Τα SOS για τη φορολογία

Η λαϊκή ρήση «στις λεπτομέρειες κρύβεται ο διάβολος» ισχύει απόλυτα για τις φορολογικές δηλώσεις καθώς νέοι
«πονηροί» κωδικοί που έχουν προστεθεί στο φετινό ηλεκτρονικό έντυπο φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων καθώς και «αφανή» τεκμήρια διαβίωσης μπορεί να κοστίσουν ακριβά σε χρήμα και χρόνο αν δεν συμπληρωθούν σωστά η υπάρχουν παραλείψεις ακόμα και λάθη δεκαδικών αριθμών.

Σύμφωνα με την Ημερησία, αν και στη κλίμακα για τον υπολογισμό του φόρου στα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2012 δεν υπάρχουν ουσιαστικές αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο έτος ωστόσο νέα πληροφοριακά και άλλα στοιχεία που ζητά η εφορία από τους υπόχρεους κρύβουν παγίδες και πρόσθετους φόρους. Επίσης με δεδομένο ότι φέτος γίνεται το πρώτο βήμα για την σύνταξη του περιουσιολογίου δηλαδή της αναλυτικής εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης των φορολογούμενων χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή από άλλες χρονιές στην αναγραφή των στοιχείων στο έντυπο της φορολογικής δήλωσης καθώς οποιαδήποτε παράλειψη συνεπάγεται επιβολή χρηματικών προστίμων και περιπέτειες με την εφορία που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στην “απαγγελία κατηγορίας” από τις ελεγκτικές αρχές για σκόπιμη φοροδιαφυγή με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον φορολογούμενο.

Οι μεγάλες παγίδες αφορούν στην αναγραφή για πρώτη φορά φέτος στο έντυπο εισοδημάτων που φορολογήθηκαν αυτοτελώς, στην υποχρεωτική υποβολή φορολογικών δηλώσεων των νέων ηλικίας άνω των 18 ετών ανεξάρτητα από το αν απέκτησαν εισόδημα το 2012, καθώς και ο τρόπος που θα δηλωθούν ανείσπρακτες αποδοχές από εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους στους οποίους οι εργοδότες οφείλουν δεδουλευμένα. Από τα παραπάνω μπορεί να προκύψουν δυσάρεστες εκπλήξεις για τους φορολογούμενους με την αποστολή “φουσκωμένου” εκκαθαριστικού σημειώματος από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων.

Επίσης εν δυνάμει αναπάντεχα αυξημένους φόρους κρύβουν τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (“πόθεν έσχες”) ακόμα και για ανυποψίαστους πολίτες που είτε είναι άνεργοι, είτε δεν έχουν αποκτήσει ούτε ευρώ εισόδημα το προηγούμενο έτος καθώς για την εφορία ισχύουν σταθερές που βγάζουν το λεγόμενο “τεκμαρτό” εισόδημα το οποίο φορολογείται με βάση την κλίμακα ανεξάρτητα αν έχει πραγματικά αποκτηθεί από τον υπόχρεο.
Τέλος όπως και τα προηγούμενα οικονομικά έτη έτσι και φέτος η σωστή συμπλήρωση των κωδικών που αφορούν στις εκπτώσεις δαπανών και τις αποδείξεις αποτελεί κομβικής σημασίας σημείο για την μείωση του τελικού φόρου κατά την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης

Νέοι φορο-κωδικοί

Στο έντυπο φορολογίας εισοδήματος (Ε1) που θα υποβάλλουν ηλεκτρονικά μέχρι το τέλος Ιουνίου τα φυσικά πρόσωπα θα πρέπει να δηλωθούν υποχρεωτικά σε ξεχωριστούς κωδικούς τα εισοδήματα από τόκους καταθέσεων και χρεογράφων (ομόλογα, REPOS, αμοιβαία κεφάλαια) κέρδη απο μερίσματα καθώς και αμοιβές μελών ΔΣ εταιρειών που αποκτήθηκαν το 2012 και επί των οποίων θα επιβληθεί η ειδική εισφορά αλληλεγγύης με συντελεστές 1%-4% ανάλογα με το συνολικό ύψος του εισοδήματος.

