλέον αναφορές για την επιχείρηση «Ξένιος Ζευς», θεωρώντας πως κρύβοντας την αλήθεια ίσως ωραιοποιείς την κατάσταση. Από τις 22 Φεβρουαρίου λοιπόν μέχρι και τις 4 Αυγούστου, όταν και «εορτάστηκε» ένας χρόνος του «Ξένιου», η αστυνομία συνέλαβε ακόμη 656 παράνομους μετανάστες, σε άγνωστο αριθμό προσαγωγών και ελέγχων, αφού θεωρήθηκε καλύτερο να αποσιωπούνται αυτά τα στοιχεία.

Οι… σκούπες δεν έφεραν αποτέλεσμα
Αστυνομικοί πάντως που συμμετέχουν στις επιχειρήσεις-σκούπα και σε περιπολίες εκτιμούν πως από το Φεβρουάριο μέχρι και τον Αύγουστο έγιναν πάνω από 90.000 έλεγχοι, αλλά αυτή τη φορά το αποτέλεσμα ήταν ακόμη πιο πενιχρό. Ούτε το 1% αυτών που ελέγχθησαν δεν ήταν παράνομοι.
Ελάχιστα αποτελέσματα για μια επιχείρηση με ετήσιο κόστος μόνο διατροφής των κρατουμένων, εξοπλισμού και συντήρησης των κέντρων κράτησης που φτάνει τα 150 εκατομμύρια ευρώ. Αν σε αυτά τα ποσά προστεθούν το κόστος χρησιμοποίησης των αστυνομικών και οι μεταφορές των κρατουμένων, τότε πολύ εύκολα βγαίνει το συμπέρασμα πως… πολύ κακό για το τίποτα.
Επιπλέον, όπως πολλές φορές έχουν επισημάνει οι συνδικαλιστικές ενώσεις των αστυνομικών στην ηγεσία της ΕΛΑΣ, οι επιχειρήσεις-σκούπα στο πλαίσιο του «Ξένιου Ζευς» αποδυναμώνει τη δυνατότητα της αστυνομίας να προσφέρει πραγματικές υπηρεσίες ασφαλείας σε πολλές περιοχές της χώρας, ενώ δυσανάλογα μεγάλος είναι και ο αριθμός των αστυνομικών που έχουν διατεθεί στη φύλαξη των συνόρων και των κέντρων κράτησης.

Τα προσωρινά κέντρα κράτησης…
Η πιο ηχηρή όμως αποτυχία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ακούει στο όνομα «προσωρινά κέντρα κράτησης». Η Ελλάδα είχε παραδώσει από το 2010 ένα action plan στην ΕΕ για την αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης, περισσότερο για να κατευνάσει τις αντιδράσεις των εταίρων μας, που παρατηρούσαν τα ελληνικά σύνορα να είναι η μεγάλη πόρτα εισόδου στην Ευρώπη και τις ελληνικές διωκτικές αρχές να πιπιλούν την «καραμέλα» πως μας άφησαν αβοήθητους οι Ευρωπαίοι.
Επειδή το πρόβλημα που αντιμετώπισε η Ελλάδα από το 2006 και ύστερα, σε μεγάλο βαθμό, το είχαν αντιμετωπίσει με επιτυχία η Ισπανία, η Ιταλία και η Μάλτα, ζητήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση κάποια σοβαρή λύση και όχι θεωρητικές πομφόλυγες. Άλλωστε, για πολλά χρόνια, η Ισπανία και η Ιταλία, που έχουν εδάφη σε ελάχιστη απόσταση από την Αφρική ή ακόμη και μέσα στην αφρικανική ήπειρο, όπως στην περίπτωση της Ισπανίας, είχαν βρει τρόπο να μειώσουν τα κύματα των λαθρομεταναστών.
Το action plan παραδόθηκε το 2010, οι προθεσμίες από την πλευρά του Ταμείου Εξωτερικών Συνόρων της ΕΕ «έτρεχαν» και, προκειμένου να μη χαθούν τα 250 εκατ. ευρώ που σε πρώτη φάση διέθεταν οι εταίροι για τη «σφράγιση» των συνόρων μας, δημιουργήθηκαν κέντρα προσωρινής κράτησης, όπως ονομάστηκαν.

