Τι πρέπει να γνωρίζετε για τα αυθαίρετα

Τον Σεπτέμβριο αναμένεται να δοθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος το «πράσινο φως» για να ξεκινήσει η υποβολή δηλώσεων με βάση τον νόμο Καλαφάτη για τα αυθαίρετα. Ο νέος νόμος ψηφίστηκε πριν από δέκα ημέρες από τη Βουλή και αναμένεται να δημοσιευτεί σε λίγες ημέρες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η Καθημερινή παρουσιάζει με τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων τα βασικά σημεία του νέου πλαισίου…
1.Πότε αρχίζει η διαδικασία δήλωσης αυθαιρέτων με τον νέο νόμο;
Το υπουργείο υπολογίζει ότι το ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ θα είναι έτοιμο να δεχθεί δηλώσεις στις αρχές Σεπτεμβρίου. Η ακριβής ημερομηνία θα καθοριστεί με απόφαση υπουργού.

2. Ποια αυθαίρετα αφορά η νέα ρύθμιση;
Τα αυθαίρετα των οποίων ο φέροντας οργανισμός (σκελετός) κατασκευάστηκε πριν από τις 28.7.2011 ή η αυθαίρετη χρήση εγκαταστάθηκε πριν από τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Ο χρόνος κατασκευής αποδεικνύεται με αεροφωτογραφία, έγγραφο φορολογικής ή άλλης δημόσιας αρχής.

3. Ποιες είναι οι κατηγορίες των αυθαιρέτων και τι πρόστιμο καταβάλλουν;
Υπάρχουν δύο ξεχωριστές κατηγορίες με βάση την ηλικία του κτιρίου και τρεις με βάση το είδος της παρανομίας. Οσον αφορά τον χρόνο ανέγερσης: οι αυθαίρετες κατοικίες που ολοκληρώθηκαν πριν από τις 9.6.1975 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του Συντάγματος) εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση μόνο με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ.

Οι αυθαίρετες κατασκευές που ανεγέρθηκαν από τις 10.6.1976 έως τις 30.1.1983 εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή παραβόλου και την πληρωμή του 15% του προστίμου.Οσον αφορά το μέγεθος της παρανομίας, οι μικρές πολεοδομικές παραβάσεις (λ.χ. κατασκευή πέργκολας, bbq, αποθήκης έως 15 τ.μ.) εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή 500 ευρώ (αν τυχόν υπάρχουν περισσότερες από μία στην ίδια ιδιοκτησία, δεν πληρώνουν χωριστά πρόστιμο).

Οι μεσαίες πολεοδομικές παραβάσεις (υπέρβαση μέχρι 40% του συντελεστή δόμησης και κάλυψης και μέχρι 20% του ύψους) καταβάλλουν κανονικά παράβολο και πρόστιμο και εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση όταν ενταχθούν στην ταυτότητα του κτιρίου (αν και εφόσον αυτή προχωρήσει). Ενώ οι μεγάλες πολεοδομικές αυθαιρεσίες καταβάλλουν παράβολο και πρόστιμο με αντάλλαγμα «αναστολή» 30 ετών και δυνατότητα οριστικής εξαίρεσης από την κατεδάφιση μέσω αγοράς συντελεστή.

4. Ποια είναι τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη δήλωση μιας πολεοδομικής αυθαιρεσίας;

Κατ’ αρχάς αίτηση από τον ιδιοκτήτη (ή συνιδιοκτήτη ή, υπό προϋποθέσεις, τον νομέα του ακινήτου), υπεύθυνη δήλωση με τα βασικά στοιχεία του ιδιοκτήτη (λ.χ. ΑΦΜ, ΔΟΥ) και του ακινήτου (εμβαδόν, οικοδομική άδεια όπου υπάρχει). Επίσης, φωτογραφίες του αυθαιρέτου, σχέδια (ανάλογα με την περίπτωση) και δημόσια έγγραφα ή αεροφωτογραφίες που αποδεικνύουν τον χρόνο ανέγερσής του. Τέλος, «δελτίο δομικής τρωτότητας» ή «μελέτη στατικής επάρκειας» (ανάλογα με το είδος του κτιρίου), τεχνική έκθεση από τον μηχανικό και το έντυπο υπολογισμού προστίμου. Μαζί με τα δικαιολογητικά πρέπει να καταβάλλεται το παράβολο. Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση πρέπει απαραιτήτως να διεκπεραιώνεται από μηχανικό.

5. Πώς υπολογίζεται το πρόστιμο; Οπως και στον ν. 4014/11.

6. Ποιες ομάδες πληθυσμού δικαιούνται έκπτωση;
Τα άτομα με αναπηρία άνω του 80% καταβάλλουν το 15% του προστίμου. Ατομα με αναπηρία άνω του 67% (και ατομικό εισόδημα έως 18.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 24.000 ευρώ) καταβάλλουν το 20% του προστίμου. Παλιννοστούντες και ομογενείς καταβάλλουν το 20% όπως και οι μόνιμοι κάτοικοι της Θράκης για αυθαίρετα στη Θράκη. Οι πολύτεκνοι καταβάλλουν το 20% του προστίμου, ενώ οι τρίτεκνοι και οι μονογονεϊκές οικογένειες το 30%. Τέλος, οι μακροχρόνια άνεργοι καταβάλλουν το 70% του προστίμου.

7. Ποιες είναι οι προθεσμίες υποβολής δηλώσεων;
Η ρύθμιση θα είναι σε ισχύ για ενάμισι έτος μετά τη δημοσίευσή της. Αν η δήλωση υποβληθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο, τότε το πρόστιμο μπορεί να αποπληρωθεί σε 8 χρόνια, αν υποβληθεί στο δεύτερο εξάμηνο σε 7 έτη και στο τρίτο σε 6 έτη. Ελάχιστη μηνιαία δόση είναι τα 50 ευρώ.

8. Μπορεί να εκμεταλλευθεί τον μεγαλύτερο αριθμό δόσεων ένας πολίτης που έχει ενταχθεί στον ν. 4014/11;
Ναι. Με την έναρξη λειτουργίας του ηλεκτρονικού συστήματος θα καταθέσει αίτηση (χωρίς λοιπά δικαιολογητικά) και θα ενταχθεί στον νέο νόμο. Το ποσό που έχει ήδη καταβάλει θα αφαιρεθεί από το οφειλόμενο, το οποίο πλέον θα μπορεί να καταβληθεί σε περισσότερες δόσεις.

9. Αλλάζει το νομικό καθεστώς των χώρων που «τακτοποιήθηκαν» με τους 3 προηγούμενους νόμους για τους ημιυπαίθριους και τα αυθαίρετα (3775/09, 3843/10, 4014/11);
Ναι. Εφόσον πρόκειται για μεσαίου μεγέθους παρανομίες (υπέρβαση μέχρι 40% του συντελεστή δόμησης και κάλυψης και μέχρι 20% του ύψους) και δηλωθούν στην ταυτότητα του κτιρίου, εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση (αντί λ.χ. της 30ετούς εξαίρεσης από την κατεδάφιση).

10. Πώς μπορεί ένας πολίτης να ελέγξει αν έχει δηλωθεί στον ν. 4014/11 ή τον νόμο Καλαφάτη ένα αυθαίρετο σε περιοχή που απαγορεύεται;
Κάνοντας καταγγελία στην οικεία πολεοδομία ή στους επιθεωρητές Περιβάλλοντος. Εφόσον διαπιστωθεί ότι είχε δίκιο, η «τακτοποίηση» του αυθαιρέτου ακυρώνεται και ο μηχανικός που τη συνέταξε διώκεται.