Επισημαίνεται ότι τα παραπάνω εισοδήματα μέχρι σήμερα φορολογούνταν αυτοτελών με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης και τα οποία δεν ήταν υποχρεωτικό να δηλωθούν στο έντυπο.
Η αναγραφή τους στο έντυπο αυτόματα συνεπάγεται την υπαγωγή τους στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης (1%-4%) και σε περίπτωση που υπάρχουν και εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, ενοίκια θα αθροίζονται για να προκύψει η φορολογητέα βάση της εισφοράς.

Έτσι φορολογούμενος που το 2012 εισέπραξε τόκους καταθέσεων 14.000 ευρώ θα κληθεί να πληρώσει για πρώτη φορά φόρο 1% δηλαδή 140 ευρώ αφού η εισφορά αλληλεγγύης αφορά εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ από οποιαδήποτε πηγή. Αν ο ίδιος φορολογούμενος έχει και εισόδημα 5.000 ευρώ από ενοίκια τότε τα εισοδήματα του θα προστεθούν και επί του συνολικού ποσού θα υπολογισθεί εισφορά αλληλεγγύης 1% στα 19.000 ευρώ συνεπώς φόρος 190 ευρώ.

Για τις περιπτώσεις που έχει παρακρατηθεί από τις μηνιαίες αποδοχές του 2012 η εισφορά αλληλεγγύης τότε αν έχουν εισοδήματα από τόκους, μερίσματα κ.α θα προστεθούν στα υπόλοιπα και επί του συνόλου του εισοδήματος θα επιβληθεί εισφορά αλληλεγγύης και στη συνέχεια θα αφαιρεθεί από το φόρο το ποσό που παρακρατήθηκε το προηγούμενο έτος.

Ο συμψηφισμός της εισφοράς που παρακρατήθηκε το 2012 με το τελικό ποσό της εκκαθάρισης θα γίνει από την εφορία μέσω του νέου κωδικού που θα υπάρχει στο έντυπο της φορολογικής δήλωσης και στον οποίο θα αναγράψουν οι φορολογούμενοι το ποσό της εισφοράς αλληλεγγύης που τους έχει παρακρατηθεί από μισθούς και συντάξεις. Έτσι οι φορολογούμενοι που, εκτός από μισθούς και συντάξεις, έχουν και άλλα εισοδήματα (π.χ. από τόκους καταθέσεων, μερίσματα, ακίνητα) θα κληθούν να πληρώσουν εισφορά για το σύνολο του εισοδήματός τους αφού αφαιρεθεί η εισφορά που τους έχει ήδη παρακρατηθεί από το μισθό ή τη σύνταξή τους κατα τη διάρκεια του 2012.

Για παράδειγμα για μισθωτό με αποδοχές 20.000 ευρώ που θα δηλώσει και τόκους καταθέσεων 3.000 ευρώ η εφορία θα υπολογίσει εισφορά αλληλεγγύης 2% επί των 23.000 ευρώ δηλαδή φόρο 460 ευρώ. Από το ποσό αυτό θα αφαιρέσει τα 200 ευρώ που αντιστοιχούν στην παρακράτηση της εισφοράς για τις αποδοχές των 20.000 ευρώ και ο τελικός φόρος που θα κληθεί να πληρώσει ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα είναι 260 ευρώ.

Για άλλο φορολογούμενο με ετήσιο εισόδημα από μισθούς ύψους 35.000 ευρώ που έχει και εισόδημα από ενοίκια 10.000 ευρώ και από τόκους καταθέσεων 8.000 ευρώ κατά την εκκαθάριση της φετινής φορολογικής του δήλωσης η εφορία θα υπολογίσει εισφορά αλληλεγγύης για το συνολικό του εισόδημα δηλαδή τα 53.000 ευρώ με συντελεστή 3% οπότε ο φόρος θα ανέλθει σε 1.590 ευρώ. Από αυτά θα αφαιρεθεί η εισφορά αλληλεγγύης των 700 ευρώ που του παρακρατήθηκε κάθε μήνα το 2012 για το εισόδημα του από μισθούς των 35.000 ευρώ και ο τελικός φόρος που θα αναγραφεί στο εκκαθαριστικό σημείωμα θα διαμορφωθεί στα 890 ευρώ
Προσοχή χρειάζεται και στην αναγραφή του ποσού της αποζημίωσης λόγω απόλυσης. Το ποσό φορολογείται αυτοτελώς και θα πρέπει να αναγράφεται μόνο στους κωδικούς 657 – 658 του πίνακα 6 του εντύπου Ε1 και όχι στους κωδικούς 659 – 660 του πίνακα 6 όπως τα παλαιότερα έτη έτσι ώστε να μην συνυπολογισθούν για την επιβολή της εισφοράς αλληλεγγύης 1%-4% ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος.