…που έγιναν μόνιμα
Στην πραγματικότητα, όμως, αποδείχθηκαν κέντρα μόνιμης κράτησης, καθώς οι εμπνευστές του σχεδίου παρέβλεψαν πως η απομάκρυνση των περισσότερων παράτυπα εισελθόντων αλλοδαπών είναι ανέφικτη για πρακτικούς λόγους. Όπως, για παράδειγμα, η απουσία ταξιδιωτικών εγγράφων, η αδυναμία προσδιορισμού χώρας προέλευσης, η απουσία διακρατικών συμφωνιών και το κόστος επαναπροώθησης. Οι διαβεβαιώσεις του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, πως θα έβρισκε τρόπο να παρακάμψει τα γραφειοκρατικά αυτά προβλήματα, έμειναν στα λόγια. Το αποτέλεσμα είναι πως, αρχικά, ο κ. Δένδιας είχε αναφέρει πως το διάστημα κράτησης των παράνομων μεταναστών δεν θα ξεπερνούσε τους έξι μήνες και μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα οι μετανάστες θα γνώριζαν αν θα επέστρεφαν στις χώρες τους ή θα έπαιρναν με κάποιο τρόπο χαρτιά παραμονής. Μάλιστα, το διάστημα των έξι μηνών είχε προσδιοριστεί από τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη ως το ανώτερο προβλεπόμενο, καθώς, σύμφωνα με το σχεδιασμό της επιχείρησης, μέσα σε δύο με τρεις μήνες οι συλληφθέντες θα απελαύνονταν.
Η πραγματικότητα, όμως, εξελίχθηκε πολύ διαφορετικά. Τα κέντρα κράτησης, αρχικά, γέμισαν με τους πιο «εύκολους» να απελαθούν μετανάστες, από χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές. Η αστυνομία εστίαζε τις συλλήψεις στους πολίτες αυτών των χωρών, και όχι σε Αλγερινούς, Ιρακινούς, Σομαλούς κ.λπ. που, λόγω πολιτικών εξελίξεων στη χώρα τους, ήταν δυσκολότερο να βρεθούν προξενικές αρχές για να δώσουν ταξιδιωτικά έγγραφα. Το πρόβλημα επέτεινε η καθυστερημένη λειτουργία της υπηρεσίας ασύλου, καθώς επί δύο χρόνια δεν μπορούσαν να βρεθούν υπάλληλοι για να τη στελεχώσουν! Κάπως έτσι είχαν συσσωρευτεί περισσότερες από 50.000 αιτήσεις ασύλου, ενώ τώρα η υπηρεσία εξυπηρετεί στην καλύτερη 10 αιτήσεις την ημέρα.

Εξεγέρθηκαν…
Τα κέντρα κράτησης όμως σε Αμυγδαλέζα, Κόρινθο, Κομοτηνή γρήγορα φράκαραν και, από την άλλη, ο αριθμός των αιτήσεων που προχωρούσαν ήταν απελπιστικά μικρός. Στις 10 Αυγούστου, ημέρα που πολλοί παράνομοι μετανάστες συμπλήρωναν ένα χρόνο κρατούμενοι στην Αμυγδαλέζα, τους ανακοινώθηκε πως θα πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον έξι μήνες ακόμη φυλακισμένοι, μέχρι να δει η ελληνική κυβέρνηση τι θα κάνει μαζί τους. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσηκωθούν οι μετανάστες και να ακολουθήσει η εξέγερση, αλλά και η απόδραση 10 ατόμων από Αφγανιστάν και Πακιστάν.