Ανείσπρακτες αποδοχές

Προσοχή για να μην πέσουν στη παγίδα καταβολής φόρου για “ανύπαρκτες” αποδοχές θα πρέπει να επιδείξουν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα που δεν έχουν εισπράξει μισθούς του 2012.

Για να μην βρεθούν προ δυσάρεστων εκπλήξεων οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι θα πρέπει να αναγράψουν στο σχετικό κωδικό του εντύπου της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος μόνο τα ποσά που εισέπραξαν από την επιχείρηση ή τον εργοδότη τους το 2012 αφού πρηγουμένως ζητήσουν στη σχετική βεβαίωση αποδοχών τους να αναγραφούν ξεχωριστά τα ποσά που έχουν εισπράξει και τα δεδουλευμένα δεν έχουν εξοφληθεί.

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 46 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ) ισχύει και για τα εισοδήματα του 2012 το καθεστώς που προβλέπει ότι θα φορολογηθούν μόνο οι μισθοί που έχουν εισπραχθεί και όχι όλο το εισόδημα που αναγράφεται στην βεβαίωση αποδοχών που εκδίδει η επιχείρηση ή ο εργοδότης.

Ωστόσο για να αποφύγει ο εργαζόμενος περιπέτειες με την εφορία θα πρέπει στην πρώτη σειρά της βεβαίωσης αποδοχών που θα λάβει να αναγράφεται το συνολικό ποσό των αποδοχών που εισέπραξε εντός του 2012 και στην δεύτερη τα ποσά που δεν έχει εισπράξει έτσι ώστε να δηλώσει μόνο τα εισπραχθέντα και τον αναλογούντα φόρο. Τα υπόλοιπα χρεωστούμενα δεδουλευμένα θα τα δηλώσει όταν τα εισπράξει.

Για παράδειγμα μισθωτός εισέπραξε το 2012 αποδοχές ύψους 10.000 ευρώ και η επιχείρηση του οφείλει άλλα 5.000 ευρώ δεδουλευμένα. Στη βεβαίωση αποδοχών θα πρέπει να αναγράφεται το ποσό των 10.000 ευρώ μαζί με τον αναλογούντα και τον παρακρατούμενο φόρο και το υπόλοιπο ποσό των 5.000 ευρώ σε ξεχωριστή σειρά ως οφειλή από δεδουλευμένα επί του οποίου δεν έχει υπολογισθεί ο φόρος. Με τη σειρά του ο εργαζόμενος θα αναγράψει στη φορολογική δήλωση τα 10.000 ευρώ Έτσι ο τελικός φόρος θα υπολογισθεί με βάση το εισόδημα των 10.000 ευρώ. Σε διαφορετική περίπτωση η εφορία θα υπολογίσει φόρο με βάση το συνολικό ποσό των 15.000 ευρώ και ο εργαζόμενος θα φορολογηθεί για ανύπαρκτο εισόδημα.

Ωστόσο στο νόμο υπάρχει κενό καθώς δεν αποσαφηνίζεται τι θα γίνει στην περίπτωση που στην βεβαίωση αποδοχών της επιχείρησης ή του εργοδότη δεν αναγράφονται ξεχωριστά τα ποσά που εισπράχθηκαν και τα οφειλόμενα.

Σύμφωνα με τους φοροτεχνικούς σε μιά τέτοια περίπτωση ο φορολογούμενος θα πρέπει να ζητήσει νέα βεβαίωση αποδοχών και στην έσχατη των περιπτώσεων να υποβάλει υπεύθυνη δήλωση στην εφορία για το ποσό που εισέπραξε καθώς και για τα οφειλόμενα. Όμως και εδώ υπάρχουν πρόβλημα αφού θα πρέπει ο ίδιος με τη βοήθεια φοροτεχνικού να υπολογίσει το ποσό του αναλογούντα και του παρακρατούμενου φόρου στις αποδοχές που εισέπραξε και να συμπληρώσει τους σχετικούς κωδικούς ενώ από πολλούς εκφράζονται φόβοι για εκδικητική συμπεριφορά των εργοδοτών τους σε περίπτωση που δηλώσουν στην εφορία ότι δεν τους έχουν καταβάλλει δεδουλευμένα.

Επισημαίνεται ότι το φαινόμενο της μη καταβολής δεδουλευμένων από επιχειρήσεις ή εργοδότες διογκώνεται συνεχώς και πέρυσι καταγράφηκε εκρηκτική αύξηση. Μάλιστα δεν είναι λίγοι οι επιχειρηματίες που παρά το γεγονός ότι χρωστάνε δεδουλευμένα στους εργαζόμενους τους εκδίδουν βεβαιώσεις αποδοχών για δεκατέσσερις μισθούς.

Αμφισβήτηση τεκμηρίων διαβίωσης

Κίνδυνο επιβολής τεκμαρτού φόρου διατρέχουν όσοι αν και είχαν στην κατοχή τους ακίνητο, αυτοκίνητο η άλλο περιουσιακό στοιχείο ήταν το 2012 άνεργοι, ή υπηρετούσαν τη στρατιωτική τους θητεία η συγκατοικούσαν με συγγενείς α’ βαθμού, ορφανοί ανήλικοι η λόγω ανωτέρας βίας δεν είχαν καθόλου η είχαν εισόδημα χαμηλότερο από τα τεκμήρια διαβίωσης.

Οι παραπάνω για να αποφύγουν την φορολόγηση τους θα πρέπει σύμφωνα με το νόμο να υποβάλλουν αίτηση με τα απαραίτητα δικαιολογητικά στην εφορία και αρμόδιος για να κρίνει αν απαλλάσσονται από τα τεκμήρια είναι ο έφορος.

Συγκεκριμένα μετά την υποβολή της δήλωσης ο φορολογούμενος μαζί με το εκκαθαριστικό του και τα απαραίτητα δικαιολογητικά που θα επικαλεσθεί μπορεί να μεταβεί στην αρμόδια ΔΟΥ προκειμένου ν’ αμφισβητήσει τα ποσά της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης. Ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και μειώνει ανάλογα την ετήσια αντικειμενική δαπάνη, στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία, καθώς επίσης μπορεί και ν’ απορρίψει αιτιολογημένα το μαχητό τεκμήριο. Στην περίπτωση που ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας αφού ελέγξει τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά, μειώσει ανάλογα την αντικειμενική δαπάνη, θα προβεί σε νέα εκκαθάριση της δήλωσης.

Με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε., το ετήσιο συνολικό ποσό της αντικειμενικής δαπάνης μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν αυτό είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των μελών που τον βαρύνουν, εφόσον αυτό αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία.

Τέτοια περιστατικά συντρέχουν όταν οι υπόχρεοι:

α) υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις,

β) είναι φυλακισμένοι,

γ) νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική,

δ) είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργία

ε) συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές,

στ) είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους και

ζ) προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.

Ειδικά για τους ανέργους επισημαίνεται ότι για να απαλλαγεί από τα τεκμήρια διαβίωσης άνεργος εγγεγραμμένος στα μητρώα του ΟΑΕΔ θα πρέπει να μην έχει εισόδημα από οποιαδήποτε πηγή.

Αυτό σημαίνει ότι αν κατά τη διάρκεια του έτους έκανε έστω ένα μεροκάματο ή εισέπραξε τόκους από καταθέσεις θα φορολογηθεί με βάση τα τεκμήρια. Ακόμα για την αναγνώριση ως προστατευομένων μελών, των ενήλικων άγαμων τέκνων άνω των 18 και μέχρι 20 ετών που δε σπουδάζουν, που σπουδάζουν για 2 χρόνια μετά το πέρας των σπουδών τους και μέχρι 27 ετών και είναι γραμμένα στα Μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ απαιτείται, εκτός από τη βεβαίωση της σχολής εάν το τέκνο σπουδάζει και βεβαίωση του ΟΑΕΔ, υπογεγραμμένη από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας υπηρεσίας του, ότι μέσα στο έτος 2012 ήταν εγγεγραμμένο στα μητρώα ανέργων του.

Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το νόμο η δαπάνη διαβίωσης στην περίπτωση που παραχωρείται δωρεάν κύρια κατοικία από γονείς σε τέκνα ή το αντίθετο βαρύνει αυτόν που χρησιμοποιεί την κατοικία αυτή.