Το είχαν προβλέψει οι ειδικοί φρουροί
Όπως καταγγέλλει ο Βασίλης Ντούμας, πρόεδρος των ειδικών φρουρών, όλες αυτές οι εξελίξεις είχαν προβλεφθεί από τους αστυνομικούς, αλλά η ηγεσία της ΕΛΑΣ και του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη είχε επιλέξει απλώς να κλείσει τα μάτια στην πραγματικότητα. «Το ΣΕΦΕΑΑ διά των εκπροσώπων του εδώ και περίπου ένα χρόνο έγινε ο “γραφικός” επισκέπτης του χώρου στην Αμυγδαλέζα, πραγματοποιώντας συναντήσεις και καταθέτοντας διαπιστώσεις που αποτελούσαν μονόδρομο για τα πρόσφατα γεγονότα. Τη 17η Απριλίου είχαμε συνάντηση με το γενικό αστυνομικό διευθυντή Αττικής, ο οποίος έγινε κοινωνός των δικών μας τραγικών διαπιστώσεων, που μάλιστα δεν απείχαν πολύ από τις δικές του. Την 24η Μαΐου είχαμε συνάντηση με το διευθυντή της Διεύθυνσης Αλλοδαπών, με πολύωρη συζήτηση και σαφή την αίσθησή μας ότι επαφιέμεθα στις καλές προθέσεις των αλλοδαπών, ώστε η εργασία των συναδέλφων μας να διατηρηθεί αναίμακτη. Οι δεσμεύσεις και οι απραγματοποίητες υποσχέσεις του ξεπέρασαν και εκείνες των πολιτικών της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας. Άλλωστε, σε λίγες μέρες θα “εορτάσουμε” την ετήσια επέτειο της επίσκεψής μας στο ΚΦΑ Αμυγδαλέζας και της εκεί υποδοχής μας από το διοικητή της εγκατάστασης, κ. Ζαρκαδούλα, του οποίου η τότε συμπεριφορά (χειροδικία) ως πειθαρχική διαδικασία “κινείται βραδέως” και σε αντίθεση με τις συνοπτικές διαδικασίες “αποκεφαλισμών” των χαμηλόβαθμων αστυνομικών».

Θα ξεσηκωθούν και πάλι
Τα μηνύματα από τα κέντρα κράτησης τα είχε λάβει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη από το φθινόπωρο, όταν σημειώθηκαν εκτεταμένα επεισόδια στην Κομοτηνή, και την άνοιξη, όταν έγινε εξέγερση στο κέντρο κράτησης της Κορίνθου και μια μίνι εξέγερση στην Αμυγδαλέζα.
Αστυνομικοί που ζουν καθημερινά τις καταστάσεις σε κέντρα κράτησης προειδοποιούν πως αυτό που έγινε στην Αμυγδαλέζα θα επαναληφθεί αρκετές φορές ακόμη, γιατί πολύ απλά κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει τους μετανάστες πόσο καιρό θα ζουν μέσα στα κοντέινερ. Άλλωστε, πολλοί ήδη διατυπώνουν το εξής ερώτημα: Tι θα γίνει με τους μετανάστες για τους οποίους θα παρέλθει το 18μηνο κράτησης; Θα αφεθούν και πάλι ελεύθεροι;

Ομαδικές αποδράσεις
Από την άλλη, οι αστυνομικοί εγείρουν θέματα ασφαλείας των κέντρων κράτησης. «Στην Κόρινθο είχε διαβεβαιώσει ο υπουργός πως το κέντρο ήταν απολύτως ασφαλές και, ύστερα από λίγες εβδομάδες, σημειώθηκε ομαδική απόδραση. Το ίδιο και στην Αμυγδαλέζα, που θεωρείται το “Αλκατράζ” των κέντρων κράτησης, με διπλή περίφραξη και περιμετρική φύλαξη, στα πρότυπα του φράκτη του Έβρου αλλά και των κέντρων κράτησης σε Ισπανία και Ιταλία. Παρ’ όλα αυτά, μεγάλος αριθμός μεταναστών διέφυγε. Κάτι που βάζει σε δεύτερες σκέψεις όσον αφορά τα θέματα ασφαλείας των κέντρων», αναφέρει στο «Καρφί» υψηλόβαθμο στέλεχος της Ελληνικής Αστυνομίας. Επιπλέον, στα χαρτιά έμεινε η δημιουργία 4 κέντρων κράτησης, σε Ρόδο, Λέσβο, Σάμο και Χίο, για τα οποία είχε δεσμευτεί προσωπικά ο κ. Δένδιας, ενώ στα χαρτιά έμεινε και η δημιουργία χώρου κράτησης στην Κρήτη, εξαιτίας αντιπαραθέσεων με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Του Στέλιου Βραδέλη

http://www.tokarfi.gr/article.php?id=3723