Τη ψυχρολουσία της τεκμαρτής φορολογίας δέχθηκαν πέρυσι χιλιάδες φορολογούμενοι καθώς έλαβαν εκκαθαριστικό σημείωμα με αναπάντεχα «φουσκωμένο φόρο» και έτρεχαν στους λογιστές και την εφορία για να ζητήσουν εξηγήσεις αλλά εκεί ανακάλυψαν ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται η όπως τα είχαν υπολογίσει οι ίδιοι.

Κάλυψη πόθεν έσχες

Υπάρχουν τρόποι για να μην πιαστούν οι φορολογούμενοι στο δίχτυ των τεκμηρίων απόκτησης περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας (ακίνητα, αυτοκίνητα κ.α.) και έτσι να αποφύγουν τη καταβολή επιπλέον φόρου.

Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό καθεστώς η διαφορά μεταξύ του “πόθεν έσχες” και του δηλωθέντος εισοδήματος του φορολογούμενου μπορεί να καλυφθεί

α) με πραγματικά εισοδήματα του ιδίου του φορολογουμένου της συζύγου του ή των προσώπων που συνοικούν και τον βαρύνουν και τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται κατά ειδικό τρόπο ή δεν θεωρούνται εισόδημα

β) με χρηματικά ποσά που προέρχονται από εκποίηση περιουσιακών στοιχείων. Ειδικά για τα ακίνητα ως τίμημα πώλησης λαμβάνεται εκείνη που αναγράφεται στο συμβόλαιο πώλησης ανεξάρτητα αν η αξία είναι μεγαλύτερη της αντικειμενικής. Με τα χρήματα που θα εισπράττει ο φορολογούμενος με βάση την τιμή αυτή μπορεί να καλύψει τη διαφορά ανάμεσα στο εισόδημα του και την δαπάνη που κατέβαλλε για την αγορά περιουσιακού στοιχείου μεγάλης αξίας

γ) με εισαγωγή συναλλάγματος που δεν εκχωρείται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος με την επιφύλαξη των ειδικότερων προϋποθέσεων που ορίζει ο νόμος για τη αναγνώριση του

δ) με δάνεια τα οποία έχουν ληφθεί και αποδεικνύονται με έγγραφα στοιχεία που φέρουν βέβαιη ημερομηνία. Ειδικά τα δάνεια που επικαλείται ο φορολογούμενος προκειμένου να καλύψει δαπάνη για απόκτηση περιουσιακού στοιχείου πρέπει να έχουν ληφθεί πριν τη πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης

ε) με δωρεές ή γονικές παροχές. Οι πραγματικές δωρεές και γονικές παροχές καλύπτουν τη διαφορά πραγματικού εισοδήματος και τεκμαρτής δαπάνης, εφόσον η σχετική δήλωση δωρεάς ή γονικής παροχής, υποβληθεί μέχρι τέλους του έτους που έγινε η δαπάνη. Αυτονόητο είναι, ότι ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. εξετάζει εάν η δωρεά είναι πραγματική. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η δωρεά είναι εικονική δεν λαμβάνεται υπόψη

στ) με ανάλωση κεφαλαίου που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από το φόρο. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αναγνώριση των ποσών αυτών είναι να αναγράφονται στις δηλώσεις και να αποδεικνύονται από νόμιμα έγραφα. Ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να ανατρέξει σε όσα έτη επιθυμεί και να επικαλεστεί εισοδήματα που φορολογήθηκαν ή απαλλάσσονται του φόρου

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να προκύπτουν από το εκκαθαριστικό σημείωμα τα στοιχεία αυτά και η δυνατότητα διασταύρωσής τους με τα στοιχεία που τηρούνται στη Δ.Ο.Υ. Επισημαίνεται ότι από το δηλωθέν εισόδημα των προηγούμενων ετών η εφορία αφαιρεί το ποσό που αντιστοιχεί στο τεκμήρια διαβίωσης και την δαπάνη για αγορά περιουσιακών στοιχείων η ποσό τουλάχιστον 2.900 ευρώ για κάθε έτος αν δεν υπάρχουν τεκμήρια. Το εισόδημα που απομένει μπορεί να επικαλεσθεί ο φορολογούμενος για να δικαιολογήσει τη δαπάνη για αγορά ακινήτων, αυτοκινήτων κ.α.

Πηγή: Ημερησία